Podpis sapera na murze, ostrzelana elewacja. Trasa po wojennych bliznach Mokotowa

zasami śladami po powstaniu będą pojedyncze dziury po kulach na fasadach domów, innym razem to zniszczenia spowodowane odłamkami, blizny noszą także metalowe ogrodzenia, w których wgłębienia wytopiły trafiające w nie pociski. Takimi świadkami są także napisy na murach lub ślady krwi.

"W ostatnim czasie postrzeliny znikają z murów w wyniku remontów elewacji. Dlatego tak ważne jest podniesienie świadomości wśród mieszkańców czy właścicieli domów o potrzebie chronienia tych świadków. Z punktu widzenia konserwatorskiego obiekty naznaczone ranami pamięci mają wysoką wartością historyczną i podczas prac konserwatorskich przy elewacji należy uwzględnić możliwości zachowania i wyeksponowania tych wyjątkowych uszkodzeń" - czytamy na stronie konserwatora.

W 2019 roku urzędnicy zainicjowali projekt "Rany pamięci. Ślady zniszczeń okresu II wojny światowej w topografii miasta". Celem projektu było rozpoznanie, opracowanie katalogu i ochrona materialnych śladów zniszczeń z czasów II wojny światowej. Poniższa trasa jest jednym z efektów projektu:

- Naruszewicza 10 - budynek w stylu dworkowym z ok. 1930 roku, elewacja w całości pokryta różnego rodzaju uszkodzeniami, - Pilicka 18 - dom Zygmunta Gardeckiego z ok. 1930 roku, na elewacji pozostałości ostrzelanego tynku, - Narbutta 3a - dom Józefa Roga, z lat 1925-30, zabezpieczony napis z akcji rozminowywania miasta - podpis sapera, - Narbutta 30 - fragment ostrzelanego muru przy willi z 1924 roku, - Narbutta 32 - dom małżeństwa Romualdy i Władysława Günathów z ok. 1939 roku, proj. Władysław Günath, ostrzelana elewacja, - al. Niepodległości 130, od strony Ligockiej, budynek z lat 1937-38, proj. Lucjan Korngold, zabezpieczony rysunek - swastyka na szubienicy, wykonany przez anonimowego harcerza z organizacji Małego Sabotażu, zabezpieczony pod pleksi, - Kielecka 30, budynek z ok. 1935 roku, elewacja po termomodernizacji, zachowany fragment ostrzelanej elewacji zabezpieczony pod pleksi, przy wejściu do budynku – zabezpieczone napisy z Powstania Warszawskiego wykonane ołówkiem, - Łowicka, Fałata, Akacjowa – "Szare domy" - SBM Urzędników MSW - zespół mieszkaniowy z lat 1928-32, proj. Jan Stefanowicz, elewacja z szarej cegły cementowej z widocznymi w wielu miejscach śladami po kulach, - Rakowiecka 41, kamienica Przedsiębiorstwa Architektoniczno-Budowlanego Piotra Janickiego z ok. 1936 roku, zachowane ślady po pocisku na elewacji.