15 portretów kobiet, mężczyzn i dzieci w różnym wieku znalazło się w kolekcji, na którą przypadkiem natrafiono podczas rozbiórki budynku w Pruszkowie. Fotografie pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Nie wiadomo, kogo przedstawiają, ani kto był ich właścicielem. Urzędnicy liczą, że dzięki publikacji zdjęć, uda się rozwikłać tę zagadkę.
Zdjęcia zostały odnalezione w ubiegłym roku podczas prac rozbiórkowych budynku gospodarczego w centrum Pruszkowa. Trafiła na nie przypadkowa osoba. - Były zawinięte w reklamówkę. Osoba, która je odnalazła, przyniosła je do urzędu - wyjaśnia Krzysztof Olszewski, kierownik Biura Promocji i Marketingu Miasta Pruszkowa.
Zdjęcia z przełomu XIX i XX wieku
W kolekcji znajdowało się około 200 fotografii. Urzędnicy przekazali je do Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego w Pruszkowie, by poddano je konserwacji i inwentaryzacji. - Zabezpieczyliśmy je. Niestety przez lata zalegania były one narażone na wilgoć. Wszystkie fotografie były złożone razem, więc trzeba było je porozdzielać i ocenić ich stan. Włożyliśmy je w specjalne bibuły, by pochłonęły ewentualne pozostałości wilgoci. Zrobiliśmy także ich spis - relacjonuje Iwona Szymańska z Działu Inwentarzowego placówki.
- Część zdjęć jest bardzo stara. Niektóre mogą pochodzić z końca XIX wieku, inne z początku XX wieku - zaznacza Szymańska. Były też fotografie z końca II wojny światowej i późniejsze, z lat 50. czy 60. XX wieku. Ze względu na ochronę danych osobowych urzędnicy zdecydowali się na publikację wyłącznie najstarszych kadrów.
Inwentaryzatorka opowiada, że większość zdjęć jest naklejona na kartoniki, posiadające podpisy pracowni fotograficznych. Poza tym nie ma na nich dodatkowych informacji. - Tylko na jednym zdjęciu pojawiła się data: 1905 rok - dodaje.
- Zaczęliśmy szukać, skąd te fotografie mogą pochodzić. Były wykonywane w znanych przedwojennych atelier warszawskich i łódzkich. Są tam także dwie kartki pocztowe wysyłane do Łodzi - mówi Olszewski. To wskazówka, że fotografie mogły należeć do osoby lub rodziny, która posiadała krewnych w tym mieście. - Kartki pochodzą z początku XX wieku. Mają stemple rosyjskie, więc pochodzą na pewno sprzed 1914 roku, czyli z okresu zaboru rosyjskiego - wskazuje.
Portrety ze słynnych pracowni
Najstarsze odnalezione fotografie to portrety w formacie wizytowym, co oznacza, że miały niewielki rozmiar, porównywalny do współczesnych smartfonów. Przedstawione na nich osoby mają na sobie eleganckie stroje, kobiety odziane są w suknie, mają schludnie upięte włosy, u mężczyzn widzimy garnitury, surduty i białe kołnierzyki koszul przyozdobione krawatami bądź muchami.
Przykładowo: dwa zdjęcia - młodej kobiety i młodego mężczyzny - wykonano w zakładzie fotograficznym Eliasza Stumanna. Jego atelier mieściło się przy Piotrkowskiej w Łodzi. Zakład istniał tam od 1871 roku.
Inną kobietę sfotografowano w zakładzie Bronisława Wilkoszewskiego, zwanego "łódzkim Canalettem". Atelier zajmowało od 1888 roku lokal w willi ówczesnego pasażu Meyera (dziś to ulica Moniuszki).
Pośród zdjęć wykonanych w Warszawie jest portret młodej dziewczyny z atelier Karoli & Pusch. Był to zakład przy Miodowej 4, należący do Aleksandra Karoliego i Maurycego Puscha, istniał od 1882 do 1892 roku. Inne zdjęcie - starszego, brodatego mężczyzny w okularach - powstało w atelier Edwarda Troczewskiego przy Krakowskim Przedmieściu 42.
Są też dwa zdjęcia - portret młodego mężczyzny w stroju duchownego ewangelickiego i zdjęcie ukazujące niemal całą sylwetkę młodej kobiety w sukni, stojącej za balustradą ozdobioną gałązkami krzewu - zrobione w warszawskim zakładzie Jana Mieczkowskiego. Był on uznawany za wybitnego portrecistę. W jego portfolio znalazły się portrety sławnych osób, m.in. Adama Mickiewicza, Jana Matejki, Stanisława Moniuszki czy Heleny Modrzejewskiej. Jego pierwszy zakład mieścił się od 1853 roku przy Senatorskiej, później przeniósł się do Hotelu Europejskiego, gdzie pracował do 1857 roku.
Zdjęcia dzieci pochodzą z zakładu fotograficznego rodziny Piotrowiczów, który mieścił się przy Nowym Rynku (dzisiejszy Plac Wolności) w Łodzi. Istniał w latach 1893 - 1939. Tamtejsze portrety sygnowane były kilkoma wersjami podpisów: "A. Piotrowski", "Piotrowski" lub "S. Piotrowicz".
Szukają właściciela zdjęć
W połowie stycznia pruszkowski urząd miasta pokazał znalezisko na Facebooku. Jak dotąd nie zgłosił się nikt, kto mógłby pomóc w rozwikłaniu zagadki ich pochodzenia. Jeśli nie odnajdzie się właściciel fotografii, pozostaną one w posiadaniu miasta. - Nie chcemy rozdzielać tej kolekcji. Poszukiwania trwają. Szukamy także pomysłu na to, jak później te zdjęcia wyeksponować. Mają w sobie ciekawą, nostalgiczną nutę - zaznacza Olszewski.
Źródło: tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: Urząd Miasta Pruszkowa