Formy zatrudnienia pracownika – która jest najkorzystniejsza

Autor:
red.
Źródło:
TVN24 Biznes
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieni
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieniTVN24
wideo 2/3
TVN24Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieni

Praca wykonywana może być nie tylko na podstawie umowy o pracę, ale także innych form zatrudnienia. Wybór właściwej może oznaczać nie tylko lepsze dopasowanie jej do charakteru wykonywanych zadań, ale również lepsze warunki dla pracownika i pracodawcy. Jakie formy zatrudnienia obecnie funkcjonują? Na co wpływ ma wybrana forma zatrudnienia?

Zatrudnienie może być na podstawie Kodeksu pracy (umowa o pracę) lub Kodeksu cywilnego (umowy cywilnoprawnej).Najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia najczęściej jest umowa o pracę.Umowy cywilnoprawne to umowa zlecenie, o dzieło, agencyjna oraz kontrakt menedżerski.Zmiany na rynku pracy powodują powstawanie nowych, elastycznych form zatrudnienia.

Rodzaje form zatrudnienia i ich charakterystyka wynikają z dwóch aktów prawnych: ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Uzupełniająco funkcjonują ponadto: w zakresie rozliczeń podatkowych ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w zakresie obowiązkowych składek na ubezpieczenia ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Forma zatrudnienia – co od niej zależy?

Wykonywanie pracy może odbywać się na podstawie różnych, przewidzianych przepisami form zatrudnienia. Wybór formy zatrudnienia dostosowany powinien być do charakteru danej pracy, a jednocześnie ma niebagatelne konsekwencje zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Od wyboru formy zatrudnienia zależy prawna ochrona danego stosunku pracy, wysokość należnego podatku dochodowego i obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, a także zasady udzielania urlopów czy kończenia danej współpracy.

Formy zatrudnienia pracownika – rodzaje

Do najważniejszych dostępnych form zatrudnienia należą:

– umowa o pracę, – umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski, – samozatrudnienie (prowadzenie własnej działalności), – elastyczne formy zatrudnienia: praca na wezwanie, system pracy weekendowej, job-sharing, work-sharing, – inne formy zatrudnienia: wolontariat, staż, praktyki.

Umowa o pracę

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę, czyli tzw. etat. Zasady nawiązywania i wykonywania umowy o pracę regulowane są Kodeksem pracy. Ta forma zatrudnienia polega na odpłatnym wykonywaniu przez pracownika określonej pracy na polecenie pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.

Ta forma zatrudnienia zapewnia pracownikowi największą stabilność i ochronę, m.in. w zakresie:

– posiadania pełnych ubezpieczeń społecznych, – regulowanego czasu pracy, – gwarantowanego wynagrodzenia minimalnego, – zasad udzielania i wymiaru czasu płatnego urlopu, – jasno określonych obowiązków pracodawcy i pracownika.

Umowa o pracę przeważnie jest najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia. Dla pracodawcy wiąże się jednak ona z najwyższymi kosztami – oprócz wypłacanej pracownikowi pensji brutto pracodawca zobowiązany jest częściowo opłacać również jego składki na ubezpieczenia społeczne w łącznej wysokości 20,48 proc. wynagrodzenia brutto. Tym samym każdy 1000 zł pensji otrzymywany na rękę przez pracownika oznacza dla pracodawcy koszt wynoszący ponad 1500 zł.

Umowa o pracę może być zawierana na czas nieokreślony, na czas określony oraz na okres próbny. Specyficzną formą umowy o pracę na czas określony jest ponadto umowa o pracę na zastępstwo, zawierana w przypadku długiej nieobecności w pracy jednego z pracowników, np. z powodów zdrowotnych. 

Rodzaje zatrudnienia – umowy cywilnoprawne

Oprócz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę funkcjonują różne formy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. Zasady zawierania i obowiązywania tych umów regulowane są Kodeksem cywilnym

Umowy te nie ustanawiają podporządkowania pracownika względem określonego pracodawcy i dają pracownikowi mniejszą ochronę niż umowa o pracę, w większości przypadków nie gwarantują one prawa do urlopów wypoczynkowych, wynagrodzenia za nadgodziny czy określonych okresów wypowiedzenia. 

Jednocześnie jednak umożliwiają one większą elastyczność i w wielu przypadkach lepsze dopasowanie do charakteru wykonywanej pracy. Z umowami cywilnoprawnymi wiążą się również mniejsze koszty po stronie pracodawcy.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym wyróżnione zostały cztery umowy cywilnoprawne:

– umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski.

Istnieją ponadto inne, niepracownicze formy zatrudnienia, takie jak wolontariat, staż czy praktyki, regulowane w oparciu o odrębne przepisy.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie zawiera zobowiązanie pracownika (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (pracy) na rzecz pracodawcy (zleceniodawcy). Przedmiotem umowy zlecenia jest więc wykonywanie określonej pracy, a niekoniecznie osiągnięcie określonego jej rezultatu. 

Wszystkie umowy zlecenie podlegają takim samym składkom na ubezpieczenia społeczne jak umowy o pracę, zleceniobiorca ma również gwarantowane wynagrodzenie minimalne. Jednak w określonych przypadkach możliwe jest niepłacenie tych składek, np. gdy zleceniobiorcą jest student poniżej 26. roku życia, lub płacenie ich w zmniejszonej wysokości, np. gdy jeden pracownik ma kilka umów zlecenie z tym samym pracodawcą. Dobrowolne jest ponadto opłacanie przez zleceniobiorcę składki na ubezpieczenie chorobowe.

Jednocześnie umowa zlecenie nie gwarantuje pracownikowi stałego, określonego wymiaru czasu pracy, liczby dni płatnego urlopu czy ustalonego okresu wypowiedzenia. 

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło zawierana jest pomiędzy pracownikiem (wykonawcą) i pracodawcą (zamawiającym) w celu odpłatnego wykonania określonego dzieła. W przeciwieństwie do umowy zlecenia umowa o dzieło polega więc na osiągnięciu określonego rezultatu pracy, a nie samego faktu wykonywania jakiejś pracy.

Umowy o dzieło nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne – możliwe jest natomiast dobrowolne opłacanie części z nich. W przypadku ubezpieczenia zdrowotnego możliwe jest również dopisanie osoby zatrudnionej na umowę o dzieło do ubezpieczenia członka jego rodziny opłacającego składki zdrowotne.

W przypadku umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące wynagrodzenia minimalnego. Podatek dochodowy naliczany jest natomiast z uwzględnieniem 20 proc. lub 50 proc. zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu, w zależności od tego, czy dzieło obejmuje prawa autorskie przenoszone na zamawiającego.

Umowa agencyjna

Umowa agencyjna jest znacznie rzadziej spotykaną umową cywilnoprawną niż umowy zlecenie czy o dzieło. Zawierana jest pomiędzy przyjmującym zlecenie (agentem) i zleceniodawcą, a jej celem jest świadczenie usług pośrednictwa np. przy zawieraniu umów z klientami zleceniodawcy.

Umowa agencyjna wiąże się z obowiązkiem wypłaty agentowi wynagrodzenia w formie określonej prowizji. Kodeks cywilny reguluje ponadto zasady rozwiązywania umowy agencyjnej. Agent najczęściej jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, co rozstrzyga sposób opłacania przez tę osobę obowiązkowych składek oraz jego praw pracowniczych.

Umowa kontrakt

Kontrakt menedżerski jest formą zatrudnienia nieuregulowaną w przepisach prawa cywilnego. Umowa ta zawierana jest pomiędzy pracownikiem (zarządcą) i oferującą ją osobą prawną, a jej sednem jest zobowiązanie się zarządcy do odpłatnego prowadzenia określonego przedsiębiorstwa w imieniu drugiej strony umowy.

Ta forma zatrudnienia nie musi zawierać przepisów ochronnych, np. w zakresie płatnych urlopów, normowanego czasu pracy czy okresu wypowiedzenia. Szczegółowe warunki kontraktu menedżerskiego są jednak w każdym przypadku ustalane indywidualnie.

Umowa o pracę czy B2B

Zatrudnienie na zasadach B2B w praktyce oznacza samozatrudnienie, czyli prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną. W ten sposób zamiast stosunku pracy w oparciu o Kodeks pracy nawiązywana jest współpraca pomiędzy dwoma przedsiębiorcami na podstawie Kodeksu cywilnego.

Samozatrudnienie oznacza, że osoby tej nie obejmuje ochrona w zakresie praw pracowniczych, musi ona również samodzielnie opłacać składki i prowadzić swoją księgowość. Z drugiej strony B2B zwykle oznacza znacznie wyższe wynagrodzenie ze względu na wyeliminowanie kosztów po stronie pracodawcy i większą elastyczność wykonywania pracy. 

To, czy bardziej opłacalne jest posiadanie umowy o pracę, czy wykonywanie pracy w oparciu o B2B, zależy od wielu czynników i musi być oceniane indywidualnie.

Elastyczne formy zatrudnienia

W związku ze zmianami na rynku pracy pojawiają się również nowe, elastyczne formy zatrudnienia mające odpowiadać na potrzeby pracodawców i pracowników.

Do tego typu elastycznych form zatrudnienia zaliczyć można m.in.:

telepracę i pracę zdalną – oznaczające pracę poza siedzibą pracodawcy, – pracę na wezwanie – oznaczające dyspozycyjność pracownika i stawianie się do pracy na każde wezwanie pracodawcy – system pracy weekendowej – polegający na zatrudnianiu pracownika tylko w określone dni tygodnia i na podstawie wydłużonego dobowego wymiaru czasu pracy – job-sharing – oznaczający dzielenie jednego stanowiska pracy pomiędzy kilku pracowników – work-sharing – oznaczający zredukowany wymiar czasu pracy, czyli wynoszący mniej niż pełen etat.

Akty prawne: Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy; Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych; Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W październiku 2023 roku odnotowano 2081 upadłości konsumenckich - przekazał TVN24 Biznes Jarosław Nowrotek z Centralnego Ośrodka Informacji Gospodarczej (COIG). Jest to najwyższy miesięczny wynik w historii. Poprzedni rekord został ustanowiony w marcu 2023 roku.

Nowy rekord upadłości. "Najmłodsza osoba ma 13 lat, a najstarsza 93"

Nowy rekord upadłości. "Najmłodsza osoba ma 13 lat, a najstarsza 93"

Autor:
kris/dap
Źródło:
TVN24 Biznes

Nie zrobimy niczego, co podważyłoby zaufanie do państwa polskiego - zapowiedział lider Platformy Obywatelskiej Donald Tusk, pytany o wniosek do Trybunału Stanu wobec prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego. Zaznaczył, że w tej sprawie będzie jeszcze podejmowana decyzja. Marszałek Sejmu Szymon Hołownia dodał, że nad każdym takim wnioskiem trzeba się dobrze zastanowić.

Tusk zabiera głos w sprawie Glapińskiego. "Nerwowość ma swoje uzasadnienie"

Tusk zabiera głos w sprawie Glapińskiego. "Nerwowość ma swoje uzasadnienie"

Autor:
JW
Źródło:
PAP

Telewizja TVN24 w listopadzie 2023 roku była najchętniej oglądanym kanałem informacyjnym, osiągając 7,2 procent udziału w widowni w grupie ogólnej (widzowie powyżej 4. roku życia) - wynika z danych Nielsen TV Audience Measurement. To drugi najwyższy wynik w historii. W tyle konkurencję pozostawiły także "Fakty" TVN, a w kategorii portali stacji informacyjnych tvn24.pl.

Doskonałe wyniki TVN24, "Faktów" TVN i tvn24.pl. Dziękujemy widzom i czytelnikom!

Doskonałe wyniki TVN24, "Faktów" TVN i tvn24.pl. Dziękujemy widzom i czytelnikom!

Autor:
kris/dap
Źródło:
TVN24 Biznes

Jak ustaliła Wirtualna Polska, tuż po wyborach w prawie wszystkich księgach wieczystych nieruchomości, których właścicielem lub współwłaścicielem jest Daniel Obajtek, pojawiły się wpisy o zmianie statusu własności. Według dziennikarzy WP, stało się to za pośrednictwem co najmniej sześciu sądów - w 20 księgach wieczystych pojawiły się wzmianki dotyczące zmian w dziale opisującym status własności nieruchomości. Część z nich, na podstawie darowizny, trafiło do jego syna. 

Media: Daniel Obajtek pozbywa się nieruchomości. Przekazuje je synowi

Media: Daniel Obajtek pozbywa się nieruchomości. Przekazuje je synowi

Autor:
JW/ams
Źródło:
Wirtualna Polska

Klienci Banku Millennium mieli w piątek utrudniony dostęp do swoich pieniędzy. Przy otwieraniu aplikacji mobilnej pojawiał się komunikat o "chwilowych utrudnieniach". "Aplikacja już działa poprawnie" - poinformowali redakcję biznesową tvn24.pl przed 15.00 przedstawiciele banku.

Klienci mieli kłopot z dostępem do pieniędzy. "Aplikacja już działa poprawnie"

Klienci mieli kłopot z dostępem do pieniędzy. "Aplikacja już działa poprawnie"

Aktualizacja:
Autor:
JW/dap
Źródło:
TVN24 Biznes

Być może zostaną zgłoszone autopoprawki dotyczące najbardziej spornych kwestii - powiedział w piątek marszałek Sejmu Szymon Hołownia na temat projektu ustawy o zamrożeniu cen energii, który zawiera także regulacje dotyczące farm wiatrowych. Donald Tusk zaapelował, by "nie budować atmosfery tajemniczości" w tej sprawie.

"Osobiście dopilnujemy, żeby żadne zdanie w tym projekcie nie budziło najmniejszych wątpliwości czy emocji"

"Osobiście dopilnujemy, żeby żadne zdanie w tym projekcie nie budziło najmniejszych wątpliwości czy emocji"

Autor:
ks/dap
Źródło:
TVN24, tvn24.pl, PAP

Grupa Neonet, do której należy sieć ponad 300 sklepów ze sprzętem AGD, RTV i IT, ma poważne kłopoty. W krajowym Rejestrze Zadłużonych 30 listopada zarejestrowano wniosek o wszczęcie postępowania o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy. To na wypadek, gdyby nie udało się dojść do porozumienia z kontrahentami. Spółka poinformowała, że zarząd złożył wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego.

Neonet z wnioskiem o upadłość i postępowanie sanacyjne. Co z zamówieniami?

Neonet z wnioskiem o upadłość i postępowanie sanacyjne. Co z zamówieniami?

Autor:
JW/ams
Źródło:
TVN24 Biznes

- Na walce z inflacją zarówno Narodowy Bank Polski jak i premier Mateusz Morawiecki polegli - powiedział Ryszard Petru, poseł Trzeciej Drogi, który był gościem programu "Jeden na jeden". Jego zdaniem proces obniżania inflacji do celu może potrwać nawet półtora roku. Główny Urząd Statystyczny w tzw. szybkim szacunku podał w czwartek, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych w listopadzie 2023 r. wzrosły w ujęciu rocznym o 6,5 proc., a w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosły o 0,7 proc. 

Petru: rząd i Narodowy Bank Polski "polegli w walce z inflacją"

Petru: rząd i Narodowy Bank Polski "polegli w walce z inflacją"

Autor:
JW/ams
Źródło:
TVN24 Biznes

Grupa posłów PiS zwróciła się o zbadanie zgodności z Konstytucją zapisów ustawy o Trybunale Stanu dotyczących pociągnięcia do odpowiedzialności konstytucyjnej Prezesa NBP. Posłowie chcą w ten sposób obronić prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego, którego usunięcie ze stanowiska zapowiadała wielokrotnie obecna opozycja.

PiS broni Adama Glapińskiego. Wniosek do TK w sprawie przepisów o Trybunale Stanu

PiS broni Adama Glapińskiego. Wniosek do TK w sprawie przepisów o Trybunale Stanu

Autor:
JW/ams
Źródło:
TVN24 Biznes

Wprowadzenie dodatkowych niedziel handlowych jest zaskoczeniem dla pracowników, którzy niemal w ostatniej chwili dowiadują się, że muszą stawić się do pracy 10 i 17 grudnia - powiedział Polskiej Agencji Prasowej (PAP) przewodniczący Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych Piotr Ostrowski.

Dodatkowe niedziele handlowe w grudniu. "Pracownicy zaskoczeni"

Dodatkowe niedziele handlowe w grudniu. "Pracownicy zaskoczeni"

Autor:
JW/ams
Źródło:
PAP

Posłowie koalicji chcą nałożenia na Orlen podatku od nadmiarowych zysków. Ryszard Petru, w programie "Jeden na jeden", mówił, że spółka "złupiła Polaków". - Przypomnę, że Orlen był firmą chronioną przez PiS i w całej Europie firmy tego typu były opodatkowane, bo miały nadmiarowe zyski z tytułu podwyżek cen na świecie energii - powiedział. Według niego spółka ma "zwrócić to, co zabrała narodowi". Prezes Orlenu napisał do prezydenta prośbę o analizę projektu ustawy.

"Orlen złupił Polaków". Przez nowy podatek "ma zwrócić narodowi to, co nam zabrał"

"Orlen złupił Polaków". Przez nowy podatek "ma zwrócić narodowi to, co nam zabrał"

Autor:
JW/ams
Źródło:
TVN24 Biznes

Prawie wszystkie państwa świata zdecydowały w czwartek w Dubaju o utworzeniu funduszu pomocy krajom zmagającym się z powodziami, upałami i suszami spowodowanymi zmianami klimatycznymi, co uznano za ważny przełom pierwszego dnia konferencji klimatycznej ONZ, COP28 - informuje Associated Press.

Będzie specjalny fundusz dla państw zagrożonych zmianami klimatycznymi

Będzie specjalny fundusz dla państw zagrożonych zmianami klimatycznymi

Autor:
mp/ams
Źródło:
PAP

Nie ma planów nakładania dodatkowych podatków na spółki Skarbu Państwa - powiedziała Polskiej Agencji Prasowej Biznes posłanka Polski 2050 Paulina Hennig-Kloska. Dodała, że Orlen do tej pory korzystał z uprzywilejowanej pozycji i nie rozliczył się z nadmiarowych zysków.

Prawdopodobna minister w rządzie Tuska o nowych daninach od spółek Skarbu Państwa

Prawdopodobna minister w rządzie Tuska o nowych daninach od spółek Skarbu Państwa

Autor:
mp
Źródło:
PAP

Premier Mateusz Morawiecki podpisał zarządzenia, które przedłużają do 28 lutego 2024 roku obowiązywanie stopni alarmowych: drugiego stopnia BRAVO i trzeciego stopnia CHARLIE-CRP na terenie całego kraju oraz drugiego stopnia BRAVO wobec polskiej infrastruktury energetycznej poza granicami Polski.

Stopnie alarmowe w Polsce. Jest decyzja premiera

Stopnie alarmowe w Polsce. Jest decyzja premiera

Autor:
kris/ams
Źródło:
TVN24 Biznes

Zurych i Singapur zajęły ex aequo pierwsze miejsce w dorocznym zestawieniu najdroższych miast do życia, przygotowanym przez firmę Economist Intelligence Unit (EIU). W pierwszej dziesiątce rankingu znalazły się cztery europejskie metropolie. Najbardziej gwałtowny spadek w rankingu odnotowały dwa miasta w Rosji.

Ranking najdroższych miast świata. Jedno z gwałtownym spadkiem o 105 miejsc

Ranking najdroższych miast świata. Jedno z gwałtownym spadkiem o 105 miejsc

Autor:
jdw//az
Źródło:
CNN, TVN24.pl

Sam Altman wraca na stanowisko dyrektora generalnego OpenAI - potwierdziła firma w oficjalnym komunikacie. Wcześniej szef jednej z najważniejszych firm technologicznych świata został niespodziewanie odwołany ze stanowiska.

Koniec technologicznego serialu. Przyszłość Altmana potwierdzona

Koniec technologicznego serialu. Przyszłość Altmana potwierdzona

Autor:
mp/ams
Źródło:
CNN