Na wystawie zorganizowanej w ramach festiwalu Warszawa W Budowie temat starości ukazano z różnych perspektyw: seniorów i seniorek; osób opiekujących się bliskimi i zawodowo wykonujących pracę opiekuńczą; instytucji pomocowych. Jak podkreślono w tekście kuratorskim, ekspozycja "pokazuje starzenie się nie jako problem, lecz etap życia, który dotyczy nas wszystkich".
Zajmuje trzy poziomy budynku. Parter poświęcono głównie instytucjom i oddolnym inicjatywom dotyczącym starzenia się, a na piętrze i w piwnicy opowiedziano o nim sztuką.
Makieta, dziwne sukienki i stół z obrusem
Wzrok zwiedzionych przede wszystkim marką festiwalu o architekturze przykuje od razu makieta Domu Pomocy Społecznej "Budowlani", który istnieje do dziś przy Elekcyjnej. - Dom powstał w latach 70. z oddolnej inicjatywy. Został zbudowany przez osoby i dla osób, które odbudowywały po wojnie Warszawę - opowiada Magdalena Staroszczyk, kuratorka wystawy. Na zdjęciach można docenić socmodernistyczną architekturę DPS-u, a dzięki makiecie zajrzeć do środka pomieszczeń, zaprojektowanych i wyposażonych z myślą o osobach starszych.
W tej części dowiemy się więcej także o Centrach Aktywności Międzypokoleniowej czy Uniwersytetach Trzeciego Wieku, które działają we wszystkich dzielnicach. Na przykładzie fabryki Ursusa opowiedziano o skutkach transformacji ustrojowo-gospodarczej.
- Część prezentowanych prac powstało w ramach warsztatów organizowanych przez Klub Seniorek i Seniorów Nowoczesnych działający przy Muzeum Sztuki Nowoczesnej. "Pamięć naszych sukienek" to praca, w której autorki poprzez zaprojektowane sukienki opowiadają o swoim życiu. Przy sukienkach będą opowieści autorek, które będą rozkodowywać różne ukryte symbole, czasem bardzo poruszające - mówi Wanda Kaczor, kuratorka.
Sercem wystawy jest stół z obrusem, który w czasie jej trwania będzie stopniowo pokrywał się haftem, zaprojektowanym przez Ewę Cieniak. - Kompozycja jest złożona z portretów osób związanych z Wolą, które przesłały swoje zdjęcia na zbiórkę. Są tam również wkomponowane elementy związane z historią Woli - tłumaczy Staroszczyk.
Obok znajdziemy mniej znaną rzeźbę Władysława Hasiora pt. "Prababka", przedstawiającą postać ulepioną z czarnej masy na wózku inwalidzkim.
Wózek na zakupy jako źródło wstydu
Na pierwszym piętrze oglądamy intensywne prace Marii Krajewskiej, podpisującej się KrajM, matki znanej artystki Elki Krajewskiej. Po zwiedzeniu muzeów sztuki nowoczesnej starsza kobieta postanowiła tworzyć i robiła to konsekwentnie mimo pogarszającego się stanu zdrowia.
- Najtrudniejsza przestrzeń z mojej perspektywy jest poświęcona opiece domowej, paliatywnej. Zobaczymy tu bardzo mocne prace: pietę Moniki Mamzety, przedstawiającą jej mamę i babcię, oraz "Obrzędy intymne" Zbigniewa Libery z 1983 roku - zapowiada Staroszczyk. Mowa o jednym z bardziej znanych dzieł Libery, zapisie wideo z opieki nad niedołężną babcią.
Są też bardziej interaktywne prace jako "Symulator starości", rodzaj kombinezonu wyposażonego w ciężarki, który pozwala poczuć się jak osoba z ograniczeniami ruchowymi, wynikającymi z podeszłego wieku. - To takie narzędzie, które służy budowaniu empatii - zauważa Kaczor.
Tradycją Warszawy W Budowie są dzieła zamówione specjalnie na tę wystawę, w których proces twórczy jest równie istotny jak efekt końcowy. Tym razem to instalacja autorstwa Janusza Byszewskiego, stworzona na bazie warsztatów i rozmów o wstydzie. W ich wyniku wybrano 24 cytaty, które trafiły na wózki zakupowe, te z kolei zainstalowano na ścianie. - Mariusz Libel, artysta z Grupy Twożywo, zaprojektował grafiki na wózki na zakupy, każdy z cytatów ma autora lub autorkę, można ich zobaczyć na zdjęciach, które są częścią tej instalacji. Wszystkie układają się w cytat "To jest moje życie" - tłumaczy Wanda Kaczor.
O starzeniu się kobiet i mężczyzn
W piwnicy dialogują ze sobą ze ścian portrety Agaty Zbylut i Romana Opałki.
- Fotograficzne portrety towarzyszyły "obrazom pisanym", czyli wielkiemu życiowemu projektowi Romana Opałki. Artysta malował kolejne liczby, odliczając je na głos. Odnosząc się do tej sławnej i znanej w świecie pracy, współczesna artystka Agata Zbylut zaproponowała pracę, w której sportretowała się po kolejnych operacjach medycyny estetycznej. Ona z kolei odliczała kwoty, które przeznaczyła na kolejne zabiegi - opisała Magdalena Staroszczyk. Zbylut stawia swoją pracą pytania o różnice w postrzeganiu starzenia się kobiet i mężczyzn, zastanawia się, skąd przekonanie, że kobiety muszą bardzo dbać o swoją urodę i w nią inwestować, a starość mężczyzny jest niejako szlachetna sama w sobie.
Warszawa W Budowie to festiwal wymyślony i zapoczątkowany przez zespół Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Początkowo skupiał się głównie na tematyce architektury i urbanistyki. Od pewnego czasu kolejne edycje realizowane są rotacyjne przez MSN i Muzeum Warszawy. Tegoroczna odbywa się w Muzeum Woli, które jest odziałem Muzeum Warszawy. Otwarcie 26 września o godzinie 18.
Autorka/Autor: Piotr Bakalarski
Źródło: tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: tvnwarszawa.pl