- W czerwcu Sąd Apelacyjny w Krakowie zmniejszył wysokość zadośćuczynienia przyznanego bohaterce Powstania Warszawskiego do niespełna 1,3 miliona złotych. Pierwotnie kwota wynosiła dziewięć milionów i już raz została zredukowana - do czterech milionów.
- Sprzeciw do pierwszego wyroku wniosła Prokuratura Okręgowa w Warszawie w czasach, gdy prokuratorem generalnym był Zbigniew Ziobro. Sąd Najwyższy przyznał, że ustalając wysokość zadośćuczynienia należało uwzględnić odszkodowanie, które "Paulinka" otrzymała w latach 50.
- Działaniem wymiaru sprawiedliwości rozczarowany jest adwokat synów zmarłej w 2022 roku Anny Jakubowskiej. Mec. Michał Wawrykiewicz zapowiada złożenie kasacji.
- Anna Jakubowska była uczestniczką Powstania Warszawskiego, sanitariuszką i łączniczką w Batalionie Zośka Armii Krajowej, potem działaczką kombatancką i społeczną. Po wojnie została aresztowana za działalność w AK i skazana na kilka lat więzienia.
Urodzona w 1927 roku Anna Jakubowska "Paulinka" była sanitariuszką i łączniczką Batalionu "Zośka". Kobieta wystąpiła o zadośćuczynienie za spędzenie prawie sześć lat w więzieniu w latach stalinizmu. Zmarła 13 lipca 2022 roku, jeszcze przed orzeczeniem drugiej instancji w jej sprawie.
Sprawę opisała w poniedziałek "Gazeta Wyborcza", która poinformowała o niedawnym orzeczeniu w tej sprawie.
Sądy pomniejszały kwotę odszkodowania
Gazeta przypomniała, że zadośćuczynienie w pierwszej instancji wynosiło dziewięć milionów złotych. Kwotę zasądził w 2021 roku warszawski sąd okręgowy. Decyzję zaskarżyła Prokuratura Okręgowa w Warszawie - sprawę w drugiej instancji rozpatrzył Sąd Apelacyjny w Krakowie, który to zmniejszył zadośćuczynienie do czterech milionów złotych. Anna Jakubowska zmarła jeszcze przed orzeczeniem z 2022 roku, wobec tego kwota została rozdzielona na obu jej synów. Żaden z nich, jak przypomina "GW", nie zaskarżył zapadłej wówczas decyzji.
Sprzeciw wyraziła jednak warszawska prokuratura okręgowa, gdy funkcję Prokuratora Generalnego pełnił Zbigniew Ziobro i złożyła kasację do Sądu Najwyższego. W 2024 roku Sąd Najwyższy uchylił wyrok przyznający cztery miliony złotych i polecił sądowi ponowne rozpatrzenie sprawy sądowi apelacyjnemu, zwracając uwagę, że sąd ten powinien odjąć zadośćuczynienie przyznane w latach 50. Sąd Apelacyjny w Krakowie 12 czerwca tego roku - po tym ponownym rozpatrzeniu - zmniejszył kwotę zadośćuczynienia do 1,28 miliona złotych.
"Największa niegodziwość i skandal"
W rozmowie z Polską Agencją Prasową mec. Michał Wawrykiewicz, pełnomocnik najpierw "Paulinki", a teraz jej synów, ocenił, że decyzja prokuratury o złożeniu kasacji od wyroku z 2022 roku była "największą niegodziwością i skandalem" w całej sprawie. Dodał, że w składzie orzekającym sądu apelacyjnego zasiadała sędzia Lidia Haj - powołana na to stanowisko po zmianach w KRS z 2017 roku.
Jak czytamy w "GW", SN uchylając wyrok z 2022 roku wskazał, że Jakubowskiej w 1958 roku przyznano odszkodowanie w wysokości 42 tysiące ówczesnych złotych - co w 2022 roku wynosiło około 200 tysięcy złotych i w latach 50. odpowiadało 31 średnim miesięcznym wynagrodzeniom. Zadośćuczynienie za cierpienie stanowiło w tej kwocie jedynie ok. 1/4. "W tej sytuacji - według SN - dochodzone obecnie zadośćuczynienie ma charakter uzupełniający".
Do tych argumentów SN zastosował się sąd apelacyjny. Jednak w ocenie mec. Wawrykiewicza, sąd apelacyjny drugi raz zajmując się sprawą "w ogóle nie wziął pod uwagę intencji Sądu Najwyższego". - Zasądzone cztery miliony złotych należałoby pomniejszyć o przyznane Annie Jakubowskiej w 1958 roku zadośćuczynienie. Zgodnie z logiką, intencją Sądu Najwyszego, który uchylił wyrok zasądzający o cztery miliony złotych było to, żeby pomniejszyć kwotę o około 40 tysięcy dzisiejszych złotych. Dla mnie jednak skandaliczne jest to, że dzisiejsza prokuratura trzyma się linii prokuratury Ziobry, to jest nie do pomyślenia - oświadczył.
DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ:
Adwokat krytykuje prokuraturę. Będzie kasacja
Jak dodał, Anna Jakubowska krytykowała działania byłego szefa Ministerstwa Sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry, a działania prokuratury "były ewidentnie skierowane przeciwko niej". - Dziś prokuratura, wiedząc, że chodzi o taką bohaterkę i jaka była motywacja, nie zmieniła tej linii ani na jotę - zauważył.
Podkreślił ponadto, iż z całej przytoczonej wówczas przez SN kwoty, "jedynie 10 tysięcy ówczesnych złotych stanowiło zadośćuczynienie, czyli to, co jest przedmiotem tego postępowania". - W tym postępowaniu przedmiotem nie jest odszkodowanie za straty finansowe, tylko zadośćuczynienie, czyli krzywda niemajątkowa za cierpienie - tłumaczył mecenas.
Jak zaznaczył, podczas kasacji będzie wnosił o to, aby sąd apelacyjny rozpoznał sprawę jeszcze raz, "lecz tym razem biorąc pod uwagę intencję SN". Na ten moment strona czeka na pisemne uzasadnienie czerwcowej decyzji Sądu Apelacyjnego w Krakowie.
W poniedziałkowej "GW" podkreślono, że Sąd Apelacyjny w Krakowie w ustnym uzasadnieniu do orzeczenia z 12 czerwca "wskazał, że kwota 20 tysięcy złotych za każdy miesiąc uwięzienia jest odpowiednia w związku z obecną wysokością średniego miesięcznego wynagrodzenia". Gazeta przypomina ponadto, że działaczka wystąpiła o zadośćuczynienie, nie dla siebie, ale "by zapewnić godny byt młodszemu synowi Jerzemu, który jest osobą z ciężką niepełnosprawnością".
Sanitariuszka i łączniczka podczas Powstania Warszawskiego
Anna Jakubowska ps. "Paulinka" była powstańcem warszawskim, działaczką kombatancką i społeczną. Podczas II wojny światowej działała w konspiracji, najpierw w konspiracyjnej organizacji PET, a później jako sanitariuszka i łączniczka w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka AK. Jakubowska walczyła m.in. na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Za swoje dokonania otrzymała Krzyż Walecznych.
Po wojnie została aresztowana za działalność w Armii Krajowej i skazana w tzw. "procesie kiblowym" na osiem lat więzienia, które opuściła w 1954 roku. W latach 80. działała w podziemiu solidarnościowym. Zainicjowała też Fundację Filmową Armii Krajowej, która wyprodukowała ponad 20 filmów o działalności AK.
Autorka/Autor: mg/b
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: tvn24