Warszawski ratusz bez krzyży. Zarządzenie prezydenta Trzaskowskiego

Jako pierwsza zarządzenie prezydenta Warszawy w tej sprawie zauważyła "Gazeta Stołeczna". Dokument wprowadza "Standardy równego traktowania w Urzędzie m.st. Warszawy". Wynikają one z miejskiej polityki różnorodności społecznej, którą stołeczni radni przyjęli w październiku 2022 roku.

"Standardy te wzmocnią działania na rzecz równych szans oraz równego dostępu do miejskich usług i zasobów dla wszystkich mieszkańców i mieszkanek Warszawy" - czytamy w zarządzeniu prezydenta z 8 maja 2024 roku.

Jest to wewnętrzny dokument urzędu, skierowany do pracujących w nim osób. Dotyczy warunków, jakie powinny być spełnione, by w realizacji miejskich zadań zachowana była zasada równego traktowania. Chodzi nie tylko o relację urzędnik - osoba korzystająca z usług urzędu, ale również relacje między pracownikami.

Standardy mają być stosowane w zakresie: postaw pracowników, ich wiedzy i umiejętności, przepisów oraz przestrzegania procedur i wytycznych. W dokumencie określono też obszar tzw. projektowania włączającego. Chodzi o to, aby usługi świadczone przez urząd były dostępne dla wszystkich, niezależnie od ich indywidualnych cech. Są też standardy określające zasady monitoringu i ewaluacji równego traktowania.

Wśród przyjętych standardów wyróżniają się m.in. te odnoszące się do neutralności religijnej. "W budynkach urzędu dostępnych dla osób z zewnątrz oraz podczas wydarzeń organizowanych przez urząd nie eksponuje się w przestrzeni (np. na ścianach, na biurkach) żadnych symboli związanych z określoną religią czy wyznaniem" - czytamy w dokumencie. Dalej zaznaczono, że nie dotyczy to symboli religijnych noszonych przez pracowników urzędu, np. medalików, krzyżyków czy tatuaży.

Ponadto wszelkie wydarzenia organizowane przez urząd muszą mieć charakter świecki.

Do tej części standardów stołeczny ratusz wydał w czwartek oddzielne oświadczenie. "W zarządzeniu Prezydenta m.st. Warszawy wprowadzającym standardy równego traktowania nie ma mowy o żadnych zakazach, w tekście w ogóle nie ma takich treści. Nie ma również wzmianki o nakazie usuwania krzyży, czy innych symboli religijnych. Urząd m.st. Warszawy nie ma zamiaru walczyć z tradycją, ani jakimkolwiek wyznaniem" - czytamy w komunikacie podpisanym przez rzeczniczkę stołecznego ratusz Monikę Beuth.

Urzędniczka wskazuje, że lista standardów to "podkreślenie neutralności religijnej i światopoglądowej urzędu miasta jako instytucji publicznej".

"Są to zalecenia adresowane wyłącznie do pracowników biur i urzędów dzielnic, i podkreślam, że każda osoba pracująca w urzędzie ma prawo używać symboli religijnych zgodnie ze swoimi przekonaniami. Standardy tego nie zakazują, mówią jedynie o neutralności urzędu jako instytucji i odnoszą się wyłącznie do przestrzeni dostępnych dla osób z zewnątrz" - zaznacza Monika Beuth.

Do sprawy w rozmowie z reporterką TVN24 odniósł się również prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski. - Zawsze mówiłem o tym, że urząd musi być miejscem absolutnie świeckim. Natomiast nikt nie będzie walczył z tradycją. Wielokrotnie organizowaliśmy obchody, w których jest msza święta, dlatego że taka jest tradycja, choćby podczas rocznic Powstania Warszawskiego. Ale czym innym jest sam urząd - powiedział Trzaskowski.

- Każdy może oczywiście eksponować swoje symbole sam, czy w miejscu, w którym pracuje. Po prostu chodzi tutaj o neutralność urzędu. To jest dla mnie sprawa absolutnie jasna. My nie jesteśmy od tego, żeby walczyć z tradycją. Wszystkich uspokajam - podkreślił.

Duży nacisk położono na stosowanie języka równościowego, czyli takiego, który "uznaje i bierze pod uwagę różnorodność społeczną". Osoba pracująca w urzędzie powinna uwzględniać prośby osób, które chcą, aby zwracać się do nich w określony sposób. "W przypadku osoby transpłciowej, której wygląd zewnętrzny może odbiegać od stereotypowych wyobrażeń związanych z płcią zapisaną w oficjalnych dokumentach, zwracaj się do niej taką formą imienia czy zaimków określających płeć, jakie sama zasygnalizuje" - wskazano w dokumencie.

Są też zalecenia, które należy stosować wobec osób niebinarnych. "Choć w oficjalnych formularzach muszą one podawać dane zgodnie z dokumentami, którymi się posługują, nie ma powodu dla którego w bezpośredniej komunikacji z nimi nie możemy stosować form, z którymi czują się komfortowo, nawet jeśli są one niestandardowe" - podkreślono w wytycznych.

Pracownicy urzędu nie powinni używać sformułowań takich jak: ofiara przemocy, osoba niepełnosprawna czy chory psychicznie. Zamiast nich stosować: osoba doświadczająca przemocy, osoba z niepełnosprawnością, osoba w kryzysie zdrowia psychicznego. W dokumencie zachęca się ich do stosowania feminatywów oraz określeń neutralnych płciowo np. osoby mieszkające w Warszawie, zamiast mieszkańcy i mieszkanki.

W standardach zaznaczono, że urzędnik musi trzymać się określonych procedur i przepisów, ale powinien unikać działania rutynowego i być elastycznym. Dobrym przykładem jest sytuacja, w której mamy do czynienia z barierą architektoniczną (wysokie schody, brak windy). Jeśli osoba odwiedzająca urząd ma problemy z chodzeniem, urzędnik powinien zejść do niej na parter i znaleźć miejsce, gdzie może porozmawiać o sprawie z którą przyszła.

Zwrócono też uwagę na sprawy związków osób tej samej płci np. wspólnie wychowujących dzieci. "Osoba może upoważnić osobę partnerską tej samej płci do odebrania w swoim imieniu dokumentów lub do kontaktowania się w sprawie dziecka ze szkołą, poradnią psychologiczno-pedagogiczną lub inną instytucją" - podkreślono.

W dokumencie zaznaczono, że osoby pracujące w urzędzie mają dostęp do materiałów edukacyjnych i szkoleń e-learningowych dotyczących równego traktowania i poszanowania różnorodności. Organizowane są również obowiązkowe szkolenia. Pracownicy są zachęcani do ciągłego podnoszenia wiedzy i kompetencji w zakresie polityki równego traktowania.

Dokument, który jest załącznikiem do zarządzenia prezydenta Warszawy, znajduje się w Biuletynie Informacji Publicznej stołecznego ratusza. Standardy mają być aktualizowane w zależności od potrzeb, ale nie rzadziej niż raz na dwa lata.