Osoby wysoko wrażliwe czują silniej, analizują głębiej. Pięć oznak, po których można je rozpoznać

Wysoka wrażliwość, naukowo nazywana wrażliwością przetwarzania sensorycznego, jest pojęciem wprowadzonym przez amerykańską psycholog Elaine Aron, która zajmowała się tym zjawiskiem od lat 90. Szacuje się, że wysoka wrażliwość dotyczy około 15-20 proc. populacji. Wysoka wrażliwość nie jest jednak chorobą ani zaburzeniem i nie wymaga leczenia. Według ekspertów to raczej grupa cech osobowości i doświadczeń człowieka.

Czym dokładnie jest wysoka wrażliwość i jak ją rozpoznać – wyjaśniła 23 października brytyjska psycholog dr Julie Smith. Nagranie opublikowane przez prowadzącą własny gabinet w Hampshire lekarkę w ciągu trzech dni zostało wyświetlone ponad milion razy. "To nie choroba, którą trzeba leczyć. To nie jest żadna wada" - podkreśliła. Czym więc charakteryzują się osoby wysoko wrażliwe?

Jak wyjaśniła dr Smith, ludzie w znacznym stopniu różnią się od siebie pod względem układów nerwowych, które w podobnych sytuacjach reagują na odmienne sposoby. Postrzeganie świata u osób wysoko wrażliwych jest "wzmocnione", co oznacza, że są one bardziej skłonne do silnego odczuwania bolesnych, negatywnych emocji, ale także przyjemnych bodźców, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Wysoka wrażliwość może więc mieć zarówno pozytywny, jak i negatywny wpływ na życie takiej osoby.

Psycholog Julie Smith wskazała pięć podstawowych oznak, po których rozpoznać można wysoką wrażliwość. Po pierwsze, osoby z nią głębiej niż większość odczuwają nastrój lub cierpienie innych osób. Po drugie, gdy znajdą się w dużej grupie ludzi, czują one potrzebę wycofania się, co pomaga im poczuć ulgę od nadmiaru bodźców. Po trzecie, nadmiar obowiązków do zrealizowania w tym samym czasie powoduje u nich szybkie poczucie przytłoczenia i duży stres. Po czwarte, osoby wysoko wrażliwe nie lubią zmian i ich unikają, ponieważ zmiany wywołują w nich silne emocje i nerwowość. Ponadto przebywanie w centrum uwagi i konieczność występowania przed ludźmi lub rywalizowania z nimi powoduje u takich osób olbrzymi stres, przez co wypadają one gorzej, niż byłyby w stanie.

Do innych cech charakterystycznych dla osób wysoko wrażliwych zalicza się szczegółowe analizowanie wszelkich spraw, przez co proces podejmowania przez nie decyzji jest dłuższy. Według dr Smith analizują one rzeczy na "dużo głębszym poziomie" niż inni oraz mają zdolność reflektowania swojego sposobu myślenia i wykształcania samoświadomości. Osoby wysoko wrażliwe wolą więc skupić się na jednej rzeczy niż kilku naraz i wykonują je w wolniejszy sposób. Łatwiej jest im się jednak skoncentrować i wyłapywać błędy, dzięki czemu szczególnie dobrze poradzą sobie z zadaniami wymagającymi dokładności.

Osoby wysoko wrażliwe ponadto głębiej odczuwają nie tylko myśli i emocje, ale także wszelkie bodźce takie, jak hałas, światło czy innych ludzi. Mogą na przykład czuć nadmierne pobudzenie i dyskomfort spowodowany hałaśliwymi, zatłoczonymi lub jasnymi miejscami albo być wrażliwe na niektóre materiały ubrań. Mogą też łatwo wzruszyć się podczas smutnego filmu albo być wyjątkowo poruszone przez muzykę lub sztukę. Potrzebują też więcej czasu, żeby "naładować baterie", a przez nadmiar bodźców szybko odczuwają zmęczenie. Osób wysoko wrażliwych nie należy mylić jednak z introwertykami. Introwertyzm jest oddzielnym zjawiskiem, choć ocenia się, że większość osób wysoko wrażliwych - około 70 proc. - identyfikuje się także jako introwertycy.

ZOBACZ TEŻ: Te nawyki przyspieszają proces starzenia się organizmu. Niektóre można łatwo wyeliminować

Badania nad wysoką wrażliwością wykazały, że wiąże się ona z nieco inną charakterystyką pracy mózgu. Badanie z 2014 roku opublikowane w "National Library of Medicine" wykazało, że osoby wysoko wrażliwe doświadczają zwiększonej aktywności w częściach mózgu powiązanych ze świadomością, empatią, planowaniem i odczuwaniem zmysłów. Z kolei w 2021 roku w czasopiśmie naukowym "Neuropsychobiology" przedstawiono wyniki analizy, zgodnie z którą u osób wysoko wrażliwych występują słabsze połączenia między obszarami mózgu odpowiadającymi za regulację poziomu stresu, emocji i bólu.

Psycholog z Yale School of Medicine David H. Klemanski podkreśla jednak, że wysoka wrażliwość to jedynie termin wprowadzony po to, aby pomóc ludziom wysoko wrażliwym w zrozumieniu, dlaczego doświadczają pewnych rzeczy inaczej niż ich otoczenie, i w nauczeniu się, jak sobie z tym radzić. - Wszyscy różnimy się w tym, jak bardzo wrażliwi jesteśmy. To cecha, tak jak wzrost. Niektórzy ludzie są wyżsi niż średnia, a niektórzy są bardziej wrażliwi niż średnia - twierdzi z kolei Katie Fracalanza, psycholog kliniczna ze Stanford University School of Medicine.

ZOBACZ TEŻ: Czego nie jeść, aby mieć zdrowe serce? Kardiolog wymienia pięć nieoczywistych produktów