Szef PKW: komfortowe byłoby, gdybyśmy znali zasady, na jakich będą przeprowadzone wybory

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

W odpowiedzi na prośbę Senatu dotyczącą wyrażenia opinii i uwag w sprawie uchwalonej przez Sejm 6 kwietnia ustawy o szczególnych zasadach przeprowadzenia wyborów prezydenckich, Państwowa Komisja Wyborcza zaznacza, że jest stałym i najwyższym organem wyborczym w sprawach przeprowadzenia wyborów i podejmuje działania wyłącznie na podstawie i w granicach prawa. "PKW jest zatem organem apolitycznym, realizującym swoje obowiązki związane z organizacją i przeprowadzeniem wyborów na podstawie obowiązującego prawa" - napisano.

W dokumencie zaznaczono, że PKW nie posiada inicjatywy legislacyjnej, jednak po każdych wyborach Komisja jest zobowiązana do przedstawiania prezydentowi, marszałkom Sejmu i Senatu oraz premierowi informacji o realizacji przepisów Kodeksu wyborczego i ewentualnie propozycje ich zmian.

"Informacja po wyborach do Sejmu i do Senatu przeprowadzonych w 2019 r. została przekazana zgodnie z ustawowym obowiązkiem Komisji w dniu 10 lutego br." - przypomniano. "Biorąc pod uwagę powyższe, PKW nie jest uprawniona do oceny wprowadzanych przez ustawodawcę regulacji, lecz zobowiązana jest ustawowo do ich realizacji. Kwestie związane z ustaleniem sposobu przeprowadzenia wyborów są bowiem decyzjami o charakterze politycznym, a PKW z uwagi na charakter wykonywanych ustawowych zadań, nie może się wypowiadać w tego rodzaju sprawach. Decyzje polityczne w przedmiotowym zakresie należą do wyłącznej kompetencji ustawodawcy" - głosi opinia Komisji.

WYBORY PREZYDENCKIE: NAJWAŻNIEJSZE PYTANIA I ODPOWIEDZI >>>

W dokumencie wskazano ponadto, że w ustawie w sprawie głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenckich w 2020 roku w jednym z artykułów przywołano nieprawidłowy przepis. Szef PKW Sylwester Marciniak przekazał, że stanowisko zostało poparte przez ośmiu członków Komisji, zaś jeden wstrzymał się od głosu.

Marciniak powiedział, że w Komisji ścierały się poglądy na temat tego, czy PKW jest władna opiniować proces legislacyjny. - Część kolegów wychodziła z założenia, że w ogóle nie powinniśmy opiniować. Ja muszę wyważyć stanowisko wszystkich dziewięciu członków PK" - mówił Marciniak.

Przypominał, że od lutego PKW działa w nowym składzie, w którym 7 z 9 członków zostało wskazanych przez Sejm. - Ta komisja ma zupełnie inny charakter niż poprzednia, w której był tylko sędziowski skład. Tu, nie ma co ukrywać, są osoby, które zostały wskazane przez konkretne kluby poselskie - podkreślił.

- Jest inaczej. Ale odnoszę wrażenie - mimo pewnych zawirowań - że zawsze można dojść do konsensusu. Współpraca układa się dobrze, no, może z małymi wyjątkami, ale umiemy różnić się pięknie i w zgodzie - ocenił Marciniak. Przyznał, że choć w Komisji są różne spojrzenia na dane sprawy, to stanowisko dla Senatu zostało przyjęte niemal jednogłośnie - przy jednym głosie wstrzymującym.

Odnosząc się do treści dokumentu przekazanego Senatowi, Marciniak podkreślił, że organy wyborcze nie mogą opowiadać się po żadnej ze stron sporu politycznego. - My jesteśmy organem administracji wyborczej. Naszym zadaniem jest zorganizowanie i sprawne przeprowadzenie wyborów, uczciwych i transparentnych - zaznaczył.

Szef PKW ocenił, że obecna sytuacja związana z trwającym procesem legislacyjnym to "olbrzymi problem pod względem prawnym". - Z jednej strony obowiązuje Kodeks wyborczy. Na to się nakłada zmiana, która weszła w życie w ubiegły piątek, że pewnych zadań nie wykonuje już PKW, w tym nie zleca druku kart. I na to nakłada się trzecia płaszczyzna, czyli procedowana w Senacie ustawa o głosowaniu korespondencyjnym - wyliczał.

Wejście w życie nowych przepisów - mówił Marciniak - to zdarzenie przyszłe i niepewne, bo wszystko zależy od ustawodawcy. - Komfortowa byłaby sytuacja, gdybyśmy na dzień dzisiejszy znali zasady, na jakich będą przeprowadzone wybory. Z drugiej strony można powiedzieć, że obecnie jest szczególna sytuacja, a szczególna sytuacja wymaga szczególnych unormowań prawnych - podkreślił.

Przewodniczący PKW przyznał, że dla niego optymalnym rozwiązaniem byłoby głosowanie przez internet, jednak wprowadzenie takiego rozwiązania to jego zdaniem nie kwestia miesięcy, tylko lat przygotowań.

- Skoro uznajemy, że trzeba ograniczyć osobisty kontakt między ludźmi, to w zasadzie pozostaje tylko głosowanie korespondencyjne albo internetowe. Technologicznie musielibyśmy mieć 150 procent pewności, że nikt nie jest w stanie przejąć informacji, na kogo zagłosował obywatel za pośrednictwem internetu. To jest zasada tajności. To wymaga perfekcyjnych zabezpieczeń. Łatwiejsze wydaje się głosowanie korespondencyjne, ale też muszą być zachowane wszystkie reguły - wskazywał.

To, czy głosowanie korespondencyjne będzie wyłącznym sposobem oddania głosu w wyborach - zaznaczył Marciniak - jest decyzją polityczną i należy do ustawodawcy. - My możemy ewentualnie się zastanawiać, czy jest to możliwe do wykonania - podkreślił. - Na pewno problemy logistyczne będą występowały, ale póki tej ustawy nie ma, trudno przesądzać, jak będzie - dodał.

Szef PKW zwracał uwagę że w ostatnich latach w każdych kolejnych wyborach - także dzięki PKW - frekwencja była coraz wyższa. - W normalnych warunkach liczyliśmy, że w wyborach prezydenckich frekwencja będzie jeszcze wyższa. W tych warunkach, sądzę, że niezależnie czy wybory byłyby tradycyjne, czy korespondencyjne, na pewno frekwencja będzie niższa - ocenił Marciniak. Jak podkreślił, przy wyższej frekwencji silniejsza jest legitymizacja osób, które wygrywają wybory.

Sejm 6 kwietnia uchwalił ustawę dotyczącą przeprowadzenia wyborów prezydenckich zarządzonych w 2020 roku. Zakłada, że zostaną one przeprowadzone wyłącznie w drodze głosowania korespondencyjnego. To samo rozwiązanie będzie miało zastosowanie w ewentualnej drugiej turze wyborów. Ustawa została skierowana do Senatu.