Projekt pomnika Polaków Ratujących Żydów, który ma stanąć na placu Grzybowskim, został właśnie wybrany. Zwycięzcy zaproponowali wstęgę z podświetlanymi literami, oplatającą część kościoła Wszystkich Świętych. Zobacz projekt.
"Jury, po burzliwych dyskusjach, zdecydowało o wyborze I nagrody, formułując zalecenia, które wzmocnią oddziaływanie pomnika. Zwrócono uwagę na jedność idei i formy oraz siłę oddziaływania w konkretnej scenerii placu Grzybowskiego i kościoła Wszystkich Świętych" – ogłosili jurorzy.
"Łączenie dwóch światów"
Wygrał projekt autorstwa Piotra Musiałowskiego i Pauliny Pankiewicz, przy którym współpracował Michał Adamczyk.
To wstęga, która ma znajdować się w południowej części placu, tuż przy kościele. Na niej umieszczone zostaną nazwiska tych, którzy ratowali Żydów w czasie II wojny światowej.
"Wstęga jest przestrzennym gestem w skali placu, odpowiadającym bohaterstwu jednostki wobec przemocy i śmierci. Intuicyjnie, nie zaś dosłownie, odczuwamy symbol łączenia się, przenikania dwóch światów, słowem: trudny optymizm, jaki wyrażał się w postawie Polaków ratujących Żydów w czasie niemieckiej okupacji" – czytamy w opisie projektu.
Wstęga ma stworzyć miniplac
Jury przedstawiło autorom zalecenia pokonkursowe.
"Jury opowiada się za zaproponowanym przez autorów wariantem 1 – metalową okładziną żelbetowej wstęgi z liternictwem wycinanym laserem i podświetlanym" – brzmi jedno z nich zalecenie.
Poza tym lista nazwisk ma być zestawiona szpaltami.
Autorzy mają też stworzyć niewielki plac - krąg zamknięty wstęgą.
10 000 nazwisk
Obecny na konferencji przewodniczący komisji historycznej Jan Żaryn z Komitetu dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów pozytywnie ocenił zwycięski projekt.
- Ma on (pomnik - red.) opowiadać o jednej z niezwykłych historii Polski okresu II wojny, podczas której Polacy, szczególnie w czasie Zagłady, czyli przede wszystkim w latach 1942-45 ratowali Żydów z narażeniem życia własnego i najbliższych. To historia wpisująca się w indywidualne bohaterstwo przedstawicieli narodu polskiego, dzieje Polski Walczącej i działalność struktur Kościoła Katolickiego. To piękna historia o tym, co nas podczas II wojny wyróżniało na tle kontynentu i opowieść o potwornej tragedii, która spotkała naród żydowski - powiedział Żaryn.
Wyraził też nadzieję, że na wstędze znajdzie się miejsce dla indywidualnej listy ratujących oraz dla instytucji Polskiego Państwa Podziemnego i Kościoła.
Ocenił, że na początek będzie to ok. 10 tys. nazwisk, jednak lista ma pozostać otwarta.
Dwie nagrody, trzy wyróżnienia
Wyniki konkursu:
Miejsce I - Piotr Musiałowski i Paulina Pankiewicz, współpraca: Michał Adamczyk
Miejsce II - Piotr Wesołowski, Agnieszka Hawryszczuk
Wyróżnienia:
- Bulanda, Mucha Architekci Sp. z o.o., współpraca: Andrzej Bulanda, Maciej Bulanda, Jacek Chyrosz, Jadwiga Gajczyk, Włodzimierz Mucha
- JRK 72 Architekt Jacek Krych, współpraca: Jacek Krych, Klaudia Fiegler, Michał Nawrot, Joanna Urbanowicz, Marek Szeniawski
- Anna Drozd - Tutaj
Twórcy zwycięskiej pracy otrzymają 70 tys. zł oraz zaproszenie do realizacji pomnika.
Druga nagroda wynosi 40 tys. zł.
Wyróżniono też trzy projekty. Autorzy każdego z nich otrzymają po 10 tys. zł.
Konkurs ogłosiło miasto stołeczne Warszawa wraz z Radą Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Wpłynęło ok. 50 prac.
Oceniła je komisja konkursowa w składzie: Marek Mikos - Przewodniczący Sądu Konkursowego, Czesław Bielecki, Józef Górzyński, Jerzy Grochulski, Michał Jaworski, Jacek Kucaba, Ewa Nekanda-Trepka, Adam Siwek, Anna Stasiewicz, Ryszard Stryjecki, Wojciech Wagner, Piotr Waleńdzik.
Jak podkreśla stołeczny ratusz, lokalizacja pomnika na pl. Grzybowskim ma znaczenie symboliczne. W pobliżu znajdowało się getto oraz siedziba Judenratu – Żydowskiej Rady Starszych, która administrowała gettem w imieniu okupanta.
"Realizacja w 2015 roku"
Jak podkreślają przedstawiciele jury, jest szansa by w tym roku powstał projekt pokonkursowy.
- Jego realizacja jest uzależniona od decyzji budżetowych samorządu i państwa, raczej będzie to rok 2015 - podsumował Marek Mikos, przewodniczący, a na co dzień szef biura architektury w ratuszu.
Koszt realizacji projektu nie może przekroczyć 3 mln złotych.
ran, PAP//mz