TISZ Festiwal Żydowskiego Jedzenia, organizowany przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, który zacznie się w środę, 16 października, tradycyjnie zagości przy stołach w warszawskich barach mlecznych, na targu żywności i po raz pierwszy w Warszawskich Browarach.
Będzie to okazja - jak zapewniają organizatorzy - do skosztowania dań inspirowanych kuchnią żydowską oraz poznania dawnych i nowych tradycji rzemieślniczych i nowych trendów kuchni żydowskiej.
Specjalnymi uczestnikami festiwalu, którego mottem jest "Rzemiosło", będą współcześni rzemieślnicy. Kiedyś stanowili nieodłączną część pejzażu w przedwojennych sztetlach i dużych miastach - dziś znów są doceniani.
Kolacja szabatowa w POLIN
"Tisz" w jidysz oznacza stół. To ważne słowo w wielu językach i sprzęt szanowany w wielu kulturach. W tradycji żydowskiej "tisz" oznacza również radosny czas spędzany na jedzeniu, piciu, śpiewaniu i rozmowach przy wspólnym stole. "Taki też będzie tegoroczny festiwal" - zapewniają jego organizatorzy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Będzie można gotować, piec, pleść, haftować, malować i spacerować, a przede wszystkim - degustować.
Festiwal rozpocznie "dzień targowy". W środę, 16 października, muzeum zaprosi na śniadanie na targu w Fortecy Kręglickich poprzedzone zakupami i spotkaniem z wytwórcami lokalnego, ekologicznego jedzenia.
TISZ to także dobra okazja, aby poznać zbiory z kolekcji POLIN związane z kulturą kulinarną. Spotkanie z kolekcją "Oto obiekt. Wokół chleba" odbędzie się w czwartek, 17 października. A w wyjątkowy piątkowy wieczór 18 października – po zgaszeniu świateł w muzeum – festiwalowi goście zasiądą przy stole w holu głównym do uroczystej kolacji szabatowej, przygotowanej z lokalnych i sezonowych produktów.
Mąka i wypieki będą jednym z głównych motywów siódmej edycji festiwalu. Dlatego nie zabraknie opowieści o warszawskich młynach. Od warsztatów piekarskich "W żydowskiej piekarni", przez spacer i wyprawę na warszawską Pragę śladem mąki i chleba, aż po polsko-włoską podróż historyczną i wypieki z Alessią Di Donato.
Hasło przewodnie: rzemiosło
Muzeum POLIN wyruszy także w miasto w towarzystwie zaprzyjaźnionych instytucji, takich jaki Muzeum Warszawy, Państwowe Muzeum Etnograficzne i Muzeum Warszawskiej Pragi, oraz pozarządowych organizacji, np. Centrum Kultury Jidysz, JCC Warszawa.
Będzie też można się udzielać twórczo-rzemieślniczo, np. w wyszywaniu jidyszowych makatek z przysłowiami, malowaniu na szkle i wyplataniu koszyków na chleb z rodzinnym duetem wikliniarskim Siostry Plotą.
- TISZ Festiwal to jedyny w Polsce festiwal poświęcony wyłącznie żydowskiemu jedzeniu i żydowskiej kulturze kulinarnej. Tegoroczny zainspirowała aktualna wystawa czasowa w Muzeum POLIN "(Po)ŻYDOWSKIE… Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata". Jego obrazy przywołują m.in. dawne zwyczaje związane z tradycjami stołu i pracą rzemieślniczą w niedużych miasteczkach - dawnych sztetlach - wyjaśnia Magdalena Maślak, inicjatorka i kuratorka TISZ Festiwalu w Muzeum POLIN.
- Dlatego proponujemy przyjrzenie się współczesnym wytwórcom-rzemieślnikom. Tym odnawiającym sztukę pieczenia chlebów w małych, lokalnych piekarenkach, osobom produkującym żywność na niedużą skalę czy na przykład wytwórcom wiklinowych koszy. Ten rzemieślniczy i lokalny wymiar produkcji jest jednym z elementów, za którymi tęsknimy. Szczególnie w dużych miastach - podsumowuje.
Przed muzeum jak co roku wystawiona będzie kuczka, czyli świąteczny szałas, w którym obchodzi się święto Sukot.
TISZ w Browarach Warszawskich
TISZ po raz pierwszy będzie codziennie obecny w Browarach Warszawskich, gdzie niektóre restauracje przygotują dania inspirowane kuchnią żydowską. W sobotę, 19 października, festiwal przypomni historię tego wyjątkowego miejsca – browaru i jego okolic.
- Browary Warszawskie są jednym z kluczowych punktów na kulinarnej mapie stolicy, ale też miejscem otwartym na promowanie kultury. Nasi restauratorzy zadbają o współczesne interpretacje dań, które zabiorą gości w podróż po smakach przedwojennej Warszawy – mówi Milena Nawrat, Marketing Manager z Echo Investment.
Przypomną smaki Opatowa
POLIN zaprasza również do muzealnej restauracji Warsze, która z okazji festiwalu przygotowała specjalne degustacyjne menu. Wizytę można połączyć z odwiedzeniem trwającej już tylko do 16 grudnia wystawy "(Po)ŻYDOWSKIE. Sztetl Opatów oczami Majera Kirszenblata".
- Opowiada ona o codzienności przedwojennego sztetla, czyli miasteczka zamieszkanego przed wojną przez Polaków i Żydów. Przewodnikiem po nieistniejącym już świecie jest malarz Majer Kirszenblat. Wspominając Opatów swojej młodości, niezwykle barwnie przywraca pamięć o dawnych ludziach, wydarzeniach, codziennym życiu i zwyczajach. W obrazach pełnych kolorów, wyobraźni i humoru zobaczymy świat, którego już nie ma. Poznamy wspólną, zapomnianą historię - mówi Marta Dziewulska, rzeczniczka POLIN.
- O smakach dawnego Opatowa czy o tym, jak Majer zapamiętał przygotowania do świąt: szabatu i chanuki, będzie można posłuchać podczas sobotniego spaceru po wystawie czasowej - wraz z przewodnikiem zajrzymy do opatowskiej kuchni rodziny Kirszenblatów - dodaje Dziewulska.
TISZ Festiwal organizowany przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN trwać będzie od 16 do 20 października 2024 r.
Autorka/Autor: dg/b
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: UM Warszawa