Koronawirus - najważniejsze informacje

Koronawirus SARS-CoV-2 wywołuje chorobę COVID-19, najczęściej objawiającą się dusznościami, gorączką, bólami mięśni oraz zmęczeniem. Wirus przenosi się drogą kropelkową, a więc podczas kaszlu, kichania i mówienia. Choroba może przebiegać bezobjawowo.

Do 6 maja 2022 roku Ministerstwo Zdrowia potwierdziło łącznie 5 999 517 infekcji, z powodu koronawirusa zmarły 116 124 osoby.

Pierwszy przypadek koronawirusa odnotowano w Polsce 4 marca 2020 roku u mężczyzny w wieku 66 lat. 20 marca wyszedł ze szpitala. Tego samego dnia premier Mateusz Morawiecki poinformował o wprowadzeniu stanu epidemii.

Drugą falę epidemii szef rządu potwierdził na konferencji 8 października 2020 roku. Wówczas stopniowo w Polsce wprowadzano kolejne restrykcje, początkowo różnicując je w zależności od podziału na strefy żółte i czerwone. Najpierw zdecydowano, że od 10 października cała Polska znajdzie się w strefie żółtej, a od 24 października cały kraj stał się strefą czerwoną.

"KORONAWIRUS. RAPORT" - ODPOWIEDZI EKSPERTÓW TVN24 NA WASZE PYTANIA

Minister zdrowia Adam Niedzielski 19 lutego 2021 roku potwierdził, że trzecia fala epidemii COVID-19 jest już w Polsce. Kilka dni później, 24 lutego, przyznał, że fala ta "rozpędza się".

Czwarta fala epidemii COVID-19 pojawiła się w Polsce na początku września 2021 roku, a apogeum osiągnęła w pierwszej połowie grudnia.

KONKRET24: Dlaczego czwarta fala pandemii jest inna od poprzednich? Sześć głównych powodów

O tym, że piąta fala epidemii staje się faktem mówił na konferencji 17 stycznia 2022 roku minister zdrowia. - W zależności od wariantu, szczyt pojawi się albo w połowie lutego, albo na samym początku marca - mówił.

Ostatecznie szczyt piątej fali przypadł na początek lutego, gdy średnio notowano 49 tysięcy potwierdzonych zakażeń dziennie.

Zakończenie stanu epidemii zostało zapowiedziane 6 maja 2022 roku. Od 16 maja wprowadzony zostanie w zamian stan zagrożenia epidemicznego.

- To nie jest żadne zniesienie epidemii, tylko - mówiąc symbolicznie - przełączenie czerwonego światła w sygnalizatorze, które się świeciło od dwóch lat, na światło pomarańczowe, które pokazuje, że jest ryzyko, jest zagrożenie, ale sytuacja zmierza w dobrym kierunku - tłumaczył minister zdrowia.

Od 28 marca nie trzeba nosić maseczek ani na zewnątrz (nakaz ten został zdjęty już w maju 2020 roku), ani w pomieszczeniach. Jest to obowiązkowe jedynie w podmiotach leczniczych.

Także od 28 marca zniesione zostały izolacja domowa, kwarantanna dla współdomowników i kwarantanna graniczna.

CZYTAJ WIĘCEJ: Pożegnanie z maseczkami i kwarantanną. Najważniejsze pytania i odpowiedzi

>> Wirusolog: realizacja części obostrzeń i tak była fikcją, ale wirus fikcją nie jest

W razie stwierdzenia zakażenia koronawirusem u uczniów, wychowanków lub pracowników placówki oświatowej państwowy powiatowy inspektor sanitarny przeprowadza dochodzenie epidemiologiczne. Jego celem jest ustalenie kręgu osób narażonych.

Dyrektor szkoły lub przedszkola, za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, może zawiesić zajęcia stacjonarne na czas oznaczony i przejść na nauczanie zdalne. Zawieszenie zajęć może dotyczyć grupy, oddziału, klasy, etapu edukacyjnego, a także całej szkoły lub placówki, w zakresie wszystkich lub poszczególnych zajęć.

Żłobki i przedszkola funkcjonują bez zmian.

ALFA

Równolegle z rozwojem sytuacji dotyczącej szczepień, we wrześniu 2020 roku w części Wielkiej Brytanii pojawił się nowy brytyjski wariant koronawirusa, nazwany alfa. Rząd Wielkiej Brytanii poinformował o nim 14 grudnia. Obecnie jest on już dominującą odmianą wirusa SARS-CoV-2 nie tylko w tym kraju, ale w większości państw Europy i w Stanach Zjednoczonych.

Wariant ten budzi niepokój głównie ze względu na trzy czynniki: - szybko zastępuje inne wersje wirusa, - posiada mutacje, które prawdopodobnie wpływają na ważne części wirusa, - badania wykazały, że niektóre z tych mutacji zwiększają zdolność wirusa do infekowania komórek.

CZYTAJ WIĘCEJ: Koronawirus zmutował. Co wiemy o nowym szczepie?

BETA

W wielu krajach na świecie, w tym krajach Unii Europejskiej, a także w Polsce odkryto także wariant południowoafrykański (beta). Pierwszy raz został on wykryty w RPA pod koniec grudnia 2020 roku. Ta odmiana ma pewne podobieństwa do wariantu zidentyfikowanego w Wielkiej Brytanii i podobnie do niego ma większą zdolność do przenoszenia. Jak na razie nie ma dowodów na to, że powoduje cięższy przebieg COVID-19 lub częściej doprowadza do zgonu.

GAMMA, DELTA i LAMBDA

Naukowcom znany jest także wariant brazylijski (gamma) - potwierdzony w styczniu 2021 roku - i indyjski (delta) - potwierdzony wiosną 2021 roku.

>> Wariant delta koronawirusa - jakie są objawy? Czy szczepionki są skuteczne?

Pojawił się także wariant lambda pochodzący z Ameryki Południowej, który został potwierdzony w czerwcu 2021 roku.

OMIKRON

Pod koniec listopada 2021 rok na świecie zaczął rozprzestrzeniać się nowy wariant koronawirusa omikron. Do 29 listopada na całym świecie potwierdzono około 100 przypadków tego wariantu głównie w RPA i Botswanie. Pojedyncze przypadki potwierdzane są w innych krajach, także europejskich.

Lawrence Young, wirusolog i profesor onkologii molekularnej w Warwick Medical School w Wielkiej Brytanii, potwierdził opinię Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), że omikron jest "bardzo niepokojący". "Jest to najbardziej zmutowana wersja wirusa, z jaką do tej pory mieliśmy do czynienia" – napisał w oświadczeniu.

Sharon Peacock, profesor zdrowia publicznego i mikrobiologii na Uniwersytecie w Cambridge oceniła, że "obraz epidemiologiczny sugeruje, że ten wariant może być o wiele bardziej zakaźny".

Omikron - nowy wariant koronawirusa. Co wiemy, a czego nie? Omikron - objawy nowego wariantu koronawirusa

Europejska Agencja Leków (EMA) zdecydowała 21 grudnia 2020 roku o autoryzacji szczepionki przeciw COVID-19 firm Pfizer i BioNTech. Tego samego dnia Komisja Europejska wydała pozwolenie na dopuszczenie do używania szczepionki we wszystkich państwach członkowskich UE.

6 stycznia 2021 r. EMA wydała pozytywną opinię w sprawie dopuszczenia do obrotu w Unii Europejskiej szczepionki przeciwko COVID-19 firmy Moderna. Pierwsze dawki szczepionki tego koncernu dotarły do Polski 12 stycznia.

CZYTAJ WIĘCEJ: Mechanizm działania szczepionek "praktycznie ten sam", ale jest "podstawowa różnica"

29 stycznia EMA wydała pozytywną opinię o dopuszczeniu do obrotu w UE szczepionki koncernu AstraZeneca. Tego samego dnia zaakceptowała ją Komisja Europejska. Pierwsze dawki szczepionki tej firmy dotarły do naszego kraju 6 lutego.

11 marca EMA dopuściła na rynek unijny jednodawkową szczepionkę Johnson & Johnson, tego samego dnia zaakceptowała ją Komisja Europejska. 14 kwietnia pierwsze dawki tej szczepionki dotarły do Polski.

Na początku grudnia 2020 roku rząd opublikował projekt programu szczepień przeciw COVID-19. Dokument składa się z dziewięciu rozdziałów opisujących między innymi skuteczność i bezpieczeństwo szczepionek, proces zakupów i finansowanie, dystrybucję i logistykę, zalecenia medyczne i organizację punktów szczepień, a także kolejność szczepień.

CZYTAJ CAŁY PROJEKT >>>

Początkowo dobrowolnie i bezpłatnie szczepionki mogli przyjmować dorośli. Później do szczepień dopuszczono kolejne grupy wiekowe i obecnie szczepionkę można przyjąć od 12 roku życia. Podawanie szczepionek dzieciom w wieku od 5 do 11 lat ma się rozpocząć 16 grudnia.

Na szczepienie można się zapisywać się przez infolinię 989, wysyłając SMS o treści "SzczepimySie" na numer 880-333-333, przez e-rejestrację lub osobiście w punkcie szczepień, najczęściej najbliższym POZ.

W Polsce można też przyjąć dodatkową dawkę szczepionki przeciw COVID-19 - dawkę przypominającą lub uzupełniającą.

>>> Kiedy i dla kogo. Szczepienie przypominające krok po kroku <<<

Dawką przypominającą mogą zaszczepić się wszystkie osoby, które ukończyły osiemnasty rok życia i są zaszczepione dwudawkowo (preparatami Pfizer/BioNTech, Moderny lub AstraZeneki) lub jedną dawką szczepionki Johnson & Johnson. Stosuje się ją we wskazanych grupach z zachowaniem odpowiedniego odstępu po ukończeniu pełnego schematu szczepienia przeciw COVID-19. U osób powyżej 50. roku życia jest to 5 miesięcy, a dla pozostałych pełnoletnich - 6 miesięcy.

U osób szczepionych tą dawką można stosować szczepionki: Comirnaty (Pfizer/BioNTech) w pełnej dawce 0,3 ml lub Spikevax (Moderna) połowa dawki: 50 µg - 0,25 ml.

Możliwe są także szczepienia dawką dodatkową uzupełniającą, która podawana jest osobom z upośledzeniem odporności, u których odpowiedź immunologiczna na szczepienie mogła być niewystarczająca.

Stosuje się ją z zachowaniem odstępu co najmniej 28 dni po zakończeniu pierwotnego schematu szczepienia u osób powyżej 12. roku życia, które otrzymały pełny schemat szczepienia (dwie dawki) preparatami Comirnaty, Spikevax lub Vaxzevria. Aktualnie, według MZ, nie ma wystarczających danych wskazujących na zasadność podawania dodatkowej dawki u osób z niedoborem odporności, zaszczepionych szczepionką COVID-19 Johnson & Johnson.

U osób w wieku powyżej 12 lat podawana jest szczepionka Comirnaty lub pełna dawka Spikevax (0,5 ml) z uwzględnieniem w pierwszej kolejności podania szczepionki determinowanej szczepieniem podstawowym. U osób dorosłych, u których zrealizowano szczepienie podstawowe preparatem Vaxzevria należy użyć szczepionkę Comirnaty lub pełną dawkę Spikevax.

Więcej szczegółów: Szczepionka na koronawirusa - najważniejsze informacje

CZYTAJ WIĘCEJ NA KONKRET24: 13 popularnych fake newsów o szczepionkach na COVID-19. Przestrzegamy

Pierwsze dawki szczepionki przeciw COVID-19 przekroczyły polską granicę wieczorem 25 grudnia. Pierwsze szczepienia w naszym kraju odbyły się w niedzielę 27 grudnia. Szczepionkę przyjęli wtedy pracownicy medyczni ze szpitala MSWiA w Warszawie. To naczelna pielęgniarka warszawskiego szpitala MSWiA Alicja Jakubowska, dyrektor tego szpitala profesor Waldemar Wierzba, ratownik medyczny Sławomir Butkiewicz, lekarz chorób zakaźnych Agnieszka Szarowska oraz diagnosta laboratoryjna Angelika Aplas.

>> Tak wyglądało szczepienie pierwszej osoby w Polsce

Do 6 maja 2022 roku w Polsce wykonano 54 303 650 szczepień.

>> Minister o fundamentalnej "zasadzie DDM": to prawdziwy oręż w walce z epidemią

W przypadku wystąpienia gorączki, kaszlu, duszności i kłopotów z oddychaniem i/lub utraty węchu i smaku należy na zatelefonować do najbliższej stacji sanitarno-epidemiologicznej lub skorzystać z teleporady lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ).

Można także, co bardzo ważne, własnym środkiem transportu pojechać do szpitala z odziałem zakaźnym lub obserwacyjno-zakaźnym. Pod żadnym pozorem nie można korzystać ze środków komunikacji publicznej lub taksówek. W ten sposób naraża się innych na zakażenie. W przypadku braku takiej możliwości, lekarz POZ i stacja sanitarno-epidemiologiczna mogą zlecić transport sanitarny.

W przypadku ciężkiego stanu powinno się zadzwonić na numer alarmowy 112 lub 999 i uprzedzić o możliwym zakażeniu.

6 maja 2022 roku liczba potwierdzonych przypadków zakażenia koronawirusem SARS-CoV-2 na całym świecie wynosiła około 516 milionów. Na COVID-19 zmarło ponad 6,2 miliona chorych, a więcej niż 470 milionów pacjentów wyzdrowiało.

Naukowcy uważają, że najbardziej prawdopodobnym źródłem pochodzenia wirusa są zwierzęta, ale doszło też do jego transmisji między ludźmi. COVID-19, zakażenie wywołane nowym koronawirusem SARS-CoV-2, może się objawiać gorączką, kaszlem, spłyceniem oddechu i trudnościami w oddychaniu.

JAK CHRONIĆ SIĘ PRZED ZAKAŻENIEM - ZALECENIA ŚWIATOWEJ ORGANIZACJI ZDROWIA >>>