Park Akcji "Burza" z Nagrodą Architektoniczną Polityki

- Park Akcji "Burza" to symbol ciekawej i ambitnej polityki w zakresie rozwijania oraz doskonalenia terenów zielonych stolicy. Zwycięski projekt pracowni Archigrest i topoScape w sposób perfekcyjny, ale i oryginalny powiązał ze sobą różne funkcje, jakie to miejsce powinno lub mogło spełniać: rekreacyjną, edukacyjną i martyrologiczną - czytamy w uzasadnieniu jury.

- Park Akcji „Burza” jest oczywiście zielony (w końcu jest parkiem), ale jego znaczenie jest moim zdaniem o wiele głębsze. Jakość tego projektu polega na tym, że analizuje, rozumie, transformuje (w wybitnie współczesny sposób) i komunikuje nasze własne, polskie doświadczenie przestrzeni miejskiej. To nie kolejne copy-paste, kolejny projekt „jak na Zachodzie”. Jego „zachodniość” paradoksalnie wynika z faktu, że opowiada językiem przestrzeni swoją własną historię. Kolejną olbrzymią zaletą tego projektu jest to, że jest dobrą przestrzenią, a nie dobrą fotografią. Tylko na miejscu można zrozumieć siłę tej zwartej masy zieleni, tych ścieżek, na których tak przyjemnie się zgubić, siłę wielu niewielkich autentycznych artefaktów poukrywanych to tu, to tam. Wydaje mi się, że na miejscu jakość tego projektu będzie niepodważalna również dla laika – i to jest jeszcze jedna zaleta - komentował na Facebooku architekt i urbanista Kuba Snopek.

Kopiec Czerniakowski, na którym i wokół którego zaprojektowano park, powstał w wyniku zwożenia gruzu ze zburzonej Warszawy, jest więc tworem całkowicie sztucznym. Z czasem zarósł, a w 1995 roku ustawiono na jego szczycie Kotwicę - symbol Polski Walczącej i nadano mu imię Kopca Powstania Warszawskiego.

Czytaj też: Park Akcji "Burza" z Nagrodą Architektoniczną Prezydenta Warszawy

Przez 20 lat pozostawał rekreacyjnym terenem będącym we władaniu tzw. czwartej przyrody, czyli takiej, która samoistnie rozwija się na terenach zajętych wcześniej przez człowieka (pierwsza przyroda to ta całkowicie naturalna, druga to pola i łąki, trzecia to np. parki miejskie).

Park Akcji "Burza" ma kilka wyróżniających go aspektów. Po pierwsze, zachowano zdecydowaną większość tej "przypadkowej" roślinności, która opanowywała to miejsce od lat 60.

Po drugie, dosadzono 450 nowych drzew parkowych i ponad 8,5 tys. drzew leśnych, krzewów i ozdobnych bylin. Mało tego, zinwentaryzowano całą przyrodę, łącznie z owadami i stworzono enklawy z zakazem wstępu dla spacerowiczów.

Po trzecie, na placu wejściowym do parku stworzono zaczątki tzw. mikrolasu według metody japońskiego botanika Akiry Miyawakiego. Z pomocą wolontariuszy, mieszkańców okolicznych osiedli, posadzono 2 tys. roślin (wyłącznie rodzimych gatunków), które z czasem (dziesięciokrotnie szybciej niż normalny las) rozwiną się w imponujący kompleks przyrodniczy - wskazuje Piotr Sarzyński z Polityki, współtwórca nagrody i członek jury.

Ale to nie wszystko, bo projektanci zadbali także o aspekt historyczny. Gruz został wykorzystany jako budulec ścianek wzdłuż ścieżek parku. Można w nim dostrzec fragmenty przedwojennych cegieł, kafli z pieców, tralek z balkonów czy ozdób z fasad domów.

Przy wejściu do parku znajduje się edukacyjny labirynt, w którym umieszczono szereg tablic opisujących i pokazujących na zdjęciach zniszczenia oraz odbudowę Warszawy. Natomiast wzdłuż ścieżek prowadzących na szczyt wzniesienia rozmieszczono informacje o otaczającej naturze: gatunkach spotykanych tu ptaków, roślinach, drobnej zwierzynie, a nawet motylach i owadach - pisze Sarzyński.

Do tego rekreacyjny standard, ale przemyślany i znakomitej jakości. Huśtawki i zjeżdżalnie dla najmłodszych, tyrolka, a także przystosowana do wózków inwalidzkich aleja, kładka, miejsca odpoczynku, ławki.

Laureata Grand Prix tegorocznej edycji wybrało jury w składzie: Grzegorz A. Buczek, Anna Cymer, Paweł Dobrzycki, Marek Kościkiewicz, Jacek Michalak (wiceprezes zarządu ds. rozwoju Grupy ATLAS); Ewa P. Porębska, Magdalena Staniszkis; Bogna Świątkowska, Jarosław Trybuś, Marta Żakowska oraz przedstawiciele redakcji POLITYKI: Jerzy Baczyński, Jacek Poprzeczko i Piotr Sarzyński.

Poza Grand Prix tradycyjnie przyznana została także Nagroda Internautów. Wygrał (minimalnie wyprzedzając Park Akcji „Burza”) projekt Domu dla Bezdomnych w Warszawie autorstwa pracowni xy studio. Poza Parkiem Akcji „Burza” i Domem dla Bezdomnych w piątce najlepszych realizacji roku 2023 znalazły się: Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie (pracownia WXCA), przebudowa Stołówki Huty Pokój na placówkę ING w Rudzie Śląskiej (Małeccy Biuro Projektowe) oraz zespół Kolumbariów na Cmentarzu Komunalnym w Radomiu (BDR Architekci).

W tym roku POLITYKA wręczyła swoją Nagrodę Architektoniczną – wyróżnienie w dziedzinie architektury i ładu przestrzennego - już po raz trzynasty. Przyznając tę Nagrodę redakcja POLITYKI chce pokazywać i promować realizacje stanowiące symbol dobrego smaku, przyjazne ludziom i w oczywisty sposób poprawiające estetykę otoczenia. Do nominowania do Nagrody co roku zapraszane jest wybrane grono osób, którym leży na sercu wygląd polskich miast i wsi: najwybitniejsi architekci i urbaniści, krytycy architektury, przedstawiciele stowarzyszeń działających na rzecz ładu w przestrzeni publicznej czy też znani artyści (wśród nich szef redakcji regionalnej tvn24.pl Piotr Kozanecki). Poprzez swoje nominacje wskazują nam najbardziej warte uwagi obiekty zrealizowane w roku poprzednim w 3 kategoriach: realizacje architektoniczne, rozwiązania urbanistyczne, sztuka w przestrzeni publicznej. Cztery najczęściej wymieniane realizacje oraz piąta, wskazana przez redakcję POLITYKI, trafiają do finału Spośród nich jury Nagrody wybiera laureata Grand Prix, a internauci w plebiscycie głosują na swój ulubiony projekt.

Warszawa może pochwalić się całkiem sporą reprezentacją wśród laureatów Nagrody Architektonicznej Polityki. W 2013 r. Grand Prix dostał Służewski Dom Kultury (WWAA i 137kilo), w 2020 Pawilon Edukacyjny Kamień pracowni em4 Pracownia Architektury Brataniec, a rok później JEMS Architekci za rewitalizację Browarów Warszawskich. W zeszłym roku zwycięski projekt to Targ w Błoniu projektu Aleksandry Wasilkowskiej.