Prof. Walery Pisarek był wybitnym językoznawcą i prasoznawcą, specjalistą socjolingwistyki. Miał 86 lat.
O jego śmierci poinformowali w niedzielę prowadzący galę "Ambasador Polszczyzny" w Katowicach, w której profesor miał wziąć udział.
Walery Pisarek urodził się w 1931 roku w Rabce. Szkołę powszechną skończył w 1943 roku na kompletach tajnego nauczania. Po ukończeniu liceum, od 1949 do 1957 r., studiował filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym samym czasie pracował w bibliotece, a następnie jako reporter w „Słowie Powszechnym”. W maju 1951 r. zadebiutował w "Tygodniku Powszechnym" krytyczną notą o Kochanowskim.
Studia magisterskie ukończył pracą "Poglądy krytycznoliterackie Juliusza Słowackiego".
Stopień doktora nauk humanistycznych otrzymał w 1966 roku. na wydziale filologiczno-historycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach na podstawie pracy "Nagłówek wypowiedzi prasowej w oświetleniu lingwistycznym". W 1973 roku Rada Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego na podstawie rozprawy habilitacyjnej "Frekwencja wyrazów w prasie" nadała mu stopień doktora habilitowanego.
Inicjator "Ustawy o języku polskim"
W 1982 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych, a w 1994 roku – tytuł profesora zwyczajnego. Był założycielem studiów dziennikarskich przy UJ i pracownikiem naukowym Instytutu Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.
Pełnił funkcję honorowego prezesa Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk – był pierwszym przewodniczącym rady. W latach 1969–2001 był dyrektorem krakowskiego Ośrodka Badań Prasoznawczych. Uczestniczył w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności.
Opublikował prawie 700 prac – artykułów prasowych, recenzji, porad językowych, artykułów naukowych, monografii i podręczników dotyczących języka polskiego, teorii informacji i komunikacji masowej. W jego dorobku jest ponad 20 książek, między innymi "Poznać prasę po nagłówkach" (1967 r.), "Retoryka dziennikarska" (1970 r.) i "Wstęp do nauki o komunikowaniu" (2008 r.).
Autor licznych wydań słownika ortograficznego. Przewodniczący jury i autor większości tekstów popularnego konkursu ortograficznego "Ogólnopolskie dyktando".
Profesor Pisarek był inicjatorem „Ustawy o języku polskim”, uchwalonej w 1999 roku. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień, między innymi Śląski Wawrzyn Literacki 2002 za książkę "Nowa Retoryka Dziennikarska". W 2012 roku został pierwszym laureatem ustanowionej przez prezydenta Bronisława Komorowskiego nagrody "Zasłużony dla polszczyzny"
"Zasługi Walerego Pisarka dla lingwistyki są nieocenione"
W 2014 roku otrzymał tytuł Doctora Honoris Causa Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Podczas uroczystości językoznawca wygłosił wykład na temat wizerunku oraz symboli i narracji - w kontekście nauki o perswazji.
- Jestem przekonany, że świadome komunikowanie zawsze jest perswazją. Od płaczu niemowlęcia domagającego się czegoś do ssania, po prośbę umierającego o miłosierdzie Boże - podkreślił profesor Pisarek.
"Znakomity językoznawca, wybitny uczony i niezwykły człowiek. Tymi słowami określić można Profesora Walerego Pisarka, wykładowcę Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie. Jego zainteresowania badawcze dotyczą głównie socjo- i psycholingwistyki masowego komunikowania. Profesor Walery Pisarek jest twórcą nowej dziedziny lingwistycznej – interdyscyplinarnego prasoznawstwa. Zbudował jej teoretyczne podstawy, wyznaczył obszar badań oraz ustalił metody analizy językoznawczej. Zamiast systemowego podejścia do języka zaproponował znacznie szerszą obserwację językowych zjawisk" - czytamy na stronie internetowej Instytutu Języka Polskiego imienia Ireny Bajerowej.
"Największy autorytet w zakresie kultury języka"
"Uczonego uznaje się za najwyższy autorytet w zakresie kultury języka. Założył on Radę Języka Polskiego i był jej pierwszym przewodniczącym (1996–2000). Pełnił także inne niezwykle ważne w świecie nauki funkcje, między innymi przewodniczącego Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego (2001–2005), przewodniczącego Komisji Językoznawstwa Oddziału Krakowskiego PAN (1990-1996), przewodniczącego Komisji Kultury Języka w Komitecie Językoznawstwa PAN (1990–1994) oraz wiceprzewodniczącego organizacji AIERI/IAMCR (1976–1988)" - podkreślono w informacji.
"Zasługi Walerego Pisarka dla polskiej, a także i światowej lingwistyki są nieocenione" - czytamy na stronie Instytutu.
Kilka lat temu profesor pytany, czym powinien charakteryzować się rzetelny polemista, powiedział:
- Starożytni Rzymianie mawiali, że dobry mówca to "vir bonus dicendi peritus" - czyli "szlachetny człowiek biegły w mówieniu". Znaczyło to, że trzeba dawać wzór swoim życiem i zachowaniem. Po prostu: to, jak się zachowujemy i jakich słów używamy publicznie, jest częścią naszego pisania - mówił.
Autor: jz/sk / Źródło: PAP