Niektóre małe asteroidy mogą nagle eksplodować

Asteroida 52246 Donaldjohanson na zdjęciach z sondy Lucy

Źródło: NASA/Goddard/SwRI/Johns Hopkins APL/NOIRLab

W lutym 2023 roku niebo nad Francją i Holandią rozświetlił bolid. Była to asteroida 2023 CX1, którą odkryto zaledwie kilka godzin przed wejściem w ziemską atmosferę. Skała niespodziewanie eksplodowała kilkadziesiąt kilometrów nad ziemią, uwalniając niemal całą swoją energię.

Naukowcy pod wodzą Auriane Egal z Planetarium Montrealskiego w Kanadzie postanowili zbadać to niezwykłe wydarzenie. W środę na łamach czasopisma "Nature Astronomy" opublikowali badania, z których wynika, że niektóre małe asteroidy, takie jak 2023 CX1, mogą eksplodować przy wejściu w atmosferę naszej planety.

Pozornie zwyczajna asteroida

Moment zlokalizowania asteroidy zrelacjonował Peter Jenniskens, starszy autor badania, astronom w Instytucie SETI i Centrum Badawczym NASA Ames.

- Asteroida została odkryta w przestrzeni kosmicznej około siedem kilometrów przed wejściem w ziemską atmosferę nad Normandią. Od razu zadzwoniłem do mojego brata w Holandii, który wyszedł na zewnątrz i zobaczył kulę ognia - powiedział.

Jenniskens wraz z astronomem Francois Colasem z Paryskiego Obserwatorium i grupą wolontariuszy odnaleźli meteoryt będący pozostałością asteroidy. Ustalono, że należy on do pospolitego typu chondrytów typu L.

Zespół Egal oszacował, że asteroida miała niemal kulisty kształt, średnicę około 72 centymetrów i masę około 650 kg.

Nagły wybuch w atmosferze

Pomimo że asteroida wyglądała na typową, naukowcy odkryli, że zachowywała się inaczej niż zdecydowana większość podobnych ciał niebieskich. Pozostawała w całości aż do głębszych warstw atmosfery i nagle, w ułamku sekundy, straciła 98 procent swojej energii kinetycznej.

- Asteroida rozpadła się gwałtownie na wysokości około 28 kilometrów, generując skoncentrowaną, kulistą falę uderzeniową - wyjaśniła Egal.

Współautor badania Darrel Robertson przeprowadził obliczenia w Centrum Badawczym NASA Ames. Wykazały one, że obszar oddziaływania wysokiego nadciśnienia był czterokrotnie większy niż w przypadku typowego uderzenia asteroidy, gdzie energia uwalnia się na dłuższym dystansie, a proces ten rozpoczyna się wyżej w atmosferze.

Konieczna rewizja ochrony planetarnej

W związku z odkryciem zespół kierowany przez Egal potwierdził odkrycie nowego typu asteroid.

- Nasz zespół potwierdził istnienie nowej populacji asteroid powiązanych z chondrytami typu L, zdolnych do gwałtownego rozpadu w atmosferze i natychmiastowego uwolnienia niemal całej swojej energii - przyznała Egal.

Jednocześnie badacze przestrzegli przed związanym z nimi niebezpieczeństwem.

- Takie asteroidy muszą być uwzględniane w strategiach obrony planetarnej, ponieważ stanowią zwiększone zagrożenie dla obszarów zaludnionych - podsumowała Egal.