"Polska żegna dziś postać wyjątkową, która oddała ojczyźnie życie, talent i serce - napisał prezydent Andrzej Duda w liście odczytanym w piątek podczas uroczystości pogrzebowych Barbary Wachowicz, biografistki, pisarki, harcerki, która spoczęła w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych.
"Pragnę wyrazić moje najwyższe uznanie i wdzięczność za piękną, bogatą i niepowtarzalną kartę, jaką zapisała w dziejach naszej kultury i naszego narodu" - napisał Duda w liście odczytanym przez prezydenckiego doradcę Tadeusza Deszkiewicza.
Prezydent podkreślił, że dzieła Wachowicz, która pozostawiła po sobie ogromny dorobek, pozostaną z nami na zawsze. "W swojej twórczości łączyła niezwykły kunszt pisarski z głębokim umiłowaniem Polski i Polaków, zwłaszcza tych wielkich, którzy dzięki niej ożywali" - zauważył.
Mentorka i przyjaciółka harcerzy
"O Adamie Mickiewiczu, Juliuszu Słowackim, Stefanie Żeromskim czy Henryku Sienkiewiczu potrafiła mówić i pisać tak, jakby byli jej przyjaciółmi. Dzięki niej mogliśmy przeżywać dramatyczne chwile drugiej wojny światowej i powstania warszawskiego razem z Krzysztofem Kamilem Baczyńskim, Aleksandrem Kamińskim, Jankiem Bytnarem, Alkiem Dawidowskim, Jankiem Rodowiczem czy Tadeuszem Zawadzkim" - dodał.
Jak przypomniał prezydent, Barbara Wachowicz pielęgnowała pamięć o polskich Kresach i otaczała troską naszych rodaków mieszkających na Wschodzie. "W jej osobie żegnamy wierną i oddaną mentorkę i przyjaciółkę polskich harcerzy” - dodał prezydent.
Mistrzyni słowa
Podczas uroczystości odczytano także list od wicepremiera i ministra kultury Piotra Glińskiego. "Wspominamy osobę, która swoją twórczością tak wiele wniosła do polskiej kultury. Była jej ikoną" - napisał minister w liście odczytanym przez podsekretarz stanu Wandę Zwinogrodzką.
"Była mistrzynią słowa, docenianą za obrazowy, pełen niewymuszonej elegancji język. Przemierzając świat tropami Mickiewicza, Słowackiego, Orzeszkowej, Conrada, Wańkowicza czy Krasińskiego, Barbara Wachowicz dokumentowała ślady polskości. Kwestując na Powązkach dawała wyraz szacunku dla historii i tradycji" - napisał Gliński dodając, że Barbara Wachowicz "pozostawiła po sobie dzieła, które z pewnością jeszcze długo będą oddziaływały na naszą kulturę, przypominając o jej talencie, pasjach i zaangażowaniu w upowszechnianie wiedzy o wielkich Polakach".
Daniel Olbrychski żegnał Barbarę Wachowicz, jako bliską przyjaciółkę, matkę chrzestną jego pierworodnego syna - Rafała, który swoje imię zawdzięczał głównej postaci "Popiołów" Żeromskiego - jednej z ulubionych książek ich obojga. Aktor odczytał podczas uroczystości wiersz Cypriana Kamila Norwida "Moja piosnka II" zaczynający się od słów "Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi przez uszanowanie dla darów nieba, tęskno mi Panie". Ten wiersz zmarła pisarka lubiła szczególnie.
Głos zabrała także Lidia Ziental-Markiewicz (ps. Lidka) z Krajowego Związku Żołnierzy AK, podczas Powstania Warszawskiego jedna z łączniczek batalionu "Zośka". Wspominała, że to właśnie Barbara Wachowicz przez całe lata walczyła o pamięć członków batalionu. - To także jej zawdzięczamy miejsce w historii powiedziała.
Honorowa obywatelka Warszawy
Na pogrzeb Barbary Wachowicz przybyli harcerze, przedstawicie zaprzyjaźnionych z nią szkół m.in. z gminy Masłów (świętokrzyskie), z którą pisarka od lat była związana - to ona wystarała się o budowę Szklanego Domu upamiętniającego Stefana Żeromskiego w Ciekotach.
W imieniu Warszawy - miasta, z którym pisarka związana była najbardziej i które przyznało jej honorowe obywatelstwo - żegnała ją przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska. Pisarkę żegnali także samorządowcy z Płońska i Węgrowa - innych miast, których honorową obywatelką była Barbara Wachowicz.
Pisarka miała 81 lat
Barbara Wachowicz urodziła się 18 maja 1937 roku w Warszawie. Była autorką książek, spektakli, wystaw, programów radiowych i telewizyjnych poświęconych pamięci wielkich Polaków takich jak: Tadeusz Kościuszko, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Fryderyk Chopin, Henryk Sienkiewicz, Stefan Żeromski, bohaterowie "Kamieni na szaniec" i Powstania Warszawskiego, harcerze Szarych Szeregów.
Za swoją twórczość została odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Medalem "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Srebrnym Asem, Złotym Mikrofonem, tytułem Mistrza Mowy Polskiej "Vox Populi" oraz honorowym obywatelstwem Warszawy. Za "dar przekazywania młodemu pokoleniu wiedzy o dziedzictwie narodowym" otrzymała Medal Polonia Mater Nostra Est, była także jest laureatką Orderu Uśmiechu.
Wachowicz była autorką opowieści o życiu, miłościach i tajemnicach pisarzy m.in. "Dom Sienkiewicza", "Czas nasturcji", "Ciebie jedną kocham. Tropami Stefana Żeromskiego w najściślejszej ojczyźnie", "Marie jego życia", "Malwy na lewadach"; oraz cyklu "Wierna rzeka harcerstwa".
Pisarka zmarła 7 czerwca w Warszawie w wieku 81 lat.
PAP/kw/pm