Miasto zamienione w gruzy, mieszkańcy pędzeni do obozu. Setka niepublikowanych zdjęć Warszawy po powstaniu

Zdjęcia trafiły do Muzeum Powstania Warszawskiego latem tego roku. Zostały wykonane przez nieznanego z imienia i nazwiska niemieckiego żołnierza i pokazują tragedię miasta oraz mieszkańców w ostatnich trzech miesiącach 1944 roku.

Jak informuje muzeum, odbitki tych fotografii zostały wykonane pod koniec 1944 roku w zakładzie fotograficznym w Częstochowie. Negatywy do wywołania przyniósł niemiecki oficer. Właścicielem atelier był Polak, który zdając sobie sprawę z wagi zdjęć, w tajemnicy wykonał cztery dodatkowe zestawy odbitek.

"Jeden z nich podarował przyjacielowi, Janowi Antoniemu Szymczewskiemu, kolejarzowi z Łodzi, który w czasie wojny ukrywał się w Częstochowie w obawie przed wcieleniem do niemieckiej Generaldirektion der Ostbahn (Generalnej Dyrekcji Kolei Wschodniej). Lata po wojnie pan Szymczewski oglądał te zdjęcia razem ze swoim wnukiem, panem Mirosławem Szymczewskim, który z kolei przekazał zdjęcia do muzeum" - wskazują pracownicy MPW.

Zdjęcia można już oglądać w Fototece Muzeum Powstania Warszawskiego.

Ryszard Mączewski, varsavianista z Muzeum Powstania Warszawskiego, wyjaśnia, że nie są to jedyne odbitki wykonane z tego konkretnego negatywu.

- 99 zdjęć przekazał muzeum w 2003 roku w darze pan Antoni Żabicki. Była to jedna z darowizn otrzymanych w trakcie trwania zbiórek pamiątek powstańczych poprzedzających otwarcie Muzeum Powstania Warszawskiego - tłumaczy.

- W efekcie, z obu zbiorów, które pokrywają się w około 85 procentach, udało się stworzyć niezwykle interesującą kolekcję 117 zdjęć wykonanych w wyludnionej i zniszczonej Warszawie. W Fototece publikujemy aktualnie tę "nową" kolekcję 100 fotografii, podarowaną muzeum w czasie ostatnich obchodów 80. rocznicy Powstania Warszawskiego - dodaje.

Przedstawiciel MPW podkreśla, że żadna z obu kolekcji zdjęć nie była publikowana wcześniej w całości. W niektórych opracowaniach, czy projektach muzeum, pojawiały się pojedyncze zdjęcia z tego cyklu.

Kolekcję otwierają 24 fotografie wykonane w pierwszej dekadzie października, w większości na ulicy Wolskiej. To przejmujący obraz wypędzanej z miasta do obozu przejściowego w Pruszkowie ludności cywilnej oraz ocalałej garstki powstańców wziętych do niewoli.

Kolejne kadry to już zrujnowane miasto - morze gruzu, kikuty budynków, porzucone barykady, spalone pojazdy. Na kilku zdjęciach widać wysadzony w powietrze przez Niemców budynek Dworca Głównego, zniszczone wnętrza biblioteki publicznej przy Koszykowej, pozostałości kamienicy w Alejach Jerozolimskich i Marszałkowskiej, zrujnowane Krakowskie Przedmieście z pomnikiem Mikołaja Kopernika, po którym pozostał tylko cokół.

Dalej autor zdjęć prowadzi nas przez zniszczone ulice: Bielańską, Nowy Świat, Świętokrzyską, plac Napoleona (obecnie Powstańców Warszawy), Moniuszki, Boduena czy Jasną. W kolekcji znalazło się prawdopodobnie jedno z ostatnich zdjęć na którym widać Pałac Saski, który Niemcy wysadzili w końcówce grudnia 1944 roku.