Przywracają pamięć o ofiarach Treblinki. Wręczono Nagrody POLIN 2024

Laureaci Nagrody POLIN 2024 - Ewa Teleżyńska-Sawicka i Paweł Sawicki – są członkami zarządu Fundacji Pamięć Treblinki. Od lat upamiętniają osoby zamordowane w tym obozie zagłady. Tworzą Księgę Imion – internetową bazę ofiar. Jest w niej już prawie 109 tysięcy osób, a na opracowanie czeka kolejnych 20 tysięcy.

W każdą ostatnią sobotę miesiąca – na terenie dawnego obozu – czytają imiona Żydów wraz z historiami, które udało się o nich odnaleźć. Tworzą także bazę uciekinierów, bazę transportów czy wielojęzyczną ścieżkę edukacyjną z uwzględnieniem nowych technologii.

Fundacja zbiera nie tylko podstawowe informacje, jak imię, nazwisko i daty, ale również szczegóły dotyczące życia i zdjęcia ofiar. Osoby łączone są w rodziny.

- Jesteśmy niesamowicie wzruszeni i przejęci. Bardzo dziękujemy za tę decyzję. Jesteśmy absolutnie przekonani, że jest ona związana z tym, jak ważnym miejscem jest Treblinka. Treblinka to jest największy wojenny cmentarz Warszawy, Kielc, Radomia... 100, 200, może 300 polskich miast. A wielu ludzi w Polsce nawet nie wie, gdzie jest Treblinka - mówił podczas poniedziałkowej gali w muzeum Paweł Sawicki. - Od kilkunastu lat staramy się odtwarzać indywidualne losy tych, którzy tam zginęli. Żeby właśnie nie liczby, lecz ludzie przemawiali - zaznaczył.

Kapituła konkursu przyznała także dwa wyróżnienia. Otrzymali je Karolina Panz z Nowego Targu i Dariusz Sobczyk z Opatowa.

Karolina Panz od blisko 20 lat łączy rolę badaczki losów Żydów podhalańskich z działaniami na rzecz przywracania pamięci. W archiwach krajowych i zagranicznych poszukuje materiałów dotyczących ich historii, spotyka się z Ocalałymi i potomkami żydowskich Podhalan. Organizuje spotkania z Ocalałymi nowotarżanami i upamiętnia Żydów Podhala w rocznice ich Zagłady.

Dariusz Sobczyk jest strażnikiem pamięci opatowskich Żydów. Zainicjował obchody rocznicowe dla uczczenia pamięci ofiar Zagłady. Od lat stara się sprawiać, by mieszkańcy miasteczka nie zapominali o tradycji swojego miasta. W 80. rocznicę zagłady Opatowa współorganizował zjazd ziomkostwa potomków opatowskich Żydów. Był pomysłodawcą i inicjatorem pierwszej w Opatowie wystawy obrazów Majera Kirszenblata.

Nagrodę Specjalną POLIN otrzymała Fundacja Borussia, która od 2006 roku przywraca pamięć o wielokulturowej historii Warmii i Mazur oraz wspiera działania obywatelskie w sferze kultury, edukacji i integracji społecznej. Od kilkunastu lat rozwija także współpracę, prowadzi dialog z sąsiadami i dzieli się doświadczeniami związanymi z polską drogą do demokracji.

- Fundacja Borussia jest nieobojętna na niszczenie materialnego dziedzictwa żydowskiego, czego najlepszym dowodem jest uratowanie od niepamięci i zniszczenia unikatowego obiektu, budynku Bet Tahary. Dziś stanowi on miejsce pamięci o losach olsztyńskich Żydów i działań dla dobra ogółu - opisywał dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN Zygmunt Stępiński.

W tym roku, po raz pierwszy w historii konkursu, dyrektor Stępiński przyznał Nagrodę Specjalną w kategorii Kultura i Media. Jej laureatem został ksiądz Adam Boniecki.

- Ksiądz Boniecki buduje zrozumienie i od kilkudziesięciu lat szerzy wartości, o których w dzisiejszym świecie często się zapomina, a które są uniwersalne i ponadczasowe - powiedział dyrektor Stępiński. - Ma niezwykły dar budowania szacunku wobec drugiego człowieka i jego poglądów. Posiada umiejętność patrzenia w głąb, poruszania najcieńszych strun, zmuszania nas do refleksji i weryfikacji własnych sądów. Od lat uczy nas otwartości i empatii. Jest autorytetem przez bardzo duże A - zaznaczył.

- Całe lata "Tygodnik Powszechny" uporczywą pracą pokazywał z różnej strony historię i obecność polskich Żydów. Ta uporczywa praca przyniosła owoce. Uporczywa praca, uporczywe sumienie zmieniło wiele - powiedział ks. Adam Boniecki, odbierając nagrodę.

Jak tłumaczyli wcześniej organizatorzy, celem konkursu jest promocja postaw i działań zgodnych z misją muzeum. Laureatami nagrody są społecznicy pielęgnujący pamięć o historii polskich Żydów oraz przyczyniający się do kształtowania wspólnej przyszłości, wzajemnego zrozumienia i szacunku.

Nagrodę POLIN – przyznawaną od 2015 roku – otrzymało dotychczas dziewięciu laureatów, a w finale konkursu znalazło się ponad 55 osób. Spośród zgłoszonych kandydatur kapituła konkursu nominuje, nagradza i wyróżnia osoby lub organizacje, które w ostatnich latach wykazały się ważnym, niezwykłym działaniem, postawą, dziełem czy wystąpieniem o istotnym wpływie na społeczną świadomość historii polskich Żydów oraz na budowanie relacji polsko-żydowskich.

Transmisja z uroczystości jest dostępna na żywo na TVN24 BiS: