Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wskaże projekt mauzoleum ofiar komunizmu, który zostanie zrealizowany na Powązkach. Koncepcja zostanie wybrana z pięciu prac, które w konkursie architektonicznym zajęły miejsca drugie i trzecie, oraz zdobyły wyróżnienia. Zwycięski projekt został odrzucony, gdy pojawiły się głosy, że może być plagiatem.
Panteon-mauzoleum ofiar zbrodni komunistycznych zlokalizowany będzie na Kwaterze Ł Cmentarza Wojskowego na Powązkach. W rozstrzygniętym 9 marca konkursie zwyciężył projekt architektów Leszka Maksyma Czai, Izabeli Tomczak i Piotra Kuflewskiego z Warszawy. Koncepcja zakładała umieszczenie mauzoleum częściowo pod ziemią. Zwycięski projekt przypominał jednak koncepcję krematorium z 2009 r. z Kopenhagi. Jej autorzy zgłosili organizatorom konkursu zastrzeżenia dotyczące praw autorskich, dlatego I nagroda została unieważniona, a jej autorzy wykluczeni z konkursu.
Konkursu nie unieważniono
Prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich Mariusz Ścisło poinformował, że sąd konkursowy nie zdecydował się na unieważnienie konkursu, pozostawiając jego wyniki - przyznanie drugiej i trzeciej nagrody oraz dwóch wyróżnień równorzędnych i wyróżnienia honorowego - zgodnie z pierwszym rozstrzygnięciem. Jak dodał, sąd konkursowy rekomendował tych pięć prac do realizacji, zgodnie z decyzją zamawiającego, czyli Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Rekomendacja sądu
ROPWiM przekonuje, że chce ostateczny projekt wybrać jak najszybciej. Jak usłyszeliśmy w biurze rady, wcześniej musi być wybrany tryb, w jakim zostanie wskazany. - Mamy w tej chwili dość dużą swobodę jako zamawiający, choć nie chcemy z tej swobody korzystać zbyt szeroko. Z wnikliwą uwagą rozpatrzymy rekomendacje sądu konkursowego. Potrzebujemy tych siedmiu do dziesięciu dni, żeby jeszcze raz bardzo wnikliwie przyjrzeć się tym pięciu projektom. Mamy nadzieję, że uda się nam spośród nich wybrać projekt najbardziej właściwy, odpowiadający powadze tego miejsca i naszemu świętemu zobowiązaniu do zapewnienia godnego miejsca spoczynku tym sponiewieranym wtedy szczątkom, dbając jednocześnie o wyraz i wymowę artystyczną danego projektu - powiedział PAP Kunert.
"Termin uroczystości cały czas aktualny"
27 września br. z udziałem najwyższych władz państwowych planowany jest uroczysty pogrzeb ekshumowanych szczątków ofiar, odsłonięcie i poświęcenie panteonu. Kunert zapewnił, że - pomimo skomplikowanej sytuacji związanej z rozstrzygnięciem konkursu - termin ten jest "cały czas aktualny". Prace, które zostały rekomendowane w poniedziałek, to: projekt laureatów drugiej nagrody - krakowskiej pracowni Ad Artis Emerla Wojda (w składzie Maciej Wojda i Arkadiusz Emerla we współpracy z Krzysztofem Kuczyńskim) oraz praca zdobywców nagrody trzeciej (zespół w składzie: Michał Adamczyk, Piotr Bylka, Piotr Musiałowski i Krzysztof Nowotka).
Dwa równorzędne wyróżnienia przyznano dwóm zespołom w składzie: Jan Kuka i Michał Dębek oraz Tomasz Birezowski i Tomasz Burno. Skład zespołu, który otrzymał wyróżnienie honorowe, to Maciej Sidorowicz, Piotr Lange i Iwo Borkowicz. Zdobywcy I miejsca wycofali się z konkursu, o czym poinformowali 13 marca.
Zabici przez "ubecję"
Teren Łączki na Wojskowych Powązkach to miejsce, gdzie w latach 1948-1956 funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa skrycie grzebali ciała zamordowanych żołnierzy podziemia niepodległościowego. Wśród zidentyfikowanych do tej pory ofiar reżimu (pracami ekshumacyjnymi i identyfikacyjnymi kieruje IPN - PAP) są wybitni dowódcy Armii Krajowej i Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość". Konkurs na Panteon-Mauzoleum na Powązkach przeprowadziła Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa wspólnie ze Stowarzyszeniem Architektów Polskich.
PAP/ran/b