- Obraz Marcella Baciarellego, nazywamy go potrójnym portretem, przedstawia Jerzego Mniszcha, jego córeczkę Elżbietę, pięcioletnią w tym momencie, i ulubionego szpica, psa królewskiego - Kiopka - mówi prof. Wojciech Fałkowski, dyrektor Zamku Królewskiego.
Jak czytamy na stronie Zamku Królewskiego, portret Michała Jerzego Wandalina Mniszcha (1742−1806) z córką Elżbietką (1787/92−1830) uważany był dotychczas za zaginiony. O tym, jak wyglądał, badacze wiedzieli jedynie za pośrednictwem kopii przechowywanej w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.
Według Wojciecha Fałkowskiego to płótno ciekawe, bo przedstawia wysokiego dygnitarza Rzeczpospolitej, urzędnika służącego królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu, w pozie ojcowskiej. - Z jednej strony oficjalnie, elegancko ubrany urzędnik państwowy, z drugiej strony troskliwy i kochający ojciec, który bawi się z dzieckiem, otacza je opieką i toleruje tego niesfornego pieska, który się przepycha - opisuje Fałkowski.
Zamek informuje, że powstanie dzieła udokumentowane jest listem Stanisława Augusta z 2 marca 1795 roku do Marcella Bacciarellego. "Jak wynika z wyżej wspomnianego listu, dzieło zostało zamówione przez samego monarchę, i być może nawet ofiarowane przez niego portretowanemu, co jeszcze bardziej podnosi historyczną wartość portretu" - czytamy w informacji muzealników.
"Akurat byłem na miejscu"
Równie interesująca jest historia powrotu dzieła Baciarellego do Polski. Obraz od 1795 roku pozostawał w rękach prywatnych, we Włoszech. W tym roku pojawił się na sprzedaż we Francji.
- Pan profesor Franciszek de Rosset dał znać, że wypłynął w antykwariacie paryskim. Ja wtedy byłem na miejscu i mogłem go od razu obejrzeć i zarezerwować. No i udało się zdobyć pieniądze na zakup z subwencji z ministerstwa kultury - opowiada dyrektor Zamku.
Fałkowski dodaje, że wszystko rozegrało się bardzo szybko. We wrześniu oglądał obraz w Paryżu, a już w grudniu dzieło przyjechało na Zamek Królewski. Dyrektor nie informuje, kto był poprzednim właścicielem, ani ile wynosiła cena obrazu. Obie te informacje są zastrzeżone w umowie między Zamkiem a paryskim antykwariatem pośredniczącym w sprzedaży.
Marcello Filippo Antonio Pietro Francesco Bacciarell był włosko-polskim artystą, nadwornym malarzem ostatniego króla Polski - Stanisława Augusta Poniatowskiego. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli krajowego baroku i klasycyzmu, a - wraz z Janem Norblinem - za prekursora narodowej szkoły malarstwa polskiego.
mś