Wielka makieta i handlowe "szczęki". Muzeum Pragi gotowe na otwarcie

Wystawa stała muzeum zajmie przestrzeń w jego trzech zabytkowych kamieniczkach i oficynie przy ul. Targowej 50/52.

Wystawa składa się z pięciu części. "Praskie historie" i "Praskie świadectwa" to przedstawienie historii Pragi jako osady i miasta, prezentacja typowych dla niej tradycji rzemieślniczych, przemysłowych i kupieckich, zbiór nagrań z archiwum historii mówionej oraz ekspozycja fotografii i dokumentów ludzi związanych z Pragą. W sekcji "Praskie kultury" odwzorowano sale dawnych modlitewni żydowskich, które zdobią polichromie przedstawiające znaki zodiaku, modlących się pod Ścianą Płaczu w Jerozolimie Żydów oraz grób Racheli w Betlejem. "Praskie interpretacje" to pięć instalacji artystycznych - "Stadion", "Ulica", "Wideoteka", "Mieszkanie" oraz "Ciągle od nowa".

- Myślę, że rozpoczyna się dobry okres dla Pragi. Prawobrzeżna Warszawa przez to, że nie została zburzona, będzie taką fotografią przeszłości - powiedziała w czwartek na konferencji prasowej prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. - Mam nadzieję, że Muzeum będzie centrum kulturalnym Pragi - dodała. Wyraziła również nadzieję, że Muzeum stanie się miejscem, w którym "po prostu będą się spotykać ludzie".

Na parterze Muzeum zaplanowano salę historii Pragi z tzw. osią czasu.

- To szczególna sala, bo w niej koncentrujemy się na chronologicznym przebiegu zdarzeń. Chcemy te praskie dzieje uporządkować, wskazać punkty z historii ogólnie znanej, do których się można odnieść np. datę pierwszej wolnej elekcji. Osi towarzyszą liczne ilustracje, grafiki, obrazy, zdjęcia i przebitki z kamer telewizyjnych, a także zdjęcia z Instagrama i małe "okienko" wychodzące na Targową, dające wgląd w to, co się dzieje na bieżąco na zewnątrz - mówiła Kuzko-Zwierz. Ideą osi czasu jest przybliżenie przemian zachodzących przez wieki na terenie Pragi i pokazanie, co interesowało ludzi je dokumentujących. Jej koncepcja ma też opowiedzieć jakich technik uchwycenia rzeczywistości używali. W centralnej części sali znajduje się też makieta XVIII-wiecznej Pragi. - Pokazuje ona Pragę stanowiącą jeszcze samodzielne miasteczko i w okresie, kiedy stała się częścią Warszawy. Niestety niedługo później została kompletnie zniszczona podczas insurekcji kościuszkowskiej. Z tamtej Pragi przetrwało niewiele, ale staramy się pokazać te punkty styczne np. zachowaną Kaplicę Loretańską przy ul. Ratuszowej. Będzie się też można dowiedzieć skąd pochodzi nazwa samej ulicy - opisywała kierowniczka.

Kolejną częścią strefy "Praskich historii" jest znajdująca się na piętrze sala tzw. "Targu praskiego". Jej koncepcja nawiązuje do tradycji targowych dzielnicy.

- Kiedy teren uzyskał prawa miejskie w 1648 r. jednym z najważniejszych punktów przywileju królewskiego były prawa do urządzania targów. Sala "Targu praskiego" podejmuje tę kwestię nie tylko przez przedstawiane tematy, ale także przez umieszczone tam siedem tzw. szczęk handlowych nawiązujących do handlu ulicznego - powiedziała muzealniczka.

W "szczękach" są prezentowane wybrane wątki z historii Pragi pt. "Targi", "Fabryki i przemysł", "Parki, rekreacja, rozrywka", "Lokacja Pragi", "Infrastruktura miasta", "Rzemiosło" i "Aktywności społeczne".

Na drugim piętrze znajduje się sala nazywana "Praskim penthousem". - Nie jest to przestrzeń ściśle ekspozycyjna, raczej miejsce nastawione na pracę, warsztaty, spotkania, może kameralne wernisaże. Chcielibyśmy tu zapraszać do dyskusji o współczesnej Pradze. Ma być takim kontrapunktem do przedstawiania historycznych wątków, miejscem otwartym - podkreśliła kierowniczka.

Kolejną częścią wystawy stałej jest, obejmująca dwie mieszczące się w piwnicach przestrzenie, strefa tzw. "Praskich świadectw". To Archiwum Historii Mówionej, wynik projektu nagrywania wspomnień dawnych i obecnych mieszkańców Pragi prowadzonego od kilku lat przez muzeum.

- Drugą częścią "Praskich świadectw" jest Archiwum Historii Mieszkańców, gdzie prezentowane są historię kilku wybranych rodzin związanych z prawym brzegiem Wisły. - Mają one służyć jako przykład i stanowić zaproszenie do dzielenia się swoimi historiami. Jednym z elementów jest np. archiwum zakładu fotograficznego przy ul. Targowej 78 - dodała Kuzko-Zwierz.

Ostatni segment to znajdująca się również w piwnicach "Strefa praskich kultur". Tworzą ją mają instalacje w artystyczny sposób podejmujące wątek wielokulturowości odwołujący się do trzech głównych religii obecnych w historii Pragi - katolicyzmu, prawosławia i wyznania mojżeszowego.

- To strefa mająca służyć uświadomieniu tej wielowątkowości historii Pragi i jej przemianom w historii. Częścią piwnic jest też Modlitewnia, czyli dwa zachowane i wyremontowane pomieszczenia dawnych modlitewni żydowskich, gdzie można oglądać na ścianach zachowane, niekiedy tylko w części, rysunki ze znakami zodiaku - opowiadała kierowniczka. W jednym z tych pomieszczeń można podziwiać główne malowidło przedstawiające Żydów modlących się przed Ścianą Płaczu z napisem mówiącym o jego fundatorach z 1934 r.

- Staraliśmy się tam zachować raczej surowy wystrój ułatwiający odbiór tego, co znajduje się w pomieszczeniach. Są tam też stanowiska tłumaczące, co się tam znajduje i pokazujące proces konserwacji tych przestrzeni - wyjaśniła muzealniczka.

Strefą traktowaną jako uzupełnienie ekspozycji jest także muzealny dziedziniec. - Mamy tu z jednej strony figurkę niedźwiedzia odwołującą się do najbardziej znanych mieszkańców praskiego zoo. Jest też altana mogąca służyć jako stanowisko dla kapel podwórkowych dawniej nierozerwalnie związanych z Pragą. Liczymy, że niebawem zostanie otwarta kawiarnia, której część znajdzie się na dziedzińcu. Na tarasie stworzyliśmy miniogród, wyjątkowe miejsce do spędzania letnich wieczorów, organizacji instalacji, z którego jest fantastyczny widok na najbliższą Pragę - zaznaczyła Kuzko-Zwierz.

Na ekspozycji stałej pojawią się przedmioty różnego typu. Zobaczyć będzie można np. popiersie Franciszki Różyckiej, żony założyciela bazaru Juliana Różyckiego, dłuta znanego rzeźbiarza i jej brata Teodora Rydygiera. W sali "Targu praskiego" znajdą się elementy praskiego rzemiosła lub powstałe w tutejszych fabrykach np. pudełka po czekoladkach Wedla czy opakowania po bibułkach do papierosów.

Na pierwszym piętrze muzeum przewidziana jest przestrzeń na wystawy czasowe. - Pierwsza z nich jest dla nas bardzo ważna i zależało nam, by została otwarta równocześnie z ekspozycją stałą. Jest ona plonem już dziewięcioletniej działalności muzeum, które od początku apelowało do mieszkańców o dzielenie się pamiątkami, historiami i wspomnieniami. Zależało nam, by ta pierwsza wystawa pokazała, że muzeum powstawało przy udziale mieszkańców - podkreśliła kierowniczka.

Ekspozycja "Podarować rzecz do muzeum" składa się z podarowanych przez mieszkańców obiektów, z których każdy ma swoją historię.

- W większości to przedmioty codzienne, których przez lata używali mieszkańcy lub zostały wytworzone w praskich zakładach lub te, które towarzyszyły darczyńcom w szczególnych momentach. To np. lalka, która podczas okupacji nie tylko była towarzyszką małej dziewczynki mieszkającej wówczas na Pradze, ale też na której uczyła się tego, co stało się jej przyszłym zawodem. Przyszła pani doktor pracowicie ją opatrywała i zszywała - relacjonowała Kuzko-Zwierz. Innym eksponatem jest przedwojenny sztandar szkoły podstawowej przy ul. Bartniczej, z którego po wojnie wycięto część, gdzie prawdopodobnie znajdował się wizerunek Matki Boskiej. Kolejny z darów to przedwojenny szklany szyld zegarmistrza z ul. Ząbkowskiej.

Wystawa będzie czynna do 15 listopada. Oficjalne otwarcie ekspozycji stałej odbędzie się w sobotę, wystawy czasowej - w niedzielę. Oprócz tego w ramach tzw. Weekendu Otwarcia w Muzeum Pragi odbędzie się szereg wydarzeń towarzyszących.

W sobotę goście będą mogli m.in. zobaczyć spektakl "Nowe legendy warszawskie" grupy Studnia O., wziąć udział w warsztatach komiksowych albo porządkowania domowego archiwum, a także zapoznać się z filmem dokumentalnym "Stopa" o współpracy młodej projektantki Eweliny Czaplickiej-Ruduchy i rzemieślników jednej z lokalnych spółdzielni obuwia.

Po otwarciu wystawy stałej odbędzie się koncert zespołu Pablopavo i Ludziki. Dzień zakończy przegląd praskich wideoklipów.

Na niedzielę zaplanowano m.in. warsztaty "Jak prowadzić badania genealogiczne", wspólny podwieczorek przy wielkim stole, koncerty zespołów Cała Praga Śpiewa i Czessbandu.

PAP/jb