Marszałek Sejmu Marek Kuchciński podczas poniedziałkowego spotkania z mediami przekonywał, że "decyzję o możliwości i sposobie wykonania lotu dokonuje jego realizator, czyli dowódca jednostki lotniczej". - Instrukcja HEAD dopuszcza, aby podczas lotów z najważniejszymi osobami w państwie były obecne inne osoby - mówił. Dodał, że dokument "nie precyzuje jednak, kto dokładnie" może być obecny na pokładzie. Sprawdziliśmy. W najnowszej wersji dokumentu katalog osób, które mogą brać udział w lotach o statusie HEAD, jest precyzyjnie opisany.
- Marszałkowi Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje uprawnienie korzystania z wojskowych specjalnych statków powietrznych, co opisane jest szczegółowo w "Instrukcji organizacji lotów z najważniejszymi osobami w państwie w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej" - mówił w trakcie poniedziałkowej konferencji prasowej marszałek Sejmu Marek Kuchciński.
Odnosił się do faktu, że ze specjalnego wojskowego transportu lotniczego korzystał często, z czego 23 loty odbył z członkami własnej rodziny.
Marszałek Kuchciński o instrukcji HEAD
Tłumaczył, iż instrukcja ta "stanowi, że lot statku powietrznego z udziałem prezydenta, marszałka Sejmu, marszałka Senatu lub premiera, wykonywany w misji oficjalnej posiada status HEAD". - Co warto zaznaczyć, statusu tego nie nadaje marszałek Sejmu ani Kancelaria Sejmu czy kancelaria premiera, lecz czyni to komendant Służby Ochrony Państwa, odpowiedzialny za bezpieczeństwo najważniejszych osób w państwie - mówił.
Marszałek dodał, że "decyzję o możliwości i sposobie wykonania lotu" podejmuje "jego realizator, czyli dowódca jednostki lotniczej". - Instrukcja HEAD dopuszcza, aby podczas lotów z najważniejszymi osobami w państwie były obecne inne osoby, stanowiąc, że to podmiot organizujący lot tworzy listę pasażerów. Nie precyzuje jednak, kto dokładnie - oprócz najważniejszych osób w państwie - może być obecny na pokładzie statku - twierdził marszałek.
I zapewnił, że "decyzję w ustaleniu listy pasażerów pozostawia się podmiotowi organizującemu lot". - Stosowany przepis upoważnia także dysponenta statku powietrznego do aktualizacji listy pasażerów - powiedział.
Co mówi instrukcja HEAD
W oświadczeniu marszałek powoływał się na najnowszą wersję dokumentu, czyli Decyzję Nr 146/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 października 2018 r. w sprawie Instrukcji organizacji lotów z najważniejszymi osobami w państwie w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, podpisaną przez Ministra Obrony Narodowej Mariusza Błaszczaka (pismo ogłoszone 25 października 2018 roku w Dzienniku Urzędowym Ministra Obrony Narodowej, pozycja 172). Wspomniana instrukcja jest załącznikiem do tej decyzji.
Dokument precyzyjnie mówi, kto - poza czterema najważniejszymi osobami w państwie oraz ewentualnie ich odpowiednikami z zagranicy – może znaleźć się na pokładzie specjalnego wojskowego statku powietrznego.
Według paragrafu 1. punkt 13. instrukcji HEAD, poza prezydentem, marszałkiem Sejmu, marszałkiem Senatu oraz premierem na pokładzie samolotu bądź śmigłowca mogą znaleźć się "członkowie oficjalnych delegacji oraz personel towarzyszący najważniejszym osobom w państwie" w czasie wypełniania przez nie – jak stanowi instrukcja w innym punkcie – misji oficjalnej.
Można założyć, że małżonka marszałka Sejmu – jako osoba towarzysząca – jest członkiem oficjalnej delegacji. O takich przypadkach mówił w zeszłym tygodniu marszałek Senatu Stanisław Karczewski. Jednak w przypadku marszałka Kuchcińskiego jego bliscy latający z nim z Warszawy do Rzeszowa i w drugą stronę – według dotychczasowych ustaleń – takiego statusu nie mieli.
Instrukcja HEAD zakłada kilka sytuacji nadzwyczajnych. W par. 1. punkt 12. czytamy, że: "Dysponent limitu nalotu, w ramach przyznanego limitu dysponowania wojskowym specjalnym transportem lotniczym, może upoważnić inne osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe do korzystania z wojskowego specjalnego transportu lotniczego do celów związanych z wykonywaniem obowiązków służbowych". Żaden z członków rodziny Marka Kuchcińskiego nie spełnia tych kryteriów.
Do lotów marszałka Sejmu nie odnosi się też sytuacja opisana w paragrafie 1. punkt 14. instrukcji, który dopuszcza korzystanie ze specjalnego transportu lotniczego przez "inne osoby", jednak tylko w przypadku klęski humanitarnej lub żywotnych interesów lub zobowiązań międzynarodowych Rzeczypospolitej Polskiej.
Na tym katalog osób uprawnionych do korzystania ze specjalnego transportu lotniczego się kończy. I stąd zapewne deklaracja ministra Mariusza Błaszczaka z 30 lipca, dotycząca zlecenia przygotowania zmian w instrukcji HEAD, które uregulują ewentualne podróże rodzin osób transportowanych wojskowymi statkami powietrznymi. Nowe przepisy mają zostać przyjęte niezwłocznie.
Loty marszałka Sejmu
Sprawa związana z lotami marszałka Kuchcińskiego stała się przedmiotem publicznego zainteresowania pod koniec lipca. Wówczas to Radio ZET podało, że marszałek Sejmu Marek Kuchciński latał rządowymi samolotami wraz z rodziną. Szczegóły na ten temat ujawnił również poseł Platformy Obywatelskiej Sławomir Nitras.
26 lipca przedstawiciele klubu Platforma Obywatelska-Koalicja Obywatelska poinformowali o złożeniu wniosku o odwołanie marszałka ze stanowiska. Sejmowa debata i głosowanie nad tym wnioskiem zostało zaplanowane na 9 sierpnia.
29 lipca dyrektor Centrum Informacyjnego Sejmu Andrzej Grzegrzółka powiedział, że Kuchciński wpłacił 15 tysięcy złotych na organizacje charytatywne w zamian za 23 loty samolotem rządowym. W lotach tych - jak wynika z informacji przekazanych przez szefa CIS - uczestniczyli członkowie rodziny marszałka Sejmu.
Kancelaria Sejmu zamówiła dla marszałka co najmniej 109 lotów w 16 miesięcy
Z kolei z dokumentów, do których dostęp uzyskał portal tvn24.pl, wynika, że Kancelaria Sejmu zamówiła dla marszałka co najmniej 109 lotów w 16 miesięcy, samolotami Gulfstream i CASA oraz śmigłowcem Sokół, najczęściej między Warszawą a Rzeszowem.
Reakcja przedstawicieli Prawa i Sprawiedliwości
Do tej sytuacji odnieśli się również przedstawiciele Prawa i Sprawiedliwości.
30 lipca prezes tej partii Jarosław Kaczyński zapowiedział zwrócenie się do ministra obrony narodowej i szefa kancelarii premiera, a także poproszenie prezydenta, aby stworzyć przepisy, które uregulują kwestię służbowych lotów z rodzinami. Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Michał Dworczyk jeszcze tego samego poinformował, że odpowiednie przepisy w KPRM zostały już zmienione. Szef MSWiA Mariusz Błaszczak dodał, że "zostaną przyjęte niezwłocznie".
3 sierpnia europoseł PiS, a wcześniej minister spraw wewnętrznych i administracji Joachim Brudziński w rozmowie z TVN24 stwierdził, że "na pewno należy dodać słowo 'przepraszam' wobec tych wszystkich, którzy całą tą sytuacją czują się zniesmaczeni czy zażenowani".
Marszałek od listopada 2015 roku
Marek Kuchciński został marszałkiem Sejmu w listopadzie 2015 roku, po wygranych przez Prawo i Sprawiedliwość wyborach parlamentarnych. W Sejmie zasiada nieprzerwanie od 2001 roku.
Kuchciński przed objęciem funkcji marszałka, w latach 2010-2015, był wicemarszałkiem Sejmu. W przeszłości pełnił także m.in. funkcję przewodniczącego klubu PiS.
Autor: Rafał Poniatowski, tmw / Źródło: TVN24, PAP