Tablicę poświęconą pamięci Jana Karskiego odsłonięto w piątek nad Wisłą. Karski był emisariuszem władz Polskiego Państwa Podziemnego, który poinformował aliantów o tragicznym losie Żydów pod niemiecką okupacją.
Tablicę na Bulwarze im. Jana Karskiego odsłoniła prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz. Przypomniała ona, że Karski "karierę dyplomatyczną rozpoczął w Warszawie w Pałacu Bruehla".
- To bardzo piękna i jednocześnie bardzo tragiczna postać. Można powiedzieć, że ta jego misja, która była bardzo ważna i miała szansę wyratować miliony ludzi nie powiodła się. Nikt tego nie słuchał - podkreśliła. Prezydent dodała, że jego "misja była bardzo ważna, bo niewątpliwie takie osoby, jak Jan Karski, są przykładem właściwej postawy w bardzo trudnym czasie".
- Jan Karski był tą osobą i tym przykładem, który pokazuje nam, że warto być przyzwoitym - oceniła Hanna Gronkiewicz-Waltz.
Łodzianin warszawiakiem
Prezes Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego Ewa Junczyk-Ziomecka zwróciła uwagę, że na uroczystość odsłonięcia tablicy przybył z USA przewodniczący Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej Roman Kent. - Warszawa była dla Karskiego ważna. To tutaj Karski zaczął swoją pracę dla Polskiego Państwa Podziemnego, tutaj został zaprzysiężony do konspiracji. Tutaj na ulicy Muranowskiej 6 przedostał się tajnym, podziemnym przejściem do getta warszawskiego - powiedziała Junczyk-Ziomecka. - Honorujemy go nie tylko za to, co zrobił dla nas w przeszłości - stwierdziła. Podkreśliła, że jest "honorowany przede wszystkim za to, kim jest dla nas dzisiaj". - Jan Karski, łodzianin - teraz będzie warszawiakiem - dodała.
Wiele prestiżowych wyróżnień
Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się 24 kwietnia 1914 r. w Łodzi. Po ukończeniu w 1935 r. studiów prawniczych i dyplomatycznych na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie pracował jako urzędnik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. We wrześniu 1939 r., jako żołnierz artylerii konnej, dostał się do niewoli radzieckiej.
Dwa miesiące później zbiegł z transportu i wrócił do Warszawy, gdzie rozpoczął działalność konspiracyjną. Powierzono mu obowiązki politycznego kuriera władz Polskiego Państwa Podziemnego. W styczniu 1940 r. udał się jako kurier i emisariusz do Paryża i Angers. W 1942 r. pod pseudonimem Jan Karski wyruszył w kolejną misję do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Dowody zdobył osobiście, dostając się do warszawskiego getta oraz do obozu w Izbicy, gdzie przedarł się w przebraniu ukraińskiego żołnierza.
Relacje przekazał wielu amerykańskim i brytyjskim politykom, dziennikarzom i artystom. Spotkał się m.in. z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego Anthony'm Edenem oraz z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem.
Karski otrzymał wiele prestiżowych wyróżnień - uhonorowano go m.in. tytułem "Sprawiedliwego wśród Narodów Świata", osiem uczelni polskich i zagranicznych przyznało mu doktoraty honoris causa, był kawalerem Orderu Orła Białego i honorowym obywatelem Izraela.
Zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie. W 2012 r. prezydent USA Barack Obama uhonorował pośmiertnie Karskiego Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem amerykańskim.
PAP/ran/pm