Badali tam pole magnetyczne Ziemi. Kolejne budynki obserwatorium w Otwocku zostały zabytkami

"Decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego zostały wpisane Willa Chojnatka położona przy ul. Turystycznej 18A w Otwocku oraz dawny budynek do badań elektryczności atmosferycznej Obserwatorium Geofizycznego, wzniesiony w 1925 r. i przebudowany w latach 1927-1928, położony przy ul. Brzozowej w Otwocku" - czytamy w mediach społecznościowych MWKZ

To uzupełnienie decyzji sprzed 45 lat, kiedy do rejestru wpisano trzy inne budynki znajdujące się w granicach posesji Obserwatorium Geofizycznego.

PRZECZYTAJ: "Był zabytek i nie ma zabytku". Zabytkowy dwór na Wyczółkach został rozebrany.

Historia obserwatorium w Otwocku

Konserwator przypomniał, że obserwatorium zostało założone z inicjatywy polskiego fizyka Stanisława Kalinowskiego, twórcy i kierownika Gabinetu Fizycznego Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie. Pracownia włączyła się do programu mapowania pola magnetycznego Ziemi w 1905 r., który zapoczątkował rok wcześniej amerykański geofizyk Louis Agricola Bauer.

"W 1911 r. Stanisław Kalinowski rozpoczął tworzenie Obserwatorium Magnetycznego w Świdrze. Dzięki dotacji Kasy im. J. Mianowskiego oraz przekazom pozyskanym od instytucji i osób prywatnych zakupiono grunty Mianówka, rozpoczęto także budowę budynków obserwacyjnych wg projektu Łukasza Wolskiego. Zespół budowlany tworzyły drewniany pawilon pomiarów absolutnych, murowany pawilon do aparatury rejestracyjnej, budynek biurowy z mieszkaniem woźnego oraz altana niemagnetyczna (projektowana)" - wylicza w komunikacie konserwator.

PRZECZYTAJ: Minął rok od wyników konkursu na odbudowę Pałacu Saskiego, umowy na projekt wciąż brak.

Budowę obserwatorium zakończono w 1915 r., uruchomiono je sześć lat później. W 1925 r. w sąsiedztwie istniejących pawilonów, w miejscu projektowanej altany niemagnetycznej, wzniesiono niewielki budynek do badań elektryczności atmosferycznej, przebudowany w latach 1927-1928 z uwagi na błędy konstrukcyjne.

Tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej w 1945 roku Tymczasowy Zarząd Państwowy Majątków Opuszczonych i Porzuconych wydzierżawił Willę Chojnatkę wraz z jej zabudowaniami Instytutowi Fizycznemu przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa. "Znajdujący się na terenie posesji murowany budynek wzniesiony został prawdopodobnie w latach 20. XX w. kiedy właścicielem działki został przemysłowiec Leon Finkelstein (Finkelstejn; Finkelsztajn). Dekadę później jako współwłaściciel budynku figurował także Izydor Weingard (Iszer Weingart). Obaj właściciele prowadzili wspólnie skład apteczny przy ul. Bielańskiej 5 w Warszawie" - opisuje MWKZ.

W 1952 r. po remoncie budynek został przekształcony do funkcji Stacji Obsługi Liczników Elektrycznych wraz z mieszkaniami służbowymi dla pracowników Obserwatorium Geofizycznego. Dwa lata później posesja wraz z zabudowaniami została przekazana w zarząd i użytkowanie Zakładu Geofizyki PAN, pełniąc funkcję laboratorium, biblioteki i budynku biurowego i magazynu. Pomieszczenia na piętrze przeznaczono na mieszkania. W 1963 r. nieruchomość przeszła na własność Skarbu Państwa w drodze zasiedzenia.

Obecnie w budynkach swoją siedzibę ma Obserwatorium Geofizyczne im. Stanisława Kalinowskiego wchodzące w skład Instytutu Geofizyk Polskiej Akademii Nauk.

"Drewniany Otwock i jego sławni mieszkańcy"

23 października na terenie Obserwatorium Geofizycznego otwarta zostanie wystawa "Drewniany Otwock i jego sławni mieszkańcy" przygotowana przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie. Wystawę będzie można oglądać od poniedziałku do piątku, przy ulicy Brzozowej 2 w Otwocku, w godzinach od 9 do 14.

Czytaj też: Dawny budynek FSO trafił do rejestru zabytków.