"Wstępne prace ujawniły bezcenne relikty dające obraz tej niezwykłej budowli"

Prace archeologiczne na miejscu dawnej synagogi w Otwocku

Źródło: B. Radzimińska/WUOZ w Warszawie

O rozpoczęciu badań archeologicznych w miejscu dawnej synagogi w Otwocku poinformował w mediach społecznościowych Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków Marcin Dawidowicz.

"Rozpoczęły się badania archeologiczne na miejscu dawnej synagogi w Otwocku, finansowane przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie. Już wstępne prace ujawniły bezcenne relikty dające obraz tej niezwykłej budowli" - napisał w mediach społecznościowych Marcin Dawidowicz.

Prace archeologiczne na miejscu dawnej synagogi Goldbergów w Otwocku

W lipcu podczas prac ziemnych odkopano polichromowane elementy kolumn i szczątki murów pochodzące ze zburzonej w 1940 roku synagogi Goldbergów. Ocalałe fragmenty zostały zabezpieczone i będą zdeponowane na terenie dawnego Muzeum Ziemi Otwockiej.

Mieściła 650 wiernych

Synagoga została zbudowana w 1927 roku przy ulicy Warszawskiej, z inicjatywy i funduszy Szlomy i Chaima Goldbergów. Jej projektantem była polska architektka Eugenia Jabłońska. W budynku było miejsce dla 650 wiernych.

"Przedwojenny Otwock był miastem niezwykłym z wielu względów. Jednym z nich było to, że ówcześni burmistrzowie z okien swojego gabinetu widzieli nie rynek miejski, nie kościół, lecz synagogę. Usytuowana przy ulicy Warszawskiej, dokładnie naprzeciwko ratusza, świątynia była ozdobą okolicy. Wzniesiona w stylu nawiązującym do późniejszego renesansu, była bogato udekorowana, ozdobiona kolumnami i witrażami na całą wysokość. Głównym pomieszczeniem była ogromna sala synagogalna o kopulastym suficie z miejscem dla chóru, galerią dla kobiet oraz ołtarzem wzorowanym na starych sefardyjskich synagogach" - napisał na profilu Otwock-history Sebastian Rakowski.

Kolumny i szczątki murów odkryte w Otwocku

Synagoga nie służyła tylko i wyłącznie kultowi religijnemu. "Oprócz zwykłych nabożeństw odbywały się w niej również uroczystości związane ze świętami narodowymi czy ważnymi wydarzeniami, które działy się w Polsce międzywojennej. To właśnie w tej synagodze odbywały się nabożeństwa w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja czy odzyskania niepodległości. Także w tej synagodze odprawiono nabożeństwo żałobne po śmierci Józefa Piłsudskiego" - podał Rakowski.

Podpalenie i rozbiórka

W październiku 1939 roku synagoga została podpalona przez niemieckich żołnierzy, którzy zabronili strażakom gasić pożar. Udało się uratować zwoje Tory, ale ogień zniszczył dom nauki i bibliotekę.

W 1940 wypalony budynek został rozebrany. Po zakończeniu II wojny światowej nie został odbudowany.

- Gdy rozebrano mury, teren po synagodze został wyrównany. Przez lata porósł trawą, drzewami i krzewami. Tak pozostałości synagogi pozostały do dnia dzisiejszego - opowiedział Sebastian Rakowski, historyk, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka i współpracownik Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich.