Malowidła autorstwa Jerzego Nowosielskiego znajdują się w cerkwi pw. św. Jana Klimaka. Nawiązują do malarstwa bizantyjskiego i pokrywają część ścian bocznych oraz łuki sklepienia. Z biegiem lat ich stan bardzo się pogorszył. Obecnie przechodzą konserwację, jednak w trakcie prac odkryto przemalowania wtórne.
W styczniu minęła setna rocznica urodzin Jerzego Nowosielskiego, wybitnego malarza, rysownika, scenografa, pisarza ikon. Obecny rok Sejm RP ogłosił jego imieniem. Artysta znany jest z licznych realizacji w świątyniach prawosławnych i katolickich. Jedna z nich znajduje się w Warszawie na Woli, w cerkwi pw. św. Jana Klimaka, i właśnie przechodzi konserwację.
Malowidła przedstawiają świętych, anioły, ewangelistów oraz wybrane sceny z Nowego Testamentu. Jak tłumaczył ratusz w komunikacie, ich charakter stylistyczny nawiązuje do malarstwa bizantyńskiego. Artysta namalował je w dolnej cerkwi na części ścian bocznych i łukach sklepienia.
Pierwsze malowidła pochodzą z 1956 roku
Jerzy Nowosielski wykonał polichromie w dwóch etapach. Pierwszy zrealizował w 1956 roku, tworząc je na ścianach absydy. Po raz drugi podjął się dekoracji dolnej kondygnacji świątyni w latach 1977-1979 po jej przebudowie i powiększeniu. Wtedy artysta pokrył malowidłami ściany nowo powstałej nawy. W 2022 roku polichromie zostały wpisane do rejestru zabytków.
Polichromie wykonane farbami akrylowymi były poddawane konserwacji co najmniej dwukrotnie. Wobec pogarszającego się stanu technicznego, w 2022 roku podjęto decyzję o przeprowadzeniu prac ratunkowych. Wcześniej, w 2018 roku, wymieniono izolację oraz wykonano drenaż wokół cerkwi. Przeprowadzone prace usunęły przyczynę zawilgoceń i uszkodzeń polichromii.
Mimo to malowidła były silnie zabrudzone, a tynk miejscowo spękany. Jak podał ratusz, najbardziej zagrożone zniszczeniem były fragmenty znajdujące się na bardzo zawilgoconej ścianie wschodniej. - Polichromie nosiły ślady zawilgocenia i zasolenia. Część miała ubytki w miejscach odparzonego tynku, który odpadł - dodał ratusz w komunikacie.
Odkryto wtórne przemalowania
Prace konserwatorskie malarstwa rozpoczęły się w lipcu 2023 roku, lecz wkrótce zostały przerwane. Ratusz wyjaśnił, że powodem było odkrycie przez konserwatorów licznych, wtórnych przemalowań. Potrzebna była weryfikacja programu prac. Obecnie są one kontynuowane.
- Konserwatorzy wykonali badania, które pozwoliły na rozpoznanie składu zapraw, usunęli zabrudzenia i odsolili dolne partie ścian oraz wzmocnili tynk specjalistycznymi preparatami. Program prac konserwatorskich przewiduje także usunięcie wtórnych naleciałości i wykonanie koniecznych uzupełnień malarstwa i retuszy - przekazał ratusz.
Miasto wsparło konserwację dekoracji malarskich Jerzego Nowosielskiego w dolnej cerkwi pw. św. Jana Klimaka. Dotacja wynosi 300 000 złotych. Jak zaznaczył ratusz, to kolejny etap kompleksowych prac remontowych i konserwatorskich prowadzonych w tej świątyni od 2018 roku przy dofinansowaniu Warszawy.
Źródło: tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: UM Warszawa