Żołnierz Armii Krajowej, sędzia, opozycjonista. Pogrzeb Bogusława Nizieńskiego

 Bogusław Nizieński
Order Orła Białego dla Bogusława Nizieńskiego (TVN24)
Na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach odbyły się uroczystości pogrzebowe Bogusława Nizieńskiego, kawalera Orderu Orła Białego, byłego sędziego Sądu Najwyższego, pierwszego rzecznika interesu publicznego, opozycjonisty z lat PRL oraz żołnierza Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej. Miał 97 lat.

Msza żałobna rozpoczęła się o godzinie 11.30. Zmarłego 18 maja mjra Bogusława Nizieńskiego,żegnali członkowie rodziny, byli współpracownicy, członkowie organizacji kombatanckich. W uroczystościach pogrzebowych wzięli udział m.in. udział prezydent Andrzej Duda, prezes PiS Jarosław Kaczyński oraz prezes IPN i kandydat na prezydenta z ramienia PiS Karol Nawrocki. Trumna z ciałem sędziego Nizieńskiego została złożona do grobu na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Biskup Polowy Wiesław Lechowicz podkreślił w kazaniu, że dzień śmierci Bogusława Nizieńskiego, 18 maja, to dzień niezwykły, dzień zwycięskiej bitwy o Monte Cassino, a także dzień urodzin Jana Pawła II.

Bp Lechowicz powiedział, że życie sędziego Nizieńskiego było pełne nadziei, "nadziei na niepodległość, sprawiedliwość społeczną". - Jednak jego największą nadzieją była nadzieja na życie wieczne - zaznaczył.

Biskup wyraził przekonanie, że ta nadzieja się spełni, jeżeli nie już, to w niedługim czasie. Wskazał, że "mamy prawo mieć pewność jego zbawienia", gdyż przez całe życie dawał się prowadzić wierze, prawdzie, prawości i miłości. Zaznaczył, że to nauka, którą nam zostawia Bogusław Nizieński.

Prezydent Duda: Bogusław Nizieński był wzorem niezwykłej prawości

- Żegnamy dzisiaj człowieka, który z całą pewnością był jedną z tych postaci, o której mogę mówić, że stanowiła pomnik wolnej Polski. Tak odbierałem pana sędziego od pierwszego dnia, kiedy miałem ten wielki zaszczyt, by go poznać 19 lat temu, w 2006 roku - mówił prezydent Andrzej Duda.

Prezydent zwrócił uwagę, że Bogusław Nizieński "należał do tych młodszych roczników pokolenia Kolumbów". Przypomniał, że w 1989 roku "stał się częścią najważniejszego sądu Rzeczypospolitej - Sądu Najwyższego".

- Z całą pewnością należy do postaci pomnikowych, albowiem przez całe swoje długie życie w tym samym kierunku szedł, choć nie było to modne. Choć znacznie lepiej w sferach elity prawniczej czuli się ci, którzy zgadzali się w pełni z postokrągłostołowym porządkiem - podkreślił Andrzej Duda.

Prezydent zaznaczył, że Bogusław Nizieński kształtował całe pokolenie młodych prawników i młodych polityków. - Śmiało można powiedzieć, że to jeden z wychowawców (…) twórców tej naprawdę wolnej i naprawdę odrodzonej Rzeczypospolitej – ocenił.

- Z całego serca dziękuję, za pana piękne życie, z całego serca dziękuję za pana postawę, postawę człowieka tak znakomicie wyrażoną w "Przesłaniu Pana Cogito" (Zbigniewa Herberta – red.), Który szedł wyprostowany wśród tych, co na kolanach, wśród tych, co się odwracali i wśród tych, co ich obalono w proch. Z godnością, ze spokojem, z szacunkiem dla drugiego człowieka, ale przede wszystkim z nigdy niegasnącą miłością ojczyzny – powiedział Duda.

W ocenie prezydenta sędzia Nizieński żył z "głęboką wiarą w to, że prawdziwa, uczciwa, sprawiedliwa wolna Polska, w której zwycięży i będzie zwyciężał (…) porządek, będzie zwyciężała prawość, uczciwość nad cynizmem i draństwem, że ta Polska jest możliwa i że jesteśmy w stanie naszą pracą, naszą służbą, naszymi rękami tę Polskę przywrócić i tę Polskę dać, w szczególności tym, co przyjdą po nas".

- Za tę służbę dla nas do ostatniego tchnienia, do ostatniego dnia panie sędzio dziękuję – powiedział prezydent.

Kim był Bogusław Nizieński?

Bogusław Nizieński urodził się w 2 marca 1928 w Wilnie. W trakcie II wojny światowej przyjął pseudonim "Sokół" i - jako łącznik komendanta - walczył w strukturach Armii Krajowej. Należał także do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Po zakończeniu wojny podjął studia prawnicze i politologię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez siedem lat pozostawał urzędnikiem w Akademickim Związku Sportowym w Krakowie.

W 1957 r. rozpoczął aplikację sędziowską, lecz odmówił wstąpienia do PZPR, przez co nie orzekał w Krakowie, ale w Sądzie Powiatowym w Bochni, a następnie w Limanowej. Stamtąd został skierowany do pracy jako asesor. Po ponad dwóch latach asesury, otrzymał nominację sędziowską. To pozwoliło mu sądzić sprawy kryminalne w Sądzie Powiatowym w Krakowie, gdzie po kilku latach awansował na sędziego sądu wojewódzkiego.

W latach 1971–81 pracował na stanowisku wiceprzewodniczącego komisji zakładowej w departamencie nadzoru sądowego Ministerstwa Sprawiedliwości, gdzie wraz z Adamem Strzemboszem od lat 80. organizował struktury "Solidarności". W tym czasie orzekał również w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie, skąd następnie delegowany został do Sądu Najwyższego.

Nizieński po wprowadzeniu stanu wojennego odmówił złożenia deklaracji lojalności i odrzucił żądanie wystąpienia z "Solidarności" przez co został zawieszony, a następnie odwołany z funkcji w ministerstwie. W następstwie został przeniesiony do Wydziału Karno-Rewizyjnego Sądu Wojewódzkiego w Warszawie. W 1985 r. zrzekł się stanowiska sędziego i rozpoczął do pracę jako radca prawny w prywatnej firmie "Unikum", gdzie przepracował ponad pięć lat.

Został ponownie powołany na stanowisko sędziego, gdy przewodniczący komisji zakładowej "Solidarności" Adam Strzembosz objął stanowisko podsekretarza stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości. Wezwał on sędziów, którzy zrzekli się wcześniej stanowisk do powrotu do pracy w ministerstwie.

Bogusław Nizieński w 1990 r. został powołany do Sądu Najwyższego i przewodniczył II Wydziałowi Izby Karnej, który przeprowadzał rehabilitację skazanych w stanie wojennym i później. W stan spoczynku przeszedł w 1998 roku.

Bogusław Nizieński
Bogusław Nizieński
Źródło: Leszek Szymański/PAP

Order Orła Białego i inne odznaczenia

W 1991 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1998 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi na rzecz wymiaru sprawiedliwości.

16 października 1998 roku został powołany na stanowisko Rzecznika Interesu Publicznego ds. lustracji, którą objął 1 stycznia 1999 roku i pełnił ją przez sześć lat. Następnie przeszedł na emeryturę.

Od 21 lipca 2006 roku do 30 czerwca 2008 roku był członkiem Komisji Weryfikacyjnej WSI.

W 2008 roku sędzia Bogusław Nizieński "w uznaniu znamienitych zasług dla Rzeczypospolitej Polskiej, a w szczególności dla przemian demokratycznych i wolnej Polski, za działalność państwową i publiczną" z rąk prezydenta Lecha Kaczyńskiego został odznaczony Orderem Orła Białego.

30 marca 2016 roku został powołany przez marszałka Sejmu Marka Kuchcińskiego w skład Zespołu Ekspertów do Spraw problematyki Trybunału Konstytucyjnego, który otrzymał za zadanie podjęcie kwestii powodujących zaistniały w 2015 kryzys wokół TK.

W dniu swoich 90. urodzin, 2 marca 2018 roku, Nizieński został uhonorowany przyznawaną przez Ministra Spraw Zagranicznych odznaką Bene Merito - w uznaniu zasług na rzecz działalności wzmacniającej pozycję Polski na arenie międzynarodowej.

Dwa miesiące później Instytut Pamięci Narodowej przyznał mu nagrodę "Kustosz Pamięci Narodowej" - za udział "w upamiętnieniu historii Narodu Polskiego w latach 1939–1989 oraz za działalność publiczną zbieżną z ustawowymi celami Instytutu Pamięci Narodowej".

W maju 2019 r. Nizieński otrzymał Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości - nadany przez prezydenta Andrzeja Dudę na wniosek szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jana Józefa Kasprzyka.

W wyborach w 2025 roku wszedł w skład komitetu wspierającego kandydaturę Karola Nawrockiego na prezydenta RP.

Bogusław Nizieński był twórcą tzw. listy Nizieńskiego, będącej zestawieniem osób zarejestrowanych przez SB jako tajni współpracownicy, co do których nie zachowały się w archiwum IPN-u materiały operacyjne, stanowiące dowód w procesie lustracji przed sądem lustracyjnym.

Czytaj także: