- Ciszy betlejemskiej nocy - takie życzenia na święta Bożego Narodzenia złożył Polakom metropolita warszawski kardynał Kazimierz Nycz. Chrześcijanie na całym świecie obchodzą dziś wigilię Bożego Narodzenia, czyli przyjście na świat Jezusa Chrystusa. Wigilia w polskiej obyczajowości jest świętem bardzo rodzinnym, powszechnie uważanym za najważniejszy dzień w roku, choć to tylko oczekiwanie na nadejście Bożego Narodzenia.
Składając życzenia Polakom, Nycz zacytował słowa papieża Benedykta XVI wygłoszone w przededniu tegorocznych świąt. Jak podkreślił papież, "Jezus narodził się w ciszy w betlejemskiej stajni i odchodził z tego świata do Ojca poprzez krzyż - w śmiertelnej ciszy krzyża".
Zdaniem kard. Nycza, jest wiele takich problemów, wiele takich krzyży, które wymagają "takiej refleksji i takiej ciszy". - Pamiętamy to choćby z doświadczenia mijającego roku - podkreślił kard. Nycz. - Z pewnością wiele takich spraw wymagających pewnego dystansu, refleksji i ciszy będzie nam potrzeba w przyszłym roku - dodał duchowny.
Hierarcha życzył wszystkim Polakom, byśmy "stali się uczestnikami tej refleksji i tej ciszy, jaką przynoszą święta Bożego Narodzenia, i żeby pomagały nam one rozwiązywać wszystkie nasze sprawy".
Wywiad z kard. Kazimierzem Nyczem dziś o 17.35 w TVN Warszawa (powtórka o 19.50) - zobacz szczegóły.
Poważna okazja
Wigilia w polskiej obyczajowości jest świętem bardzo rodzinnym, powszechnie uważanym za najważniejszy dzień w roku (w wielu krajach nie ma on aż takiego znaczenia). Podobnie jak w Polsce Wigilię obchodzi się na Litwie, w Czechach i na Słowacji. Nieznany poza Polską i Litwą jest zwyczaj łamania się opłatkiem.
O północy we wszystkich kościołach Polski zostaną odprawione uroczyste msze święte, tzw. pasterki. W kościele Dzieciątka Jezus na warszawskim Żoliborzu uroczystą pasterkę będzie celebrować właśnie metropolita warszawski, kard. Kazimierz Nycz, który wygłosi okolicznościową homilię.
Wcześniej - za pośrednictwem telewizji publicznej - prymas Polski abp Józef Kowalczyk zwróci się do rodaków z orędziem bożonarodzeniowym i noworocznym.
Pierwsza gwiazdka
Wigilia to dzień poprzedzający święto Bożego Narodzenia. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa "vigilia", oznaczającego czuwanie. Wigilią nazywany jest także uroczysty posiłek, do którego tego dnia siada się o zmroku w gronie najbliższych.
Zgodnie z tradycją wieczerzę rozpoczyna się wraz z pojawieniem się na niebie pierwszej gwiazdy. Kolację poprzedza modlitwa i czytanie Ewangelii o narodzeniu Jezusa. Potem przychodzi czas na dzielenie się opłatkiem i składanie świątecznych życzeń. Wigilii towarzyszy obdarowywanie się prezentami składanymi pod choinką albo wręczanymi dzieciom przez Mikołaja.
Co z postem?
Od 2003 roku - zgodnie z formułą przykazań kościelnych, zatwierdzonych przez Watykańską Kongregację Nauki Wiary - formalnie nie obowiązuje już post w Wigilię Bożego Narodzenia. Biskupi polscy zachęcają jednak ludzi wierzących do dochowania wierności tej wieloletniej tradycji. Wigilia postna obowiązuje katolików wówczas, gdy przypada w piątek - a tak jest w tym roku.
Wigilia przypomina dawne agapy (uczty), na których chrześcijanie gromadzili się wieczorem przed dniem świątecznym, by przez czuwanie, modlitwy i śpiewy przygotować się na obchody święta.
Cztery snopy zbóż
Początkowo wigilię praktykowano przed wszystkimi uroczystościami kościelnymi. W czasach nowożytnych upowszechniła się wigilia w przeddzień Bożego Narodzenia, by dzisiaj stać się wyłącznie określeniem wieczerzy przed uroczystością pamiątki narodzin Chrystusa.
W Polsce wigilia zyskała popularność w XVIII wieku, a w XX wieku stała się powszechną tradycją. Tego dnia w wiejskich chatach i dworach umieszczało się w czterech rogach głównej sali (izby) cztery snopy zbóż: pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa, aby Boże Dziecię nie skąpiło w Nowym Roku niezbędnego pokarmu dla zwierząt i ludzi. Pod obrus na stole kładziono siano na pamiątkę narodzenia się Chrystusa w stajence betlejemskiej i położenia go w żłóbku na sianie. Stawiano osobne nakrycia dla członków rodziny zmarłych w mijającym roku, a także dla gościa, który może się niespodziewanie pojawić.
Ojciec rodziny lub najstarszy wiekiem rozpoczynał wieczerzę modlitwą, odczytaniem opisu narodzenia Pańskiego z Ewangelii św. Łukasza. Następnie dzielono się opłatkiem i składano sobie życzenia. Do tych zwyczajów doszła później tradycja ubierania choinki, która jest chrześcijańskim symbolem drzewa rajskiego. Przez swoją zieleń zachowywaną nawet w zimie jest dla wierzących symbolem Chrystusa jako "drzewa życia". Ozdobiona świecami lub lampkami elektrycznymi symbolizuje Chrystusa - "światłość świata".
Pod choinką ustawia się często żłóbek, dla upamiętnienia narodzenia Jezusa w Betlejem. Układa się pod nią także prezenty dla najbliższych.
jak/mk//kdj/k
Źródło: PAP