81 lat temu chwycili za broń, by walczyć o godność

Sygnał zostanie uruchomiony na terenie Warszawy i potrwa minutę, będzie to sygnał ciągły. Jednocześnie to test poprawności działania systemu ostrzegania na terenie miasta stołecznego Warszawy. Mieszkańcy nie powinni podejmować żadnych czynności w związku z włączeniem syren.

Jednym z ocalałych z getta był Marek Edelman, ostatni dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej. 19 kwietnia, w rocznice powstania, składał bukiety żółtych kwiatów pod Pomnikiem Bohaterów Getta na Muranowie. Żonkil stał się symbolem szacunku i pamięci o powstaniu. Organizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN akcja ma na celu rozpowszechnianie tego symbolu oraz szerzenie wiedzy na temat samego powstania.

Akcja Żonkile to inicjatywa, której celem jest przywracanie pamięci o powstaniu o getcie warszawskim, ale to także możliwość budowania wspólnoty opartej na wzajemnym szacunku i tolerancji.

W tym roku także pod Muzeum POLIN kwitną tulipany odmiany Irena Sendler, posadzone w 2022 roku wzdłuż alei im. I. Sendlerowej. Charakterystyczne czerwone kwiaty z żółtą plamką na dole zakwitły po raz pierwszy w 80. rocznicę wybuchu powstania. Tulipany uzupełniają kompozycje z żonkili, które w okolicy POLIN co roku przypominają o tym wydarzeniu. 

W 1940 r. Niemcy ogrodzili murem część centrum Warszawy i stłoczyli tam prawie pół miliona Żydów ze stolicy i okolic. Uwięzieni w getcie, umierali wskutek głodu, chorób, niewolniczej pracy i ginęli w egzekucjach. Latem 1942 r. została zorganizowana wielka akcja likwidacyjna. Niemcy wywieźli z getta do ośrodka zagłady w Treblince blisko 300 tysięcy Żydów. Wśród tych, którzy pozostali, narodziła się idea zbrojnego oporu. 19 kwietnia 1943 r. dwa tysiące Niemców wkroczyło do getta, by je ostatecznie zlikwidować. Przeciwstawiło się im kilkuset młodych ludzi z konspiracyjnych – Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). Powstańcy, pod dowództwem Mordechaja Anielewicza, byli wycieńczeni i słabo uzbrojeni. Wielu wiedziało, że nie mają szans, ale woleli zginąć w walce, by ocalić swoją godność. Niemcy przeciwko powstańcom użyli pojazdów opancerzonych i artylerii. Zrównali getto z ziemią, metodycznie paląc dom po domu. Tylko nielicznym powstańcom udało się wydostać z getta kanałami. Resztę ocalałych Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych.

"Świadectwa z getta warszawskiego" to nowa część wystawy głównej Muzeum Warszawy. Obejmuje okres od czasu okupacji niemieckiej i wydzielenia "obszaru zagrożonego tyfusem" wiosną 1940 roku do obchodów piątej rocznicy powstania w getcie warszawskim w roku 1948. Zobrazowanie codzienności życia w getcie możliwe jest dzięki wielu różnym spojrzeniom – żołnierzy i członków ruchu oporu, kobiet i mężczyzn, amatorów i profesjonalistów.

Prezentowane są także wykopane w czasie poszukiwań przedmioty, należące do ludzi z terenów przedwojennej dzielnicy północnej. Wystawę zamyka film, dokument nagrany przez garstkę ocalałych zaraz po wojnie, który pokazuje miejsce po getcie – pustynię, powstałą po unicestwieniu całej społeczności żydowskiej – symbol jej zagłady.

W ramach obchodów 81. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim w niedzielę, 21 kwietnia, w stolicy zaplanowano Marsz Modlitwy Szlakiem Pomników Getta Warszawskiego. Jego uczestnicy przejdą trasą warszawskiego szlaku martyrologii żydowskiej, odmawiając psalmy.

Marsz organizuje Polska Rada Chrześcijan i Żydów.

Rozpocznie się o godz. 16 żydowską i chrześcijańską modlitwą za zmarłych przy pomniku Bohaterów Getta przy ul. Zamenhofa. Jego uczestnicy odmówią wspólnie "Psalm 44".

Następna stacja zaplanowana jest przy pomniku Żegoty i Drzewie Wspólnej Pamięci Polaków i Żydów, gdzie zostaną odmówione "Ojcze nasz" i "Psalm 140". Przy kamieniu pamięci Szmula Zygielbojma uczestnicy marszu odmówią "Psalm 74", a przy bunkrze przy Miłej 18 – żydowską modlitwę za zmarłych i "Psalm 94". Marsz zakończy się przy pomniku Umschlagplatz, odmówieniem "Psalmu 88" i "Psalmu 70" oraz modlitwą papieża Jana Pawła II za naród żydowski.