Umowa o dzieło – kiedy jest zawierana i jaki podatek trzeba od niej zapłacić

● Umowa o dzieło jest umową cywilnoprawną. ● Przedmiotem umowy o dzieło jest wykonanie określonego dzieła, na przykład czynności czy przedmiotu. ● Od umowy o dzieło odprowadzany jest podatek. ● Umowę o dzieło należy zgłosić do ZUS, nie odprowadza się jednak od niej składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Umowa o dzieło nazywana jest także umową rezultatu. Zgodnie z art. 627 Kodeksu cywilnego, podpisując umowę o dzieło, wykonawca zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia. Czas wykonania dzieła nie jest regulowany przez Kodeks cywilny i każdorazowo ustalany jest przez strony umowy.

Umowa o dzieło jest popularną umową cywilnoprawną, ponieważ generuje stosunkowo niskie koszty zatrudnienia. Przedmiotem umowy o dzieło są czynności, które dają łatwy do zweryfikowania rezultat, np. zaprojektowanie lub wytworzenie przedmiotu. Może to być np. projekt graficzny, artykuł, przedmiot materialny (np. szafa, zabudowa kuchni, balkonu itd.).

Stronami umowy o dzieło (zarówno jako zamawiający, jak i wykonawcy) mogą być osoby fizyczne i prawne oraz jednostki, które nie mają osobowości prawnej, np. spółka jawna czy wspólnota mieszkaniowa. 

Umowa o dzieło jest często wybierana przy zlecaniu wykonania przedmiotów materialnych i niematerialnych. Dziełem może więc być np.: – poprowadzenie szkolenia, – przygotowanie prezentacji, – zorganizowanie warsztatów, – stworzenie logo, – zaprojektowanie łazienki, – namalowanie portretu, – wykonanie zaproszeń, – napisanie artykułu, – zbudowanie mebla, – remont mieszkania.

Umowa o dzieło polega na określeniu dzieła do wykonania i wysokości wynagrodzenia za nie. Ustalenie wynagrodzenia regulują art. 628-633 Kodeksu cywilnego. W umowie o dzieło można określić dokładnie, kiedy zamawiający dzieło wypłaci wykonawcy wynagrodzenie. Jeśli takiego zapisu nie będzie, zamawiający jest zobowiązany do zapłaty w momencie odebrania dzieła. 

Pełną odpowiedzialność za dzieło ponosi wykonawca, a zlecający może żądać usunięcia ewentualnych wad. Jeśli jednak wada w wykonanym dziele wynika z wad materiału dostarczonego przez zamawiającego, wtedy wykonawca nie ponosi za nią odpowiedzialności. 

Czy umowę o dzieło można wypowiedzieć? Nie, zamawiający może jednak odstąpić od umowy o dzieło, jeśli: – dzieło ma wady, których nie można naprawić, – wykonawca spóźnia się z wykonaniem dzieła w sposób, który wskazuje na to, że nie ukończy go w terminie wskazanym w umowie, – wykonawca nie wykonuje dzieła zgodnie z ustaleniami i nie reaguje na żądania wprowadzenia zmian, – wykonawca nie ukończy dzieła.

Wykonawca dzieła ma mniejsze możliwości odstąpienia od umowy o dzieło. Zgodnie z art. 640 Kodeksu cywilnego może to zrobić, jeśli wykonanie dzieła wymaga współpracy zamawiającego, a ten odmawia współdziałania pomimo wyznaczonego przez wykonawcę terminu.

Umowa o dzieło jest opodatkowana. Wysokość podatku zależy od wysokości osiąganych dochodów brutto. Może to być:

– 17 proc. zryczałtowanego podatku przy kwotach nieprzekraczających 200 zł brutto  (bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu), – 17 proc. podatku dochodowego przy kwotach powyżej 200 zł, – 32 proc. przy kwocie powyżej 200 zł i przekroczeniu rocznych dochodów ponad 85 528 zł. 

Zwyczajowo w umowie o dzieło koszty uzyskania przychodu wynoszą 20 proc. Wyjątkiem jest umowa o dzieło z przeniesieniem praw autorskich na zamawiającego, w której wysokość kosztów uzyskania przychodu oblicza się na 50 proc. 

Aby rozliczyć umowę o dzieło z urzędem skarbowym, należy od kwoty brutto z umowy odjąć koszty uzyskania przychodu i obliczyć wysokość podatku od otrzymanej różnicy.

Podatek od umowy o dzieło płaci albo zamawiający, albo wykonawca. Zależy, kto jest stroną w umowie.

● Jeśli zamawiający to firma, a wykonawca jest osobą fizyczną, podatek od umowy o dzieło odprowadza zamawiający. ● Jeśli umowę o dzieło zawierają osoby fizyczne, wówczas podatek do urzędu skarbowego odprowadza wykonawca.  ● Jeśli wykonawcą dzieła jest przedsiębiorca, wynagrodzenie za umowę o dzieło rozlicza jako przychód z działalności gospodarczej. 

Umowa o dzieło nie jest ozusowana, co oznacza, że nie odprowadza się od niej składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe i zdrowotne, poza sytuacją, kiedy umowę o dzieło zawiera się z własnym pracownikiem — wtedy pracodawca odprowadza składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Mimo że umowa o dzieło nie jest oskładkowana, od 1 stycznia 2021 roku w związku z przepisami tarczy antykryzysowej należy ją zgłaszać do ZUS. Obowiązek ten dotyczy płatników składek i osób fizycznych zlecających wykonanie dzieła. Umowy o dzieło nie trzeba zgłaszać do ZUS, jeśli zawiera się ją z własnym pracownikiem lub jest zawarta z innym podmiotem, ale będzie wykonywana na rzecz własnego pracodawcy. Nie trzeba też tego robić, jeśli wykonawca prowadzi działalność gospodarczą na określone w umowie o dzieło usługi.

Umowę o dzieło zgłasza się do ZUS na formularzu RUD, oddzielnym dla każdego wykonawcy. Na jednym formularzu można zawrzeć maksymalnie 10 różnych umów o dzieło zawartych z tym samym wykonawcą. Można to zrobić przez internet przez Platformę Usług Elektronicznych (PUE) lub w wersji papierowej bezpośrednio w ZUS. Na zgłoszenie umowy o dzieło do ZUS jest siedem dni od daty zawarcia umowy. 

W umowie o dzieło powinny znaleźć się następujące elementy:

– oznaczenie stron umowy o dzieło: zamawiającego i wykonawcy (imiona i nazwiska, daty urodzenia, adres zamieszkania, nr dowodów tożsamości, PESEL w przypadku osób fizycznych, NIP i nazwa działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorcy, KRS dla spółek, wraz z ich nazwami  i osobami je reprezentującymi) – data zawarcia umowy, – określenie przedmiotu umowy o dzieło: szczegółowy opis i ustalenia dotyczące zlecanego dzieła, – wynagrodzenie: ryczałtowo (kwota ustalona z góry) lub kosztorys (spis prac potrzebnych do wykonania dzieła oraz ich koszty); można też wprowadzić zapis o terminie wypłaty, – termin rozpoczęcia i zakończenia wykonywania dzieła, – ewentualne inne ustalenia, np. dotyczące zaliczek, materiałów, odszkodowań itd., – podpisy zamawiającego i wykonawcy. 

Zarówno umowa o dzieło, jak i umowa zlecenia są umowami cywilnoprawnymi, istnieją między nimi jednak istotne różnice, zarówno jeśli chodzi o ich funkcje, jak i skutki.

● Odpowiedzialność – w przypadku umowy o dzieło odpowiedzialność za rezultat pracy spoczywa na wykonawcy, w umowie zlecenia zleceniobiorca nie jest odpowiedzialny za jej efekt, zobowiązuje się natomiast do starannego wykonania powierzonego mu zadania. 

● Wynagrodzenie – w przypadku umowy zlecenia zleceniobiorca zgodnie z prawem musi być zatrudniony z uwzględnieniem minimalnej stawki godzinowej. Wynagrodzenie wykonawcy zatrudnionego na podstawie umowy o dzieło jest uzależnione wyłącznie od ustaleń między wykonawcą a zamawiającym.

● Składki ZUS – od umowy o dzieło nie odprowadza się składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poza sytuacją, w której wykonawca jest jednocześnie pracownikiem zamawiającego. Każda umowa zlecenia wymaga natomiast obowiązkowego odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne, chyba że zleceniobiorca przekroczy obowiązujące minimalne wynagrodzenie – w tej sytuacji od każdej umowy zlecenia odprowadzane są składki na ubezpieczenie zdrowotne, a składki na ubezpieczenia społeczne muszą być odprowadzane od wybranej umowy. Jeśli jednak umowa zlecenia opiewa na kwotę równą lub wyższą od obowiązującego minimalnego wynagrodzenia, musi być tą, od której odprowadzane są składki zarówno na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne.

● Wypowiedzenie umowy – umowę zlecenie można wypowiedzieć w praktycznie każdym momencie, odstąpienie od umowy o dzieło obwarowane jest konkretnymi warunkami.

Przy podejmowaniu decyzji, czy w danym przypadku powinno zastosować się umowę o dzieło, czy umowę zlecenia, należy również brać pod uwagę:

● Przedmiot umowy – w przypadku umowy o dzieło, wykonawca jest zobowiązany do stworzenia konkretnego dzieła, a rezultat jest łatwy do zweryfikowania. Umowa zlecenia skupia się nie na rezultacie, a na staranności w wykonywaniu powierzonego zadania i ilości włożonej w to pracy,

● Powtarzalność – jeśli przedmiot umowy wymaga długotrwałej, powtarzalnej i systematycznej pracy, wskazuje to na potrzebę zastosowania umowy zlecenia.