62 tysiące tabliczek z nazwiskami poległych. Trwa budowa pawilonu przy Cmentarzu Powstańców Warszawy

Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy powstała z inicjatywy Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy, którego przewodniczącą jest Wanda Traczyk-Stawska. Kamień węgielny został wmurowany w lipcu 2021 roku. Muzeum Warszawy poinformowało, że nad kompleksem zaprojektowanym przez Piotra Bujnowskiego trwają obecnie prace budowlane. Placówka objęła opieką programową powstającą Izbę Pamięci.

Muzeum Warszawy przypomniało w komunikacie, że izba będzie składać się z dwóch pawilonów i Muru Pamięci, na którym znajdą się ponad 62 tysiące mosiężnych tabliczek z nazwiskami poległych w czasie Powstania Warszawskiego – osób cywilnych i żołnierzy – oraz puste tabliczki, gdzie wraz z postępem badań wpisane zostaną kolejne nazwiska. Podkreślono, że jedną z misji izby będzie kontynuowanie procesu identyfikacji ofiar, który rozpoczęły Archiwa Państwowe oraz Muzeum Powstania Warszawskiego.

Główny budynek Izby Pamięci będzie podzielony na dwie części: Salę Świadectw i Salę Historii. Sala Historii posłuży przedstawieniu losów Cmentarza Wolskiego – największej wojennej nekropolii w Polsce – od 1945 roku do naszych czasów. Pokazane zostaną także działania społecznego komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy i wcześniejszych komitetów ekshumacyjnych, których wysiłki przywracające pamięć o tym miejscu doprowadziły do stworzenia Izby Pamięci.

Z kolei w Sali Świadectw znajdzie się multimedialna instalacja autorstwa Krzysztofa Wodiczki, artysty wizualnego, wykładowcy Harvard Graduate School of Design oraz teoretyka sztuki. Muzeum Warszawy zapowiada, że Wodiczko stworzy audiowizualną pracę, opartą na wielogodzinnych rozmowach z osobami, których dotknęła trauma Powstania Warszawskiego. To cywile i żołnierze powstania, a także przedstawiciele młodszych pokoleń, którzy w nieoczywisty sposób do dziś niosą piętno tamtych wydarzeń.

- Chcemy, aby Izba Pamięci stała się nie tylko miejscem zachowania od zapomnienia ofiar Powstania Warszawskiego, ale także przestrzenią debaty na temat konfliktów i procesów dialogu, upamiętniania i żywej pamięci. Tutaj dorośli, dzieci i młodzież będą mogli rozwijać postawy poszanowania innych, tolerancji, zrozumienia i wspólnoty - powiedziała Karolina Ziębińska-Lewandowska, dyrektorka Muzeum Warszawy. 

Do Izby Pamięci będzie można wejść od strony cmentarza, parku i od Wolskiej, gdzie usytuowany zostanie mniejszy pawilon, w którym znajdzie się księgarnia, kawiarnia oraz punkt informacyjny. Otwarcie Izby Pamięci zaplanowano na połowę 2022 roku. Koszt inwestycji to 23 miliony złotych.

Cmentarz Powstańców Warszawy - największa nekropolia wojenna w Polsce - został założony w 1945 roku. Spoczywa na nim ponad 100 tysięcy poległych w Powstaniu Warszawskim, przede wszystkim cywilów. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wynosiły - według szacunków historyków - ok. 180 tysięcy zabitych (powstańców zginęło ok. 18 tysięcy). Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy (około pół miliona) wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało spalone i zburzone.