Dyrektor Muzeum Historii Polski odwołany. Wiemy, kto go zastąpi

W środę dr hab. Marcin Napiórkowski potwierdził, że otrzymał propozycję kierowania Muzeum Historii Polski.

Napiórkowski to semiotyk kultury specjalizujący się w temacie mitologii współczesnej, pamięci zbiorowej i kultury popularnej. Jest autorem książek: "Mitologia współczesna" (2013), "Powstanie Umarłych. Historia pamięci 1944-2014" (2016), "Kod kapitalizmu: jak Gwiezdne wojny, Coca-Cola i Leo Messi kierują Twoim życiem" (2019), "Turbopatriotyzm" (2019) i "Naprawić przyszłość. Dlaczego potrzebujemy lepszych opowieści, żeby uratować świat", a także autorem bloga "Mitologia współczesna" poświęconego semiotycznej analizie zjawisk kultury współczesnej, pełniących funkcję mitu.

"Prowadzi zajęcia z antropologii kultury, historii filozofii i filozofii kultury oraz wykład dla obcokrajowców zainteresowanych poznaniem polskiej kultury pt. 'Poland 101: Beginner’s Guide to Polish Culture, History and Society'" - czytamy w biogramie Napiórkowskiego na stronie internetowej Instytutu Kultury Polskiej. W 2010 roku obronił doktorat z filozofii w Polskiej Akademii Nauk, w 2015 roku uzyskał habilitację w dziedzinie nauk humanistycznych jako kulturoznawca.

Od 2014 roku kieruje projektem badawczym "Współczesna polska kultura wernakularna w perspektywie porównawczej. Pamięć - wyobraźnia - praktyki oporu" (realizowany przez Uniwersytet Warszawski, University of Michigan i Pennsylvania State University). W latach 2015-2016 realizował także projekt "Pamięciowy wymiar transformacji ustrojowej w świetle uchwał komemoratywnych Parlamentu RP podejmowanych w latach 1989-2014".

Publikował m.in. w "Tygodniku Powszechnym", "Więzi", "Znaku", "Kulturze Współczesnej", "Gazecie Wyborczej" i "Krytyce Politycznej".

Informację o odwołaniu ze stanowiska dotychczasowego dyrektora Muzeum Historii Polski potwierdził w rozmowie z Polską Agencją Prasową sam Robert Kostro.

W związku z odwołaniem Kostry Radę Muzeum Historii Polski solidarnie opuścił historyk i działacz opozycji w PRL Aleksander Hall. Decyzję Hanny Wróblewskiej ocenił jako "skrajnie niesprawiedliwą i niesłuszną".

"Z dużą przykrością przyjąłem wiadomość o zdymisjonowaniu przez Panią Minister Roberta Kostro, dyrektora Muzeum Historii Polski. Przez wiele lat z dużym uznaniem obserwowałem jego pracę na rzecz powstania Muzeum i popularyzacji historii Polski" - napisał Hall w liście otwartym do Hanny Wróblewskiej opublikowanym przez dziennik "Rzeczpospolita".

"Otwarcie Muzeum Historii Polski i uczynienie z Muzeum tętniącego życiem ośrodka refleksji nad historią naszego narodu i państwa jest przede wszystkim jego zasługą. Dlatego przerwanie Przez Panią Minister jego kadencji dyrektora Muzeum uważam za decyzję skrajnie niesprawiedliwą i niesłuszną. Wyrazem mojego protestu przeciwko tej Pani decyzji jest moja rezygnacja z członkostwa w Radzie Muzeum" - podsumował Aleksander Hall.

Rada Muzeum Historii Polski już wcześniej apelowała o pozostawienie Roberta Kostry na stanowisku. "Doceniając dotychczasową pracę Roberta Kostro i mając na uwadze dobro Muzeum zwracamy się z prośbą o ponowne rozważenie decyzji o jego odwołaniu ze stanowiska dyrektora przed upływem kadencji" - napisała do ministry kultury Hanny Wróblewskiej przewodnicząca Rady Muzeum Historii Polski dr hab. Jolanta Choińska-Mika.

"Rada Muzeum Historii Polski z dużym zaniepokojeniem przyjęła informację o zamiarze odwołania p. Roberta Kostro ze stanowiska dyrektora Muzeum przed upływem kadencji. Pan Robert Kostro był jednym z inicjatorów powołania do życia Muzeum Historii Polski, a podczas kilkunastu lat kierowania tworzoną z wielkim trudem placówką, dał się poznać jako sprawny menedżer i człowiek politycznego konsensusu. Jego koncyliacyjna postawa i umiejętność prowadzenia dialogu z różnymi środowiskami pomogły skupić wokół idei budowy Muzeum szerokie grono ekspertów i sympatyków wspierających projekt w kolejnych latach. Okazało się, że historia i pamięć mogą łączyć, a nie dzielić - a powstające Muzeum stało się tego przykładem" - podkreśliła Choińska-Mika.

Podobny apel wystosował także Zarząd Stowarzyszenia Przyjaciół Muzeum Historii Polski. Apel został podpisany przez 154 osoby: historyków, działaczy opozycji antykomunistycznej oraz publicystów.

Robert Kostro był dyrektorem MHP od 2006 r. W latach 80. był związany z opozycją demokratyczną, był uczestnikiem opozycyjnego Ruchu Młodej Polski. W 1988 r. wraz z Rafałem Matyją i Pawłem Milcarkiem współtworzył na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studiował historię, stowarzyszenie konserwatywne Liga Akademicka. Był redaktorem i publicystą wielu pism oraz wydawcą.

W 1997 r. został mianowany dyrektorem Departamentu Spraw Zagranicznych Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Po objęciu przez Kazimierza M. Ujazdowskiego urzędu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego został mianowany szefem jego Gabinetu Politycznego. Był wicedyrektorem Instytutu Adama Mickiewicza i Komisarzem Generalnym festiwalu Europalia 2001 Polska.

Zasiadł w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, a w 2020 r. został wybrany na przewodniczącego Rady Doradczej Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność. Jest członkiem rad programowych kilku instytucji kultury, w tym Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Europejskiego Centrum Solidarności i Muzeum Ulmów.

Publikował m.in. w: "Znaku", "Życiu", "Rzeczpospolitej", "Gazecie Wyborczej", "Przeglądzie Politycznym", "Więzi". Wraz z Tomaszem Mertą był współredaktorem zbioru esejów o polityce historycznej "Pamięć i odpowiedzialność". 

Muzeum Historii Polski zostało powołane 2 maja 2006 r. Nie mając stałej siedziby, tworzyło wystawy, prowadziło działania edukacyjne i popularyzowało historię. Uroczysta inauguracja gmachu MHP z udziałem władz państwowych odbyła się 28 września 2023 r.

Wystawa stała, która będzie sercem nowej siedziby MHP, dopiero powstaje. Utworzy ją ponad 3 tysiące eksponatów. Ekspozycja będzie miała układ chronologiczno-tematyczny, a historia Polski zostanie w niej opowiedziana za pomocą sześciu galerii. W pierwszej zwiedzający poznają dzieje Piastów i Jagiellonów. Później nastąpi opowieść o dawnej RP, która zakończy się na rozbiorach. Trzecia galeria będzie dotyczyć historii Polski pod zaborami, do 1914 r. Czwarta zostanie poświęcona I wojnie światowej oraz II RP. Najmniejsza pod względem metrażu – choć najbardziej gęsta od wydarzeń – będzie galeria poświęcona II wojnie. Z kolei szósta galeria przedstawi losy Polaków w epoce komunizmu. Będzie też siódma przestrzeń, stanowiąca rolę swoistego aneksu do historii. Ta część, nazwana "Historią niedokończoną", opowie o Polsce po 1990 roku.

Wystawa stała ma być dostępna dla zwiedzających w 2026 roku.