Odkopują Warszawę, której już nie ma. Trafili na posadzkę dawnej kamienicy

W czerwcu ruszyła budowa placu Centralnego. Chodzi o środkową część placu Defilad na osi ulicy Złotej. Na wprost wejścia do Pałacu Kultury i Nauki - zgodnie z zapowiedzią Zarządu Dróg Miejskich - będzie mniej betonu i asfaltu. Pojawi się tam za to ponad 100 nowych drzew, trawniki i niska sadzawka. Zielona, uporządkowana i przyjazna mieszkańcom przestrzeń powstaje z poszanowaniem historii miasta. Nieregularny układ chodników i zieleni odwzoruje sieć dawnych ulic i zarys budynków. Po II wojnie światowej pozostałości po kamienicach zostały wyburzone, by zrobić miejsce pod Pałac Kultury i Nauki.

Wraz z postępem prac przy budowie placu Centralnego w środkowej części placu Defilad spod ziemi wyłaniają się spore fragmenty przedwojennego miasta. W tym miejscu śródmieście Warszawy było gęsto zabudowane. Na przełomie XIX i XX wieku teren ten wypełniały wysokie secesyjne kamienice. Znajdowało się tam około 180 budynków mieszkalnych. Po wojnie stojące na tym terenie kamienice i ich resztki zburzono, a cały teren zasypano gruzem.

PRZECZYTAJ: "Zabytki i zieleń to nie są wrogowie". Robotnicy odkrywają także unikalne fragmenty bruku i dawnej zabudowy. Do tej pory udało się odsłonić tory tramwajowe, brukowane jezdnie, granitowe krawężniki, a także resztki kamienic i ślady po piwnicach domów. W ramach budowy placu Centralnego dokopano się także do podziemi trybuny honorowej, które niegdyś służyły komunistycznym dygnitarzom. Niektóre fragmenty zabudowy znajdują się nawet dwa metry pod obecnym poziomem gruntu.

Znaleziska są - jak w każdym takim przypadku - badane przez archeologów. Najnowsze odkrycie to posadzka jednej z kamienic, prawdopodobnie wtórna, ułożona prowizorycznie już po wojnie. Na miejscu oceni to jednak zespół specjalistów.

Obecnie prace na budowie placu Centralnego koncentrują się przede wszystkim na zabezpieczaniu wykopu pod zbiornik retencyjny znajdujący się najbliżej ulicy Marszałkowskiej i przyszłej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej. W sumie zaplanowano tam zbiorniki wodne umieszczone około siedem metrów pod ziemią. Będą służyć do zbierania wody deszczowej, przy użyciu której nawadniana będzie nowa zieleń na placu. Zbiorniki będą wykonane z prefabrykatów. Specjalnie opracowany system pozwoli na bieżącą kontrolę ich napełnienia. Gdy zbiorniki będą puste, zieleń zostanie podlana wodą miejską, natomiast w pierwszej kolejności zawsze wykorzystywana będzie woda "z drugiego obiegu".

Równolegle prowadzone są badania archeologiczne odkopanych fragmentów kamienicy mieszczących się między MSN a trybuną honorową. W tym tygodniu te prace powinny się zakończyć. Zwieńczy je sprawozdanie, na podstawie którego drogowcy będą czekać na pozwolenie od Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na rozbiórkę zinwentaryzowanych obiektów. Dodatkowo trwają roboty ziemne. Wywożone jest też to, co wykopano z pozostałych części placu.

"W tym tygodniu powinniśmy rozpocząć badania archeologiczne dawnych kamienic kolidujących z pozostałymi zbiornikami retencyjnymi znajdującymi się pomiędzy trybuną honorową a Pałacem Kultury. Wkrótce rozpoczniemy też prace związane z przebudową wodociągu w części placu położonej bliżej planowanego budynku Teatru TR Warszawa" - zapowiadają w komunikacie drogowcy.

ZDM wybrał też firmę, która przeprowadzi kompleksowe badania archeologiczne. Będą one polegać na rozpoznaniu i udokumentowaniu odkrytych reliktów ujawnionych podczas nadzoru archeologicznego. Wykonawca będzie musiał je zinwentaryzować i dokładnie opisać. "To niepowtarzalna okazja, by w dzisiejszych czasach jeszcze raz zobaczyć na żywo, jak przed II wojną światową wyglądało centrum stolicy z gęstą siatką ulic i kamienic. Jednocześnie jest to niezbędne do kontynuowania w pełnym zakresie robót budowlanych" - podaje ZDM.

ZOBACZ: "Pierwsza od prawie 70 lat okazja, by zajrzeć do centrum Warszawy sprzed 1939 roku". Do przetargu zgłosiły się dwie firmy. Pod uwagę drogowcy brali nie tylko proponowaną cenę za wykonanie prac, ale także doświadczenie kierownika badań archeologicznych wyznaczonego do realizacji zamówienia.

"Korzystniejszą ofertę złożyła firma Asinus Igor Maciszewski. Za swoje prace zażądała 1 027 945,44 zł. Konkurent – Zabytki, Badania, Projekty, Realizacje, Michał Grabowski, Archeologia, Architektura, Prawo – chciał 1 175 683,20 zł. Teraz wybrany przez nas wykonawca ma pół roku na realizację zamówienia" - zapowiadają.

Bez tych prac nie można by było kontynuować robót przy przekształcaniu betonowego placu Defilad w zieloną przestrzeń z drzewami, krzewami i sadzawką. Budowa placu Centralnego skoordynowana jest z budową pobliskiego Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Na terenie przyszłego placu w dużej części znajduje się zaplecze MSN. Prace zostały zaplanowane tak, aby ze sobą nie kolidowały.

Posadzka placu – zaprojektowana przez architektów z pracowni A-A Collective – zostanie ułożona z sześciu rodzajów kamieni. Obrysy dawnych kamienic powstaną z wielkoformatowych płyt kamiennych w różnych wybarwieniach: szarym i czerwonym. Dawne dziedzińce zostaną wybrukowane ponownie wykorzystaną kostką granitową oraz uzupełnione płytami granitowymi z okolic trybuny honorowej. "Powierzchnia placu wyniesie około 23 tys. m kw. Dla porównania: placu Pięciu Rogów ma jedynie 3,5 tys. m kw" - wyliczają drogowcy.

Budowa placu Centralnego wpisuje się w założenia programu Nowego Centrum Warszawy. Zgodnie z zapowiedziami prezydenta stolicy Rafała Trzaskowskiego ścisłe centrum miasta stanie się miejscem, do którego warto przyjechać i spędzić tu czas. Przed Pałacem Kultury i Nauki ubędzie betonu i asfaltu, pojawi się tu ponad sto nowych drzew, takich jak m.in. robinie akacjowe, jesiony, glediczje, derenie, grujeczniki, miłorzęby i magnolie, oraz tysiące krzewów. Posadzonych zostanie ponad 40 gatunków roślin cebulowych i bylin, powstaną trawniki, a także niska sadzawka w północno-zachodniej części placu.