"Nie mam się czego bać, pan prezes Kaczyński mnie nie przestraszy"

Donald Tusk po ponad ośmiu godzinach opuścił gmach Prokuratury Krajowej, gdzie zeznawał w charakterze świadka w śledztwie dotyczącym nieprawidłowości przy sekcjach zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej.

Po wyjściu z prokuratury przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie na Donalda Tuska czekał skandujący tłum. Ludzie krzyczeli: "Donald Tusk", "Sto lat!".

Szef Rady Europejskiej podziękował osobom, które przyszły. - Bardzo dziękuję za wsparcie. Ono bardzo dużo dla mnie znaczy. To nie są łatwe chwile, powtarzające się wielogodzinne przesłuchania - powiedział.

- Kiedy wchodziłem do prokuratury, państwo powiedzieliście mi, że prezes Kaczyński powiedział, że Tusk ma się czego bać, dlatego będzie przesłuchiwany w prokuraturze - mówił Tusk, nawiązując do wywiadu udzielonego przez Jarosława Kaczyńskiego. - Otóż nie mam się czego bać i pan Kaczyński mnie nie przestraszy, niezależnie od tego, w jak zaciekły sposób będzie chciał mnie dopaść. Nie pomoże mu w tym ani prokuratura ani inne sposoby dokuczania mi - stwierdził szef Rady Europejskiej.

Jak mówił Tusk, "cały kontekst w tej sprawie ma charakter polityczny".

- Nie mam nic do zarzucenia panom prokuratorom, którzy zadawali mi pytania. Jestem ostatni, który chciałby podejrzewać kogoś o niecne intencje - podkreślił.

- Natomiast cała ta atmosfera i działania ustrojowe, których jesteśmy ostatnio świadkami, nie pozostawiają wątpliwości, że w intencji dzisiaj rządzących wymiar sprawiedliwości ma służyć jako narzędzie przeciwko konkurentom, opozycji czy ludziom, których się nie lubi. Obawiam się, że należę do tego grona - powiedział były polski premier.

Jak podkreślił, ze względów prawnych nie może mówić o tematach poruszanych w trakcie przesłuchania. - Ale pytania, które wybrzmiewały także w przestrzeni publicznej dotyczyły często tak zwanego zakazu otwierania trumien ofiar katastrofy. Wyjaśniałem to publicznie wielokrotnie: nikt takiego zakazu nie wydawał - zapewnił Tusk.

- To, w jaki sposób postępuje się w takich sytuacjach, precyzyjnie opisują procedury. One były wtedy i dzisiaj takie same. I dlatego nie należy politycznie wykorzystywać tej tragedii i przepisów prawa jako takiego młota na opozycję czy oponentów, bo szczególnie w takiej sprawie nie powinno się tego robić - zaznaczył.

Tusk był pytany przez dziennikarzy, czy bierze pod uwagę, że stanie się podejrzanym w śledztwie, a nie świadkiem. - Jeśli toczy się śledztwo i prowadzi się wielokrotne przesłuchania, to nie mogę wykluczyć żadnego scenariusza - odpowiedział.

- To, co widzę w oczach pana prezesa i jego akolitów, to z całą pewnością jest jakaś wielka namiętność, której przedmiotem jest atak na mnie - stwierdził. - Jakie będą dalsze losy tego śledztwa? Ja za to nie odpowiadam. Liczę się oczywiście ze wszystkimi możliwościami - przyznał były premier.

Jak powiedział, przesłuchanie przebiegało "w bardzo kulturalnej atmosferze". - Nie biją, jeszcze nie ma takich zdarzeń - zażartował.

Nie wykluczył jednak, że "znajdą się jeszcze powody lub preteksty", żeby znów zeznawał.

Tusk był też pytany przez dziennikarzy o słowa prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, że skoro w 2010 r. "zakazano rodzinom otwierania trumien, to musiały być jakieś przyczyny". - A przyczyny były takie, że obawiano się wybuchu skandalu, bo obciążyłby on stosunki polsko-rosyjskie. Utrzymywanie za wszelką cenę dobrych stosunków – mimo tak strasznego wydarzenia – miało służyć temu, żeby Donald Tusk został kimś bardzo ważnym w Unii Europejskiej - powiedział prezes PiS.

- Wtedy nie było jeszcze rozstrzygnięte, czy chodzi o funkcję przewodniczącego Rady czy przewodniczącego Komisji, co jest ważniejszym stanowiskiem - mówił Kaczyński.

- Ja aż tak strategicznego zmysłu, jak pan Kaczyński, nie mam i planowanie pięć lat do przodu każdego kroku politycznego jest poza moim zasięgiem, gdyby nie bardzo poważny kontekst tej sprawy, to właściwie mógłbym parsknąć śmiechem - odparł Tusk.

- Znam pana Kaczyńskiego już dziesiątki lat i jego obsesje dotyczące konspiracji, spisków, znam bardzo dobrze, a dzisiaj także bardzo dotkliwie. Więc traktujcie to państwo raczej jako objaw pewnej obsesji, a nie jakąś logiczną, sensowną analizę polityczną - oświadczył.

Tusk był również pytany przez dziennikarzy, czy zamierza wrócić do polityki krajowej. - Wiem, że cokolwiek dzisiaj robię, jest to oceniane także pod kątem ewentualnego powrotu politycznego i wyborów prezydenckich. Ciągle jestem bohaterem jakichś sondaży - pozytywnych, negatywnych. Planowanie własnej kariery na pięć lat zostawiam panu Kaczyńskiemu, skoro czuje się w tym specjalistą. (...) Ja na to pytanie dzisiaj nie byłbym w stanie odpowiedzieć, a chcę być z państwem uczciwy - podkreślił. - Wszystko jest możliwe, na razie tego nie planuję - powiedział.

Przypomniał, że przed nim jeszcze ponad dwa lata pracy w Brukseli na stanowisku szefa Rady Europejskiej.

Tusk odniósł się także do sytuacji w Polsce. - W Polsce dzieją się w niektórych kwestiach bardzo, bardzo złe rzeczy. Ja współodpowiadam za europejską drogę Polski. Mam nadzieję, że w dobrym tego słowa znaczeniu - mówił.

- Przyszłość europejska Polski staje dziś pod znakiem zapytania. Rozumiem emocje Polaków, którzy niepokoją się czy o sądy, czy o przyszłość Polski w Unii Europejskiej. Z drugiej strony bardzo bym chciał, aby kwestie przeszłości, kwestie Smoleńska, nie były tym, co odbierze ludziom pozytywną energię, tę do przodu - powiedział.

Po zakończeniu przesłuchania sprawę skomentował również pełnomocnik Donalda Tuska, Roman Giertych. - Tego typu wielogodzinne przesłuchiwanie przewodniczącego Rady Europejskiej jest z pewnością na świecie odbierane jako pewnego rodzaju stanowisko w odniesieniu do Unii Europejskiej - powiedział adwokat.

- Jak państwo słyszeliście, pan Kaczyński straszy kolejnymi sprawami. Ja tylko jestem ciekawy i zadam dzisiaj to pytanie publicznie, czy pan minister Ziobro, pan prokurator generalny, przekazuje jakieś informacje dotyczące śledztw odnoszących się do przewodniczącego Donalda Tuska posłowi Jarosławowi Kaczyńskiemu? - powiedział Giertych dziennikarzom. - I jego wypowiedź świadcząca, że ma niby jakieś informacje odnoszące się do przyszłości pana przewodniczącego wskazuje, że ma jakąś wiedzę - dodał. Zapowiedział, że w piątek wystosuje do Ziobry pismo w tej sprawie. Zdaniem Giertycha "rzucanie takich gróźb jest niedopuszczalne". - W moim przekonaniu - i to mówię jako obywatel, a nie jako pełnomocnik - tego typu rzucanie publicznie gróźb jest niedopuszczalne, jeżeli robi to szef partii rządzącej, bo jasno wskazuje na motywację, która ma charakter osobisty i to osobiście związane z zemstą, której z jakichś powodów Jarosław Kaczyński chce dokonać w odniesieniu do swoich przeciwników politycznych - ocenił. Pełnomocnik Donalda Tuska dodał, że przesłuchanie jego klienta przebiegło bardzo spokojne, tyle, że było długotrwałe. Zastrzegł, że nie może mówić o jego treści, w tym o tym, czy pytania odnosiły się do poprzednich zeznań Tuska.

- Przesłuchanie Donalda Tuska odbyło się w rzeczowej, kulturalnej atmosferze - powiedział dziennikarzom Arkadiusz Jaraszek z Prokuratury Krajowej, dodając, że prokuratura nie ujawnia szczegółów przesłuchania ani treści zeznań.

Stwierdził jedynie, że dotyczyło ono "wszelkich okoliczności" związanych z nieprawidłowościami i niedopełnieniem obowiązków w kwietniu 2010 r. przez funkcjonariuszy publicznych, w tym przez ówczesnych prokuratorów Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie, związanych z nieuczestniczeniem w sekcji zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej na terenie Federacji Rosyjskiej, a następnie nieprzeprowadzeniem sekcji po przewiezieniu ciał do Polski. Jaraszek powiedział, że w toku postępowania przesłuchiwane są wszystkie osoby, które mają jakąkolwiek wiedzę na temat tej sprawy.

Prokurator powiedział, że przesłuchanie szefa Rady Europejskiej rozpoczęło się "od możliwości swobodnej wypowiedzi świadka".

- Jako świadek, odpowiadał na pytania prokuratorów szczegółowo i wszechstronnie udzielał odpowiedzi - stwierdził Jaraszek.

Dodał, że zeznania byłego premiera, tak jak każdy inny materiał dowodowy gromadzony w toku postępowania, będą teraz analizowane. - Będzie to skutkowało podejmowaniem określonych decyzji procesowych - zaznaczył. Pytany czy to, że były premier był przesłuchany w charakterze świadka oznacza, że nie zostaną mu postawione w tej sprawie zarzuty, powiedział: "premier Donald Tusk został przesłuchany w charakterze świadka. Na tym etapie postępowania prokuratura nie udziela żadnych informacji na temat czynności procesowych, które ewentualnie zostaną przeprowadzone w przyszłości". Powtórzył, że w tym śledztwie Tusk "ma status świadka". Jaraszek przypomniał, że śledztwo zostało przedłużone do końca roku. - W tym terminie powinna zapaść albo decyzja merytoryczna, albo prokuratorzy uznają, że konieczne jest przeprowadzenie dalszych czynności dowodowych i będą przedłużali czas jego trwania - powiedział.

Wcześniej w drodze do prokuratury, Tusk mówił, że przesłuchanie dotyczy sprawy smoleńskiej. - To jest sprawa, z którą muszę się uporać. Muszę to wziąć na swoje barki - mówił.

Tusk stwierdził też, że nie sądzi, iż dysponuje wiedzą, która może cokolwiek zmienić w śledztwie. - Zeznawałem przed prokuraturą po katastrofie smoleńskiej. Bardzo szczegółowo wszystko wyjaśniałem. Moim zdaniem nie ma takiej potrzeby, ale jestem obywatelem, więc mam swoje obowiązki - oświadczył.

Dziennikarze poprosili byłego premiera między innymi o komentarz do wypowiedzi prezesa PiS dla Telewizji Trwam, gdzie w kontekście czwartkowego przesłuchania, Kaczyński stwierdził, że Tusk "ma się czego obawiać". - To potwierdza obawy bardzo wielu ludzi, że Jarosław Kaczyński marzy o takim wymiarze sprawiedliwości, który będzie wobec niego dyspozycyjny - ocenił Tusk.

Odnosząc się do kwestii zmian w sądownictwie Tusk stwierdził: - Te reformy, jeśli tego słowa można użyć, one są niepokojące nie ze względu na moje osobiste bezpieczeństwo, chociaż być może konsekwencją tych zmian będzie także dyspozycyjność organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Tymczasem - jak podkreślił - kluczową sprawą powinna być niezależność sądownictwa. - Bo to jest sprawa ważna nie dla mnie, tylko 38 milionów polskich obywateli - powiedział. - Natomiast to, co słyszeliśmy z mównicy sejmowej od [prezesa PiS] Jarosława Kaczyńskiego, w tym gniewie i furii, wskazuje przynajmniej na jednoznaczne intencje w tej sprawie, więc tutaj nie mam wątpliwości - ocenił były premier, szef Rady Europejskiej.

Tusk został zapytany przez dziennikarza TVP, dlaczego ówczesny rząd zabronił otwierać trumien ofiar katastrofy smoleńskiej po sprowadzeniu ich do Polski. - Nie ma telewizji publicznej w Polsce, także pozwoli pan, że nie będę odpowiadał na pańskie pytanie - odpowiedział.

Z dziennikarzami przed przesłuchaniem rozmawiał mecenas Roman Giertych, który reprezentuje Donalda Tuska. - Nie mówię tego jako pełnomocnik, tylko jako obywatel, że wszystkie zmiany w sądownictwie, które proponuje PiS, mają doprowadzić do tego, żeby były sądy zależne od partii rządzącej. To nie jest zmiana niekorzystna tylko dla Donalda Tuska, ale dla każdego polskiego obywatela - skomentował. Dodał, że w wezwaniu Tuska do prokuratury są "motywacje polityczne".

Tusk miał być w tej sprawie przesłuchany już 5 lipca. Powiadomił jednak prokuraturę, że z powodu obowiązków służbowych nie może się stawić w tamtym terminie. Tym razem - jak zapowiedział Paweł Graś, który jest doradcą do spraw polityki i komunikacji przewodniczącego Rady Europejskiej i byłym rzecznikiem rządu - były premier stawi się w prokuraturze.

W związku z przesłuchaniem Tuska, na ulicy Rakowieckiej w Warszawie zaplanowany był "Wielki Spacer". Zwolennicy byłego premiera chcieli okazać mu wsparcie, spacerując w okolicach prokuratury, w której będzie przesłuchiwany.

Do planowanej akcji odniósł się w sobotę sam Tusk. Na Twitterze napisał: "Dzięki za wsparcie, ale #WielkiSpacer będzie długi. Zachowajcie siły. Jesteście przyszłością - nie bierzcie na siebie ciężarów przeszłości".

Prokuratura Krajowa nie ujawnia szczegółów postępowania. Jest to jedno z w sumie ośmiu śledztw prowadzonych przez zespół prokuratorów wyjaśniających okoliczności katastrofy smoleńskiej. Dotyczy ono niedopełnienia w kwietniu 2010 roku obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, w tym ówczesnych prokuratorów Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Miało ono polegać na tym, że nie uczestniczyli na terenie Federacji Rosyjskiej w sekcjach 95 ofiar katastrofy smoleńskiej ani nie wnioskowali o dopuszczenie do tych sekcji.

W tej sprawie przesłuchano już kilkudziesięciu świadków, między innymi ówczesną minister zdrowia Ewę Kopacz, ówczesnego ministra sprawiedliwości Krzysztofa Kwiatkowskiego, byłego ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego, byłego naczelnego prokuratora wojskowego Krzysztofa Parulskiego i byłego prokuratora generalnego Andrzeja Seremeta.

Na początku kwietnia ubiegłego roku śledztwo smoleńskie od zlikwidowanej prokuratury wojskowej przejęła Prokuratura Krajowa. Już w czerwcu prokuratorzy poinformowali, że konieczne jest przeprowadzenie ekshumacji 83 ofiar katastrofy (wcześniej, w latach 2011-12, przeprowadzono dziewięć ekshumacji, cztery osoby zostały skremowane). Decyzję tę uzasadniano zarówno błędami w rosyjskiej dokumentacji medycznej i brakiem dokumentacji fotograficznej, jak i tym, że Rosja nie zgodziła się na przesłuchanie rosyjskich biegłych, którzy na miejscu przeprowadzali sekcję zwłok.

W ubiegłym tygodniu Prokuratura Krajowa poinformowała, że znane są już wyniki badań genetycznych 32 z 33 ofiar katastrofy smoleńskiej, które dotąd ekshumowano na jej polecenie, począwszy od listopada ubiegłego roku. W 13 przypadkach znaleziono w trumnach części ciał innych osób, ujawniono też zamianę dwóch ciał. W czerwcu PK podała, że nieprawidłowości stwierdzono między innymi w trumnie prezydenta Lecha Kaczyńskiego.

"Zaniechanie sekcji ofiar katastrofy smoleńskiej bezpośrednio po przewiezieniu ich ciał do Polski, wbrew obowiązującym w Polsce przepisom kodeksu postępowania karnego, doprowadziło do szeregu błędów ujawnionych w trakcie prowadzonych obecnie ekshumacji. Nieprawidłowości wykryto dotąd w ponad połowie przypadków. Polegały one głównie na zamianie ciał ofiar bądź umieszczeniu w jednej trumnie części ciał więcej niż jednej osoby, w skrajnym przypadku aż ośmiu" - podała PK.

Nieprawidłowości w trumnach ofiar katastrofy smoleńskiej stwierdzono już w czasie ekshumacji przeprowadzony w latach 2011-2012 na polecenie prokuratury wojskowej. Wówczas ujawniono zamianę sześciu ciał.

Autor: js,mart,kb,tmw//now,tr,rzw / Źródło: PAP, TVN 24