Grupa uczestników niedzielnego happeningu Liściopochód zaniosła syntetyczne liście pod palmę na rondzie Charlesa de Gaullea, gdzie następnie rozpoczęto ich instalację na sztucznym drzewie. - Liście powinny zostać umieszczone tam, gdzie jest ich prawowite miejsce - uzasadniał swój udział w happeningu mieszkaniec ul. Hożej, skąd wyruszył niedzielny pochód. Według innej uczestniczki pochodu udział warszawiaków w happeningu świadczy o tym, że palma stała się trwałym i lubianym elementem pejzażu Warszawy.
"Chleba zamiast igrzysk"
Rajkowska zdjęła liście z palmy w przeddzień inauguracji w Warszawie Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, gdy obok sztucznego drzewa na rondzie de Gaullea postawiono ogromną piłkę futbolową, w ramach dekorowania miasta na czas Euro 2012. Na sztucznym drzewie zawisł wówczas transparent z napisem: Chleba zamiast igrzysk. Jak tłumaczyła Rajkowska, piłkę ustawiono bez porozumienia z nią. W niedzielę artystka powiedziała dziennikarzom, że zdjęcie liści było też protestem przeciwko piłkarskiej imprezie. - Nie wszyscy się cieszyli z tego, czym było Euro - oceniła. Artystka podkreśliła, że organizacja mistrzostw wymusiła cięcia w budżecie na kulturę. Rajkowska tłumaczyła, że przez trzy lata bezskutecznie negocjowała z władzami miasta przejęcie opieki nad palmą. - Chciałam, abyśmy wszyscy razem decydowali o tym, co się z tym projektem (palmą - PAP) będzie działo dalej - wyjaśniła. Wyznała, że utrzymanie i konserwacja palmy są kosztowne. Aby znaleźć na to rodki, będzie musiała sprzedać licencję biznesmenom, którzy zaczną produkować gadżety z wizerunkiem sztucznego drzewa.
Muzeum zaopiekuje się palmą?Przejęcie opieki nad palmą rozważa Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. - Chodzi o to, żeby tak uregulować stan prawny, aby palma stała się własnocią publiczną, a nie prywatnym obiektem artystki, który stoi w miejscu publicznym na podstawie umowy z miastem - wyjaśnił wicedyrektor muzeum, Marcel Andino Velez. Sebastian Cichocki z muzeum zastrzegł, że sprawa z palmą jest skomplikowana. - Jesteśmy na początku drogi szukając rozwiązań prawnych. Nie przejmujemy palmy, lecz podejmujemy próbę objęcia jej opieka merytoryczną i chcemy wesprzeć artystkę w negocjacjach z miastem. Być może będzie to umowa użyczenia - powiedział Cichocki.
Nie chciała nagrodyRajkowska w tym roku nie odebrała Nagrody m.st. Warszawy dla wybitnych warszawiaków działających na rzecz rozwoju stolicy i nie pojawiła się na gali wręczenia odznaczeń. - Odmówienie przez miasto współpracy przy projektach artystycznych, a potem przyznanie mi nagrody odebrałam jako gorzką ironię. Nie mogłam jej odebrać - powiedziała w niedzielę artystka.
Stoi od 2002 rokuPalma stanęła na rondzie w grudniu 2002 r. Instalacja Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich ma przypominać, zgodnie z założeniem jej autorki, o żydowskiej społecznoci zamieszkującej przedwojenną Warszawę. Rajkowska wpadła na pomysł postawienia sztucznej palmy w centrum miasta podczas podróży do Izraela. Tam zobaczyła pocztówkę z napisem Pozdrowienia z Hebronu, przedstawiającą palmę daktylową. Warszawska palmę wykonał amerykański producent za prawie 12 tys. dolarów. Prace nad jej wyprodukowaniem i postawieniem trwały półtora roku. Drzewo jest imitacja palmy daktylowej, spotykanej najczęściej w Azji Mniejszej i w północnej Afryce. Joanna Rajkowska studiowała malarstwo na ASP w Krakowie w pracowni prof. Jerzego Nowosielskiego (1988-1993) oraz historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim (1987-1992). Jest autorką filmów, instalacji oraz akcji i interwencji artystycznych, realizowanych często w przestrzeni publicznej. Np. w ramach projektu Dotleniacz w 2007 r. Rajkowska wkomponowała w trawnik na pl. Grzybowskim w Warszawie staw wzbogacany tlenem. Dotleniacz wkrótce jednak został zlikwidowany władze dzielnicy nie uwzględniły go w ostatecznym planie zagospodarowania placu.
Montaż liści
PAP/ran/par