Janowska, jedna z najpopularniejszych polskich aktorek filmowych, teatralnych, estradowych i telewizyjnych zmarła 13 listopada w wieku 94 lat. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w poniedziałek, w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach.
Wcześniej odbyła się jednak msza żałobna.
"Historia jej życia to synteza polskiego losu ukształtowanego przez historyczne wydarzenia, często okrutne, boleśnie odciśnięte w świadomości. Należała do pokolenia urodzonego i wychowanego w II RP, którego młodość przypadła na czas II wojny światowej. Aresztowanie ojca przez Sowietów, osadzenie rodziny w stalagu, działalność konspiracyjna, ratowanie Żydów przed Zagładą, za co została uwięziona na Pawiaku - to zaledwie kilka z ważniejszych rozdziałów biografii kilkunastoletniej wówczas dziewczyny. Od pierwszego dnia uczestniczyła w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka legendarnego batalionu AK "Kiliński" biorącego udział m.in. w walkach o budynek PAST-y czy Prudentialu i Poczty Głównej" - przypomniał prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym podczas mszy żałobnej.
"Wielka patriotka"
"Była wybitną aktorką filmową, teatralną i telewizyjną, pełną temperamentu i żywiołowości, a jednocześnie głębokiej refleksji nad rolą. (...) Chcę także wspomnieć o zupełnie niezwykłej i bardzo cennej w dzisiejszych czasach działalności społecznej pani Aliny Janowskiej. Pragnę wyrazić najszczersze uznanie wobec jej wszystkich aktywności i inicjatyw, za którymi zawsze stało dobro drugiego człowieka i polskiej kultury. W imieniu RP żegnam dzisiaj nie tylko wspaniałą aktorkę, ale także wielką patriotkę, osobę serdeczną, pełną optymizmu i pogody ducha" - napisał Andrzej Duda.
Jak powiedział minister kultury Piotr Gliński "żegnamy dzisiaj wspaniałą aktorkę, która piękne karty biografii zawodowej zapisała na estradzie, w teatrze, kinie i telewizji". - Wielką popularność Alinie Janowskiej przyniosły role w serialach, dzięki którym stała się jedną z najbardziej rozpoznawalnych i bliskich publiczności aktorek polskich, dzięki którym pokochaliśmy ją jako widzowie - mówił Gliński.
"Zawsze będzie pani symbolem"
W pożegnaniu aktorki brał udział również szef Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. - Łączy nas dzisiaj wdzięczność wobec wielkiej aktorki, ale także ogrom wdzięczności wobec bohaterki naszej niepodległości - powiedział. - Alina Janowska wychowana została w II RP, w tym wspaniałym czasie, który kształtował ludzi w etosie bezinteresownej służby RP i służby drugiemu człowiekowi. Temu przesłaniu wyniesionemu z domu rodzinnego była wierna przez całe swoje życie - dodał.
- W latach największej próby pokazała, że nie stawia pytań "po co" ani "dlaczego", tylko służy, służy niepodległości - podkreślił dalej Kasprzyk. - Jest pani dla nas i zawsze będzie symbolem służby i oddania Polsce, sprawie, oddania drugiemu człowiekowi - dodał.
Pożegnanie Aliny Janowskiej
Prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru, Filmu, Radia i Telewizji ZASP żegnając Alinę Janowską podkreślił, że aktorka była niezwykłym zjawiskiem artystycznym, "ogromnym fenomenem popularności w skali całego kraju w drugiej połowie XX wieku". - Filmy, a przede wszystkim seriale telewizyjne, jak "Wojna domowa" czy "Złotopolscy", przyniosły jej rzadko spotykaną popularność. Zdobywane w plebiscytach "Ekspresu Wieczornego" Maski Złota i Srebrne były wyrazem podziękowania i wierności widzów - przypomniał Olgierd Łukaszewicz.
- Swoim członkostwem w ZASP przez blisko 70 lat dawała wyraz serdecznemu przekonaniu, że środowisko artystów teatru, filmu, radia, estrady i telewizji to jedność, a może nawet i rodzina. Pełniła funkcje w zarządzie głównym naszego stowarzyszenia w latach, gdy jeszcze prawie całe środowisko było zrzeszone w SPATiF-ZASP. Jako kolejny prezes ZASP pragnę wyrazić jej wdzięczność i zobowiązać mych następców, aby zachowali pamięć o tym, jak wiele uczyniła pani Alina dla integracji artystów wprowadzając optymizm i energię do działania - podkreślił.
Popularna aktorka
Alina Janowska urodziła się 16 kwietnia 1923 roku w Warszawie. Podczas okupacji zaangażowała się w działalność konspiracyjną. Aresztowana przez gestapo - 9 miesięcy spędziła na Serbii - kobiecym oddziale Pawiaka, gdzie trafiła za pomaganie Żydom. Podczas Powstania Warszawskiego Alina Janowska była łączniczką (ps. Alina) 8. kompanii Batalionu "Kiliński" w Śródmieściu.
Ogromną popularność przyniosła jej w połowie lat 60. rola w serialu "Wojna domowa" Jerzego Gruzy, w którym zagrała Irenę Kamińską.
Janowska wystąpiła także w innych serialach - "Czterdziestolatek", "Stawka większa niż życie", "Lalka". Aktorkę można było też oglądać w serialu "Złotopolscy", w którym grała apodyktyczną Eleonorę Gabriel.
PAP/ran/kw/pm