RPO zaskarża decyzję o przygotowywaniu wyborów przez pocztę. I chce jej wstrzymania do czasu wyroku

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

Chodzi o decyzję premiera Mateusza Morawieckiego z 16 kwietnia tego roku. Premier zobowiązał Pocztę Polską do przygotowania wyborów korespondencyjnych. RPO wniósł, by WSA w trybie uproszczonym stwierdził nieważność tej decyzji szefa rządu.

Czytaj więcej na Konkret 24: Wybory prezydenckie 2020. Najważniejsze pytania i odpowiedzi >>>

"Przesłanką wstrzymania wykonania decyzji jest poważna i realna obawa, że - wobec jej wykonywania - dojdzie do trwałej zmiany rzeczywistości z poważnym uszczerbkiem dla konstytucyjnych praw obywatelskich. Może to w sposób nieodwracalny zmienić bowiem dotychczasowe zasady przeprowadzania wyborów" - uzasadniono w komunikacie Biura RPO.

Jak dodał RPO Adam Bodnar, "ewentualne wykonanie tej decyzji w sposób zasadniczy może zaś wpłynąć na prawną ocenę ważności wyborów".

Bodnar przypomniał, że decyzja premiera polecała Poczcie Polskiej "realizację działań w zakresie przeciwdziałania COVID-19 polegających na podjęciu i realizacji czynności niezbędnych do przygotowania przeprowadzenia wyborów powszechnych na Prezydenta RP w 2020 r. w trybie korespondencyjnym". Jak dodał, na tej podstawie Poczta wystąpiła do władz samorządowych o przekazanie jej spisów wyborów.

Rzecznik wyjaśnił w piśmie, że zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego decyzję premiera zobowiązująca Pocztę Polską do przygotowania wyborów korespondencyjnych ponieważ "podejmuje sprawy, w których dochodzi do naruszeń ze strony organów władzy publicznej praw i wolności, a ta sprawa stwarza zagrożenie dla praw znaczącej większości polskich obywateli mających czynne prawo wyborcze".

Zdaniem RPO "konieczność zapewnienia obywatelom bezpiecznego i zgodnego z normami konstytucyjnymi głosowania w wyborach prezydenckich w czasie pandemii SARS-CoV-2 - a także monitorowanie działań władz w związku z wyborami - mają fundamentalne znaczenie dla właściwego funkcjonowania demokratycznego państwa i ochrony praw obywatelskich". "Decyzja Prezesa Rady Ministrów narusza zaś rażąco porządek prawny i wpływa negatywnie na prawa obywatelskie. Dlatego Rzecznik - stojąc na straży praw i wolności obywatelskich - postanowił skorzystać z przysługujących mu uprawnień i zaskarżyć decyzję premiera" - czytamy w piśmie.

Jak ocenił Bodnar, Poczta Polska na podstawie zaskarżonej decyzji premiera nie może wykonywać żadnych zadań związanych z powszechnymi wyborami korespondencyjnymi, gdyż "brak jest podstawy prawnej dla tego typu działań". Zaznaczył, że za taką podstawę nie może być uznana ustawa z 6 kwietnia tego roku o szczególnych zasadach przeprowadzania wyborów powszechnych na Prezydenta RP zarządzonych w 2020 r., gdyż ustawa ta jest dopiero rozpatrywana przez Senat.

"Organ stosujący prawo musi działać na podstawie prawa już obowiązującego, a nie namiastki tego prawa, jaką stanowi ustawa, co prawda uchwalona przez Sejm, ale będąca w dalszym ciągu przedmiotem prac legislacyjnych Senatu" - podkreśla RPO. I wywodzi, że "porządek prawny nie przewiduje możliwości wydania decyzji administracyjnej w oparciu o spodziewaną, na skutek dokonywanych kalkulacji politycznych, podstawę prawną, która może, lecz nie musi, stać się elementem systemu prawnego".

Według RPO w stanie prawnym obowiązującym 16 kwietnia tego roku Poczta Polska nie mogła realizować zadań publicznych związanych z organizacją wyborów korespondencyjnych w zakresie i w sposób wskazany w decyzji szefa rządu. Wówczas bowiem obowiązywał jeszcze zapis Kodeksu wyborczego przewidującego możliwość głosowania korespondencyjnego tylko dla niektórych kategorii wyborców i zastosowanie tych przepisów zostało wykluczone na mocy prawa, które weszło w życie już po decyzji premiera - 18 kwietnia br.

Zdaniem RPO polecenie z decyzji premiera zobowiązało Pocztę Polską do przejęcia kompetencji zastrzeżonych dla innych organów władzy publicznej, wówczas wymienionych w Kodeksie wyborczym jako właściwych do przygotowana wyborów. "Powoduje to, że decyzja rażąco naruszyła prawo i była dla Poczty Polskiej niewykonalna już w chwili jej wydania" - podkreślił Bodnar.

"Sam fakt wprowadzenia wielu ograniczeń związanych z przeciwdziałaniem rozprzestrzeniania się koronawirusa nie oznacza jeszcze, że organy władzy publicznej mogą w sposób dowolny interpretować przepisy powszechnie obowiązującego prawa i wydawać decyzje administracyjne bez podstawy prawnej i bez zbadania, czy zaszły do tego przesłanki ustawowe" - napisał RPO.

KORONAWIRUS – NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE. RAPORT TVN24.PL >>>