Formy zatrudnienia pracownika – która jest najkorzystniejsza

Źródło:
TVN24 Biznes
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieni
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieniTVN24
wideo 2/3
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieniTVN24

Praca wykonywana może być nie tylko na podstawie umowy o pracę, ale także innych form zatrudnienia. Wybór właściwej może oznaczać nie tylko lepsze dopasowanie jej do charakteru wykonywanych zadań, ale również lepsze warunki dla pracownika i pracodawcy. Jakie formy zatrudnienia obecnie funkcjonują? Na co wpływ ma wybrana forma zatrudnienia?

Zatrudnienie może być na podstawie Kodeksu pracy (umowa o pracę) lub Kodeksu cywilnego (umowy cywilnoprawnej).Najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia najczęściej jest umowa o pracę.Umowy cywilnoprawne to umowa zlecenie, o dzieło, agencyjna oraz kontrakt menedżerski.Zmiany na rynku pracy powodują powstawanie nowych, elastycznych form zatrudnienia.

Rodzaje form zatrudnienia i ich charakterystyka wynikają z dwóch aktów prawnych: ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Uzupełniająco funkcjonują ponadto: w zakresie rozliczeń podatkowych ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w zakresie obowiązkowych składek na ubezpieczenia ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Forma zatrudnienia – co od niej zależy?

Wykonywanie pracy może odbywać się na podstawie różnych, przewidzianych przepisami form zatrudnienia. Wybór formy zatrudnienia dostosowany powinien być do charakteru danej pracy, a jednocześnie ma niebagatelne konsekwencje zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Od wyboru formy zatrudnienia zależy prawna ochrona danego stosunku pracy, wysokość należnego podatku dochodowego i obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, a także zasady udzielania urlopów czy kończenia danej współpracy.

Formy zatrudnienia pracownika – rodzaje

Do najważniejszych dostępnych form zatrudnienia należą:

– umowa o pracę, – umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski, – samozatrudnienie (prowadzenie własnej działalności), – elastyczne formy zatrudnienia: praca na wezwanie, system pracy weekendowej, job-sharing, work-sharing, – inne formy zatrudnienia: wolontariat, staż, praktyki.

Umowa o pracę

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę, czyli tzw. etat. Zasady nawiązywania i wykonywania umowy o pracę regulowane są Kodeksem pracy. Ta forma zatrudnienia polega na odpłatnym wykonywaniu przez pracownika określonej pracy na polecenie pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.

Ta forma zatrudnienia zapewnia pracownikowi największą stabilność i ochronę, m.in. w zakresie:

– posiadania pełnych ubezpieczeń społecznych, – regulowanego czasu pracy, – gwarantowanego wynagrodzenia minimalnego, – zasad udzielania i wymiaru czasu płatnego urlopu, – jasno określonych obowiązków pracodawcy i pracownika.

Umowa o pracę przeważnie jest najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia. Dla pracodawcy wiąże się jednak ona z najwyższymi kosztami – oprócz wypłacanej pracownikowi pensji brutto pracodawca zobowiązany jest częściowo opłacać również jego składki na ubezpieczenia społeczne w łącznej wysokości 20,48 proc. wynagrodzenia brutto. Tym samym każdy 1000 zł pensji otrzymywany na rękę przez pracownika oznacza dla pracodawcy koszt wynoszący ponad 1500 zł.

Umowa o pracę może być zawierana na czas nieokreślony, na czas określony oraz na okres próbny. Specyficzną formą umowy o pracę na czas określony jest ponadto umowa o pracę na zastępstwo, zawierana w przypadku długiej nieobecności w pracy jednego z pracowników, np. z powodów zdrowotnych. 

Rodzaje zatrudnienia – umowy cywilnoprawne

Oprócz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę funkcjonują różne formy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. Zasady zawierania i obowiązywania tych umów regulowane są Kodeksem cywilnym

Umowy te nie ustanawiają podporządkowania pracownika względem określonego pracodawcy i dają pracownikowi mniejszą ochronę niż umowa o pracę, w większości przypadków nie gwarantują one prawa do urlopów wypoczynkowych, wynagrodzenia za nadgodziny czy określonych okresów wypowiedzenia. 

Jednocześnie jednak umożliwiają one większą elastyczność i w wielu przypadkach lepsze dopasowanie do charakteru wykonywanej pracy. Z umowami cywilnoprawnymi wiążą się również mniejsze koszty po stronie pracodawcy.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym wyróżnione zostały cztery umowy cywilnoprawne:

– umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski.

Istnieją ponadto inne, niepracownicze formy zatrudnienia, takie jak wolontariat, staż czy praktyki, regulowane w oparciu o odrębne przepisy.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie zawiera zobowiązanie pracownika (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (pracy) na rzecz pracodawcy (zleceniodawcy). Przedmiotem umowy zlecenia jest więc wykonywanie określonej pracy, a niekoniecznie osiągnięcie określonego jej rezultatu. 

Wszystkie umowy zlecenie podlegają takim samym składkom na ubezpieczenia społeczne jak umowy o pracę, zleceniobiorca ma również gwarantowane wynagrodzenie minimalne. Jednak w określonych przypadkach możliwe jest niepłacenie tych składek, np. gdy zleceniobiorcą jest student poniżej 26. roku życia, lub płacenie ich w zmniejszonej wysokości, np. gdy jeden pracownik ma kilka umów zlecenie z tym samym pracodawcą. Dobrowolne jest ponadto opłacanie przez zleceniobiorcę składki na ubezpieczenie chorobowe.

Jednocześnie umowa zlecenie nie gwarantuje pracownikowi stałego, określonego wymiaru czasu pracy, liczby dni płatnego urlopu czy ustalonego okresu wypowiedzenia. 

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło zawierana jest pomiędzy pracownikiem (wykonawcą) i pracodawcą (zamawiającym) w celu odpłatnego wykonania określonego dzieła. W przeciwieństwie do umowy zlecenia umowa o dzieło polega więc na osiągnięciu określonego rezultatu pracy, a nie samego faktu wykonywania jakiejś pracy.

Umowy o dzieło nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne – możliwe jest natomiast dobrowolne opłacanie części z nich. W przypadku ubezpieczenia zdrowotnego możliwe jest również dopisanie osoby zatrudnionej na umowę o dzieło do ubezpieczenia członka jego rodziny opłacającego składki zdrowotne.

W przypadku umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące wynagrodzenia minimalnego. Podatek dochodowy naliczany jest natomiast z uwzględnieniem 20 proc. lub 50 proc. zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu, w zależności od tego, czy dzieło obejmuje prawa autorskie przenoszone na zamawiającego.

Umowa agencyjna

Umowa agencyjna jest znacznie rzadziej spotykaną umową cywilnoprawną niż umowy zlecenie czy o dzieło. Zawierana jest pomiędzy przyjmującym zlecenie (agentem) i zleceniodawcą, a jej celem jest świadczenie usług pośrednictwa np. przy zawieraniu umów z klientami zleceniodawcy.

Umowa agencyjna wiąże się z obowiązkiem wypłaty agentowi wynagrodzenia w formie określonej prowizji. Kodeks cywilny reguluje ponadto zasady rozwiązywania umowy agencyjnej. Agent najczęściej jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, co rozstrzyga sposób opłacania przez tę osobę obowiązkowych składek oraz jego praw pracowniczych.

Umowa kontrakt

Kontrakt menedżerski jest formą zatrudnienia nieuregulowaną w przepisach prawa cywilnego. Umowa ta zawierana jest pomiędzy pracownikiem (zarządcą) i oferującą ją osobą prawną, a jej sednem jest zobowiązanie się zarządcy do odpłatnego prowadzenia określonego przedsiębiorstwa w imieniu drugiej strony umowy.

Ta forma zatrudnienia nie musi zawierać przepisów ochronnych, np. w zakresie płatnych urlopów, normowanego czasu pracy czy okresu wypowiedzenia. Szczegółowe warunki kontraktu menedżerskiego są jednak w każdym przypadku ustalane indywidualnie.

Umowa o pracę czy B2B

Zatrudnienie na zasadach B2B w praktyce oznacza samozatrudnienie, czyli prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną. W ten sposób zamiast stosunku pracy w oparciu o Kodeks pracy nawiązywana jest współpraca pomiędzy dwoma przedsiębiorcami na podstawie Kodeksu cywilnego.

Samozatrudnienie oznacza, że osoby tej nie obejmuje ochrona w zakresie praw pracowniczych, musi ona również samodzielnie opłacać składki i prowadzić swoją księgowość. Z drugiej strony B2B zwykle oznacza znacznie wyższe wynagrodzenie ze względu na wyeliminowanie kosztów po stronie pracodawcy i większą elastyczność wykonywania pracy. 

To, czy bardziej opłacalne jest posiadanie umowy o pracę, czy wykonywanie pracy w oparciu o B2B, zależy od wielu czynników i musi być oceniane indywidualnie.

Elastyczne formy zatrudnienia

W związku ze zmianami na rynku pracy pojawiają się również nowe, elastyczne formy zatrudnienia mające odpowiadać na potrzeby pracodawców i pracowników.

Do tego typu elastycznych form zatrudnienia zaliczyć można m.in.:

telepracę i pracę zdalną – oznaczające pracę poza siedzibą pracodawcy, – pracę na wezwanie – oznaczające dyspozycyjność pracownika i stawianie się do pracy na każde wezwanie pracodawcy – system pracy weekendowej – polegający na zatrudnianiu pracownika tylko w określone dni tygodnia i na podstawie wydłużonego dobowego wymiaru czasu pracy – job-sharing – oznaczający dzielenie jednego stanowiska pracy pomiędzy kilku pracowników – work-sharing – oznaczający zredukowany wymiar czasu pracy, czyli wynoszący mniej niż pełen etat.

Akty prawne: Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy; Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych; Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Państwa członkowskie w Radzie Unii Europejskiej zdecydowały w piątek o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu wobec Polski i sześciu innych państw członkowskich. Objęte postępowaniem kraje będą miały cztery do siedmiu lat na realizację działań naprawczych.

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Źródło:
PAP

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny negatywnie zaopiniowała rządowe poprawki do projektu ustawy w sprawie renty wdowiej. Rząd proponuje, by drugie świadczenie było wypłacane w wysokości najpierw 15 procent, a potem 25 procent, z kolei projekt obywatelski zakłada docelowe dojście do pułapu 50 procent.

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Źródło:
PAP

Przyjęcie "Kredytu na start" budzi wątpliwości z uwagi na bardzo wysokie zapotrzebowanie na środki budżetu państwa, których wydatkowanie może okazać się nieefektywne, a osiągane cele nieadekwatne do kosztów - oceniło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Resort zaproponował, by środki te przeznaczyć na poprawę stanu wód Odry lub transformację energetyczną i ochronę powietrza.

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

Źródło:
PAP

Deutsche Bahn planuje likwidację 30 tysięcy miejsc pracy, czyli około dziewięć procent personelu - podał Reuters, powołując się na informacje niemieckiego przewoźnika. Dodał, że z powodu ogromnych inwestycji w naprawę sieci kolejowej, strajków i złej pogody spółka odnotowała miliardową stratę netto w pierwszym półroczu.

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Źródło:
Reuters

Na przełomie lipca i sierpnia tendencja spadkowa cen paliw zostanie utrzymana - prognozują analitycy Reflexu. Podali, że średnie obniżki wyniosą od 3 do 5 groszy zarówno na litrze benzyny, jak i diesla. Ceny autogazu powinny natomiast pozostać bez zmian.

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Źródło:
PAP

Wycofano partię piwa Żywiec z błędną etykietą na niektórych butelkach - ostrzegł Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). Dodał, że błędna etykieta wskazywała, że piwo jest bezalkoholowe, choć w rzeczywistości zawierało alkohol.

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Źródło:
PAP

Rada Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z nadzieją przyjęła poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim wzmacniające pozycję wydawców w negocjacjach z big techami - czytamy w oświadczeniu rady na portalu X. W piątek Sejm zadecydował, że projekt ustawy z poprawkami trafi na biurko prezydenta.

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

Źródło:
tvn24.pl

Lotnisku Bazylea-Miluza-Fryburg w piątek po południu zostało ponownie otwarte. Wcześniej ewakuowano terminal i tymczasowo zawieszono loty ze względu na alarm bombowy.

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Źródło:
tvn24.pl

Chciałbym, aby rozwiązanie, dotyczące składki zdrowotnej, zostało wypracowane w ciągu kilku najbliższych tygodni. Naprawdę nie ma na co czekać - powiedział w programie "Jeden na Jeden" na antenie TVN24 minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że chciałby, aby nowa składka zdrowotna weszła w życie od 1 stycznia 2025 roku.

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Źródło:
TVN24

Santander, Pocztowy, Toyota - klienci tych banków muszą przygotować się na utrudnienia w związku z zaplanowanymi pracami serwisowymi w weekend. W niektórych przypadkach mogą pojawić się trudności z płatnościami kartami.

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad zapewnieniem Polakom darmowego dostępu do wody pitnej. W grę wchodzi też rozwiązanie "za przysłowiową złotówkę" - powiedział w czwartek w sejmie wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski. Dodał, że za darmo lub za 1 zł ma być dostępne pierwsze 1000 litrów wody miesięcznie.

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Źródło:
PAP

Składka zdrowotna to kolejna kwestia, co do której pojawiły się rozbieżności w koalicji. Trwają dyskusje nad zmianami, które miałyby wejść w życie od początku przyszłego roku. Czego można się spodziewać? Poniżej przedstawiamy propozycje koalicjantów.

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt nowelizacji przepisów wprowadzający wyższe kary za marnowanie żywności, a także brak prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Zmiany mają dotyczyć sklepów o powierzchni przekraczającej 250 metrów kwadratowych.

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Źródło:
PAP

Z renty wdowiej ma skorzystać około dwa miliony osób - wynika za szacunków, które znalazły się w stanowisku rządu obywatelskiego projektu o rencie wdowiej.

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Źródło:
PAP

W czwartek w Sejmie trwa debata nad wykonaniem budżetu w 2023 roku. Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś krytycznie ocenił finansowanie zadań publicznych poza budżetem za pośrednictwem funduszy w BGK. - W 2023 roku przy pomocy funduszy sfinansowano zadania na kwotę ponad 130 miliardów złotych, co stanowiło 20 procent wydatków budżetu państwa i blisko 4 procent produktu krajowego brutto.

NIK krytycznie o finansowaniu zadań publicznych poza budżetem

Źródło:
PAP

Sąd Rejonowy w Warszawie otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo - poinformował w czwartek przewoźnik kolejowy. W środę zarząd spółki zdecydował o przeprowadzeniu zwolnień grupowych przez zakłady i centralę PKP Cargo.

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Źródło:
PAP, PKP Cargo

Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego CSIRT NASK ostrzega przed kampanią, w której oszuści atakują osoby posiadające konta w serwisie firmy Apple. Jak czytamy w komunikacie, przestępcy rozsyłają wiadomości e-mail z informacją o zablokowaniu konta użytkownika serwisu Apple. Powodem ma być rzekomo nieudana próba logowania.

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Źródło:
tvn24.pl

Burmistrz Barcelony zapowiedział podniesienie podatku nakładanego na turystów, którzy przybywają do miasta na statku wycieczkowym i spędzają w stolicy Katalonii mniej niż 12 godzin. Chodzi o to, by miasto nie zamieniło się w "park tematyczny", w którym próżno szukać lokalnych mieszkańców, a całość populacji stanowią turyści.

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Źródło:
PAP

Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie stwierdziła brak jakichkolwiek podstaw do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia akcji VeloBanku przez podmiot należący do Grupy Cerberus - przekazała KNF w oficjalnym komunikacie. VeloBank powstał w wyniku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku.

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

Źródło:
PAP

Ministerstwo Cyfryzacji skierowało do konsultacji projekt rozporządzenia, zgodnie z którym wskazane typy urządzeń elektronicznych mają mieć gniazda typu USB C do ładowania. To implementacja unijnej dyrektywy. Resort chce, by rozporządzenie weszło w życie 28 grudnia 2024 roku z wyjątkiem laptopów, dla których wprowadzenie systemu ładowania USB-C ma wejść w życie 28 kwietnia 2026.

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Źródło:
PAP

Akcjonariusze PGE nie udzielili siedmiorgu byłym członkom zarządu absolutorium za 2023 rok. Absolutorium udzielono natomiast trojgu byłym członkom rady nadzorczej spółki.

Były zarząd PGE bez absolutorium

Były zarząd PGE bez absolutorium

Źródło:
PAP

Trwają analizy nad wprowadzeniem czterodniowego tygodnia pracy - przekazał Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki. Wyjaśnił, że Centralny Instytut Ochrony Pracy ma przez rok badać, jak wprowadzenie tego rozwiązania wpłynie na wypadkowość w miejscu pracy i stan zdrowia pracownika.

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Źródło:
PAP

Wycofanie z obrotu i zakaz wprowadzenia do obrotu wszystkich serii produktu Qutiro - taką decyzję podjął Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF). W decyzji wskazano, że lek może stwarzać "realne zagrożenie dla zdrowia lub życia pacjentów". 

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Źródło:
tvn24.pl

- Dzisiaj nie ma przestrzeni na podniesienie wieku emerytalnego - mówi w czwartkowym wydaniu "Dziennika Gazety Prawnej" prezes ZUS Zbigniew Derdziuk. Wcześniej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na pytania redakcji biznesowej tvn24.pl przekazało, że nie prowadzi obecnie prac mających podwyższyć wiek emerytalny czy też nad zrównaniem go dla kobiet i mężczyzn.

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk powiedział w środę, że będzie rozmawiał z wicepremierem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem o Funduszu Kościelnym, bo nie widzi "jakiegoś dynamicznego procesu" w tej sprawie, a "wiadomo, że ten sposób finansowania Kościoła nie jest najlepszy".

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Źródło:
PAP