"Dla nowych pokoleń muzealna lekcja historii jest konieczna". W Treblince powstanie wystawa stała

Porozumienie w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie podpisali jego dykrektorka Monika Krawczyk i Edward Kopówka, dyrektor Muzeum Treblinka.

- Dzięki temu porozumieniu nasze instytucje połączą siły, by stworzyć ekspozycję stałą w nowo powstającym gmachu w Muzeum Treblinka, której koncepcje merytoryczną przygotują badacze i badaczki ŻIH. Zespołem tym pokieruje profesor Andrzej Żbikowski – powiedziała podczas konferencji Monika Krawczyk.

- To najlepsi eksperci, którzy dysponują wiedzą, a także bezcennymi materiałami z naszych zbiorów. Ich zaangażowanie jest gwarancją, że nowa wystawa w Muzeum Treblinka będzie merytoryczna, oparta na autentycznych dokumentach i relacjach, a także poruszająca dla zwiedzających. Upowszechnianie wiedzy to bardzo ważny element naszej misji - dodała Krawczyk.

Żydowski Instytut Historyczny i Muzeum Treblinka łączą lata współpracy. - Od dawna wspólnie organizujemy uroczystości m.in. przy organizacji uroczystości upamiętniające kolejne rocznice buntu więźniów obozu zagłady Treblinka II, 2 sierpnia 1943 roku – przypomniała dyrektorka ŻIH.

W siedzibie Muzeum odbywają się także spotkania organizowanych przez ŻIH Akademii Letnich i Zimowych; prezentowane były też wystawy i instalacje artystyczne. W zeszłym roku Wydawnictwo ŻIH opublikowało relacje więźniów Treblinki.

- Nowy pawilon muzealny powstaje poza terenem obozu, w odległości około 500 metrów. Miejsce Pamięci po Obozie Zagłady Treblinka II jest bowiem jednym z najbardziej wyrazistych upamiętnień Holokaustu na świecie. Jest to swoista sfera sacrum. Tam nic nie może być naruszone i wszystko na terenie obozu podlega nadzorowi Komisji Rabinicznej - powiedział dyrektor Muzeum Treblinka Edward Kopówka.

- Kiedy powstawało założenie memorialne, uznane za jedno z najwybitniejszych światowych upamiętnień ofiar obozów koncentracyjnych, którego twórcami byli Adam Haupt, Franciszek Duszeńko i Franciszek Strynkiewicz, pamięć o wojnie i jej ofiarach była boleśnie żywa, nie pomyślano wtedy o muzeum. Ale minęły dekady i dla nowych pokoleń muzealna lekcja historii jest konieczna - podkreślił Kopówka.

Przypomniał też, że przez wiele lat o budowę zabiegał Samuel Willenberg, były więzień Obozu Zagłady, a po jego śmierci w 2016 r. misję tą kontynuuje wdowa po nim Ada-Krystyna.

Wystawa stała w nowopowstającym pawilonie muzealnym ma mieć ok. 500 m kw. powierzchni. Budowa budynku muzeum ma się zakończyć w 2026 r. Koszt inwestycji (gmachu) który trzy lata temu był szacowany na 23,5 mln zł, obecnie, z powodu inflacji, kształtuje się na poziomie ok. 45 mln zł.

Przedsięwzięcie będzie finansowane po połowie z funduszów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz z środków samorządu województwa mazowieckiego.

W części ekspozycyjnej znajdą się: wystawy stała i czasowa oraz sala, w której prezentowane będą rzeźby Samuela Willenberga, uczestnika buntu więźniów z 2 sierpnia 1943 r.

Obóz Zagłady Treblinka II wybudowali Niemcy w 1942 r. Pierwszy transport więźniów do obozu wyruszył z Warszawy 22 lipca 1942 roku, byli w nim Żydzi z warszawskiego getta. Tego dnia rozpoczęła się tzw. wielka akcja likwidacyjna getta, którą ŻIH co roku upamiętnia Marszem Pamięci. Obóz zagłady w Treblince Niemcy zlikwidowali w listopadzie 1943 roku. Rozebrano wszystkie zabudowania, cały teren zaorano i obsiano łubinem. Dokładna liczba ofiar nie jest znana, szacuje się, że między latem 1942 roku a jesienią 1943 roku z rąk hitlerowców zginęło tu ok. 900 tysięcy osób. Oprócz terenu byłego Obozu Zagłady Treblinka II, Muzeum opiekuje się miejscem po byłej stacji kolejowej we wsi Treblinka, na której zatrzymywały się wszystkie transporty z deportowanymi; terenami po Obozie Pracy Treblinka I i tzw. Miejscem Straceń.