Młodociani pracownicy – kiedy można zatrudnić nieletniego? Na jaką umowę?

Źródło:
TVN24 Biznes
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiada
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiadaTVN24
wideo 2/5
Dlaczego warto, by młodzież szczepiła się przeciw COVID-19? Pediatra odpowiadaTVN24

Zatrudnianie osób nieletnich jest w Polsce dozwolone, ale w wielu przypadkach szczegółowo uregulowane przepisami. Od jakiego wieku możliwe jest zatrudnienie nieletniego? Jaką pracę może wykonywać i na podstawie jakiej umowy? Jaka jest różnica między pracownikiem młodocianym a małoletnim?

Pracownik młodociany to osoba pomiędzy 15. a 18. rokiem życia, zatrudniona na umowę o pracę.Zatrudnianie młodocianych możliwe jest w ramach przygotowania zawodowego lub do wykonywania tzw. prac lekkich.Przepisy zapewniają młodocianym pracownikom specjalną ochronę w zakresie warunków pracy.Nieletnich można również zatrudniać na podstawie umów cywilnoprawnych. Ich praca jest wówczas słabiej uregulowana, ale niezbędna jest zgoda ich rodziców.

Kto to jest pracownik młodociany? Regulacje prawne

Definicję osób młodocianych oraz zasady ich zatrudniania reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Uzupełniająco w zakresie warunków pracy osób młodocianych zastosowanie znajduje również rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac.

W przypadku zatrudniania osób poniżej 18. roku życia na podstawie umowy cywilnoprawnej właściwe będą z kolei zapisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Młodociany pracownik – zatrudnienie a zasady prawne

Rozważając zatrudnienie osoby nieletniej, należy zwrócić uwagę na dwa środowiska prawne, w obrębie których można tego dokonać. Po pierwsze jest to możliwe w oparciu o Kodeks pracy jako zatrudnienie młodocianego pracownika. Po drugie jest to możliwe na podstawie Kodeksu cywilnego jako zatrudnienie małoletniego pracownika. W obu przypadkach inne są warunki i wymagania dotyczące tego zatrudnienia.

Zgodnie z Kodeksem pracy młodociany pracownik to osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ukończyła jeszcze 18. roku życia. Osoba ta może być zatrudniana w oparciu o umowę o pracę, a zatrudnienie to podlega dodatkowym regulacjom i ochronie, m.in. w zakresie badań lekarskich, maksymalnego czasu pracy czy rodzaju wykonywanej pracy.

Jednocześnie na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego funkcjonuje pojęcie małoletniego pracownika. Zgodnie z nim jest to osoba, która ukończyła 13 lat, ale nie ukończyła jeszcze 18. roku życia. Osoba taka może być zatrudniana w oparciu o umowę cywilnoprawną, np. umowę zlecenie, ale na pracę tę musi wyrazić zgodę opiekun ustawowy tej osoby, czyli najczęściej jej rodzic. Zatrudnianie nieletniego na umowę cywilnoprawną jest przy tym znacznie słabiej uregulowane prawnie.

Zatrudnianie młodocianych

Zgodnie z Kodeksem pracy zatrudnienie osoby młodocianej musi mieć miejsce w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony. Co do zasady z młodocianymi nie można podpisywać umów na czas określony lub na okres próbny. 

Zatrudnienie osoby młodocianej dopuszczalne jest, jeżeli ukończyła ona ośmioletnią szkołę podstawową lub gimnazjum i posiada świadectwo lekarskie stwierdzające, że dana praca nie zagraża jej zdrowiu.

Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej może na mocy rozporządzenia ustanawiać wyjątki od tych zasad, dotyczące zatrudniania osób niemających 15 lat.

Pracownicy młodociani

Jeżeli młodociany nie posiada kwalifikacji zawodowych, zatrudnienie jego jest możliwe wyłącznie w celu przygotowania zawodowego. Wyjątkiem od tej zasady jest zatrudnianie go przy wykonywaniu tzw. prac lekkich.

W przypadku zatrudniania młodocianego w celu przygotowania zawodowego, może mieć ono formę nauki zawodu, mającej przygotować go do pracy w charakterze wykwalifikowanego pracownika, trwającej najczęściej 36 miesięcy, albo przyuczenia do zawodu, mającej przygotować go do pracy w charakterze przyuczonego pracownika, trwającej od trzech do sześciu miesięcy.

W przypadku zatrudniania młodocianego w innym celu niż przygotowanie zawodowe, zatrudnienie to może dotyczyć jedynie tzw. prac lekkich. Prace lekkie to takie prace, które nie powodują zagrożenia dla jego życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego. Praca ta nie może również utrudniać młodocianemu wypełniania obowiązku szkolnego.

Zatrudniając młodocianego do prac lekkich, pracodawca jest zobowiązany do sporządzenia wykazu tych prac, które młodociany będzie wykonywać po uzyskaniu zgody lekarza wykonującego zadania służby medycyny pracy. Wykaz ten nie może obejmować m.in. prac wzbronionych, wymienionych w dotyczącym ich rozporządzeniu Rady Ministrów. Przykładem prac lekkich może być zbieranie owoców, pomocnicze prace biurowe lub prace porządkowe.

Czas pracy młodocianych

Czas pracy młodocianego pracownika w ramach przygotowania zawodowego nie może przekraczać ośmiu godzin na dobę, jeżeli ma ponad 16 lat i sześciu godzin na dobę, jeżeli jest w wieku do 16 lat.

Ponadto istnieją dodatkowe ograniczenia dotyczące czasu pracy młodocianych:

– do czasu pracy młodocianego wlicza się jego czas obowiązkowej nauki, – jeżeli czas pracy młodocianego przekracza 4,5 godziny na dobę, należy zapewnić mu 30-minutową przerwę wliczaną do czasu pracy, – nie wolno zatrudniać młodocianych w porze nocnej (w godzinach 22–6, a dla młodocianego poniżej 16. roku życia w godzinach 20–6) ani w godzinach nadliczbowych, – przerwa w pracy obejmująca porę nocną musi trwać nieprzerwanie minimum 14 godzin, – w każdym tygodniu młodocianemu przysługuje minimum 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku, który obejmować powinien niedzielę.

W przypadku zatrudniania młodocianego do prac lekkich wymiar i rozkład czasu pracy ustala pracodawca z uwzględnieniem jego obowiązkowych zajęć szkolnych. Jednocześnie jednak:

– tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego nie może przekraczać 12 godzin, – dzienny wymiar czasu pracy młodocianego w dniu zajęć szkolnych nie może przekraczać dwóch godzin, – przy wykonywaniu pracy przez młodocianego w okresie ferii, jego wymiar czasu pracy nie może przekraczać siedmiu godzin na dobę (6 godzin, jeśli ma mniej niż 16 lat) i 35 godzin tygodniowo.

Wynagrodzenie uczniów (pracowników młodocianych)

Młodociani zatrudnieni w ramach przygotowania zawodowego otrzymują wynagrodzenie ustalane na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. Wynosi ono miesięcznie nie mniej niż:

w przypadku nauki zawodu:

– 5 proc. przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym roku nauki zawodu, – 6 proc. przeciętnego wynagrodzenia w drugim roku nauki zawodu, – 7 proc. przeciętnego wynagrodzenia w trzecim roku nauki zawodu,

w przypadku przyuczania do zawodu: 4 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Urlop pracownika młodocianego

Regulacje dotyczące zatrudniania młodocianych obejmują również kwestię przysługującego im urlopu. Młodociany:

– po sześciu miesiącach od rozpoczęcia pierwszej pracy ma prawo do 12 dni roboczych urlopu, – po roku pracy ma prawo do 26 dni roboczych urlopu, – ma obowiązkowo udzielany urlop w okresie ferii szkolnych, jeżeli uczęszcza do szkoły.

Zatrudnianie młodocianych na umowę zlecenie

Możliwe jest również zatrudnianie nieletnich na podstawie umów cywilnoprawnych, czyli najczęściej na umowę zlecenie lub dzieło. W tej sytuacji zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu cywilnego i mowa jest nie o zatrudnianiu młodocianego, ale o zatrudnianiu małoletniego. Zatrudnienie małoletniego na umowę cywilnoprawną jest słabiej uregulowane niż zatrudnienie na umowę o pracę, a co za tym idzie zapewnia mu mniejszą ochronę.

Za osobę małoletnią uważa się taką, która skończyła 13 lat, ale ma mniej niż 18 lat. Zatrudnienie takiej osoby wymaga jednak zgody jej przedstawiciela ustawowego, czyli najczęściej rodzica.

W przypadku zatrudniania małoletnich poniżej 16. roku życia, możliwe jest ono tylko:

– przez podmiot prowadzący działalność kulturalną, artystyczną, sportową lub reklamową, – po uzyskaniu zezwolenia na takie zatrudnienie wydane przez inspektora pracy.

W przypadku zatrudniania małoletnich na umowę cywilnoprawną nie ma ustalonych minimalnych stawek wynagrodzenia, dopuszczalnego czasu pracy czy odrębnych przepisów dotyczących urlopu takich osób. Zastosowanie znajdują w tych przypadkach przepisy ogólne, np. w zakresie aktualnie obowiązującej minimalnej stawki godzinowej.

Akt prawny: Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy; Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny; Ustawa z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw; Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Państwa członkowskie w Radzie Unii Europejskiej zdecydowały w piątek o uruchomieniu procedury nadmiernego deficytu wobec Polski i sześciu innych państw członkowskich. Objęte postępowaniem kraje będą miały cztery do siedmiu lat na realizację działań naprawczych.

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Procedura nadmiernego deficytu wobec Polski. Jest decyzja

Źródło:
PAP

Komisja Polityki Społecznej i Rodziny negatywnie zaopiniowała rządowe poprawki do projektu ustawy w sprawie renty wdowiej. Rząd proponuje, by drugie świadczenie było wypłacane w wysokości najpierw 15 procent, a potem 25 procent, z kolei projekt obywatelski zakłada docelowe dojście do pułapu 50 procent.

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Renta wdowia. Sejmowa komisja przeciw rządowym poprawkom

Źródło:
PAP

Przyjęcie "Kredytu na start" budzi wątpliwości z uwagi na bardzo wysokie zapotrzebowanie na środki budżetu państwa, których wydatkowanie może okazać się nieefektywne, a osiągane cele nieadekwatne do kosztów - oceniło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Resort zaproponował, by środki te przeznaczyć na poprawę stanu wód Odry lub transformację energetyczną i ochronę powietrza.

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

"Kredyt na start" w ogniu krytyki. "Nieefektywny instrument"

Źródło:
PAP

Deutsche Bahn planuje likwidację 30 tysięcy miejsc pracy, czyli około dziewięć procent personelu - podał Reuters, powołując się na informacje niemieckiego przewoźnika. Dodał, że z powodu ogromnych inwestycji w naprawę sieci kolejowej, strajków i złej pogody spółka odnotowała miliardową stratę netto w pierwszym półroczu.

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Deutsche Bahn ma zlikwidować 30 tysięcy miejsc pracy

Źródło:
Reuters

Na przełomie lipca i sierpnia tendencja spadkowa cen paliw zostanie utrzymana - prognozują analitycy Reflexu. Podali, że średnie obniżki wyniosą od 3 do 5 groszy zarówno na litrze benzyny, jak i diesla. Ceny autogazu powinny natomiast pozostać bez zmian.

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Co dalej z cenami paliw? Nowe prognozy analityków

Źródło:
PAP

Wycofano partię piwa Żywiec z błędną etykietą na niektórych butelkach - ostrzegł Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). Dodał, że błędna etykieta wskazywała, że piwo jest bezalkoholowe, choć w rzeczywistości zawierało alkohol.

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Pomyłka browaru. Partia popularnego piwa wycofana z obrotu

Źródło:
PAP

Rada Wydawców Stowarzyszenia Gazet Lokalnych z nadzieją przyjęła poprawki Senatu do ustawy o prawie autorskim wzmacniające pozycję wydawców w negocjacjach z big techami - czytamy w oświadczeniu rady na portalu X. W piątek Sejm zadecydował, że projekt ustawy z poprawkami trafi na biurko prezydenta.

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

"Tylko w ten sposób uratujemy lokalne media i lokalną demokrację"

Źródło:
tvn24.pl

Lotnisku Bazylea-Miluza-Fryburg w piątek po południu zostało ponownie otwarte. Wcześniej ewakuowano terminal i tymczasowo zawieszono loty ze względu na alarm bombowy.

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Lotnisko wznowiło działalność po alarmie bombowym

Źródło:
tvn24.pl

Chciałbym, aby rozwiązanie, dotyczące składki zdrowotnej, zostało wypracowane w ciągu kilku najbliższych tygodni. Naprawdę nie ma na co czekać - powiedział w programie "Jeden na Jeden" na antenie TVN24 minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że chciałby, aby nowa składka zdrowotna weszła w życie od 1 stycznia 2025 roku.

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Minister finansów o składce zdrowotnej: naprawdę nie ma na co czekać

Źródło:
TVN24

Santander, Pocztowy, Toyota - klienci tych banków muszą przygotować się na utrudnienia w związku z zaplanowanymi pracami serwisowymi w weekend. W niektórych przypadkach mogą pojawić się trudności z płatnościami kartami.

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

"Utrudnienia w dokonywaniu transakcji kartami"

Źródło:
tvn24.pl

Ministerstwo Infrastruktury pracuje nad zapewnieniem Polakom darmowego dostępu do wody pitnej. W grę wchodzi też rozwiązanie "za przysłowiową złotówkę" - powiedział w czwartek w sejmie wiceminister infrastruktury Przemysław Koperski. Dodał, że za darmo lub za 1 zł ma być dostępne pierwsze 1000 litrów wody miesięcznie.

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Woda za darmo? Resort szykuje rewolucyjne rozwiązanie

Źródło:
PAP

Składka zdrowotna to kolejna kwestia, co do której pojawiły się rozbieżności w koalicji. Trwają dyskusje nad zmianami, które miałyby wejść w życie od początku przyszłego roku. Czego można się spodziewać? Poniżej przedstawiamy propozycje koalicjantów.

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Zmiany w składce zdrowotnej. Propozycje koalicjantów

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rolnictwa przygotowało projekt nowelizacji przepisów wprowadzający wyższe kary za marnowanie żywności, a także brak prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Zmiany mają dotyczyć sklepów o powierzchni przekraczającej 250 metrów kwadratowych.

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Wyższe kary za marnowanie żywności. Rząd szykuje nowe przepisy

Źródło:
PAP

Z renty wdowiej ma skorzystać około dwa miliony osób - wynika za szacunków, które znalazły się w stanowisku rządu obywatelskiego projektu o rencie wdowiej.

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Ile osób skorzysta z renty wdowiej? Rząd podał szacunki

Źródło:
PAP

W czwartek w Sejmie trwa debata nad wykonaniem budżetu w 2023 roku. Prezes Najwyższej Izby Kontroli Marian Banaś krytycznie ocenił finansowanie zadań publicznych poza budżetem za pośrednictwem funduszy w BGK. - W 2023 roku przy pomocy funduszy sfinansowano zadania na kwotę ponad 130 miliardów złotych, co stanowiło 20 procent wydatków budżetu państwa i blisko 4 procent produktu krajowego brutto.

NIK krytycznie o finansowaniu zadań publicznych poza budżetem

Źródło:
PAP

Sąd Rejonowy w Warszawie otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo - poinformował w czwartek przewoźnik kolejowy. W środę zarząd spółki zdecydował o przeprowadzeniu zwolnień grupowych przez zakłady i centralę PKP Cargo.

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Sąd otworzył postępowanie restrukturyzacyjne PKP Cargo

Źródło:
PAP, PKP Cargo

Zespół Reagowania na Incydenty Bezpieczeństwa Komputerowego CSIRT NASK ostrzega przed kampanią, w której oszuści atakują osoby posiadające konta w serwisie firmy Apple. Jak czytamy w komunikacie, przestępcy rozsyłają wiadomości e-mail z informacją o zablokowaniu konta użytkownika serwisu Apple. Powodem ma być rzekomo nieudana próba logowania.

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Atak na użytkowników urządzeń firmy Apple

Źródło:
tvn24.pl

Burmistrz Barcelony zapowiedział podniesienie podatku nakładanego na turystów, którzy przybywają do miasta na statku wycieczkowym i spędzają w stolicy Katalonii mniej niż 12 godzin. Chodzi o to, by miasto nie zamieniło się w "park tematyczny", w którym próżno szukać lokalnych mieszkańców, a całość populacji stanowią turyści.

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Barcelona wprowadzi kolejne obostrzenia dla turystów

Źródło:
PAP

Komisja Nadzoru Finansowego jednogłośnie stwierdziła brak jakichkolwiek podstaw do zgłoszenia sprzeciwu wobec nabycia akcji VeloBanku przez podmiot należący do Grupy Cerberus - przekazała KNF w oficjalnym komunikacie. VeloBank powstał w wyniku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku.

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

VeloBank zmienia właściciela. KNF nie zgłosiła sprzeciwu

Źródło:
PAP

Ministerstwo Cyfryzacji skierowało do konsultacji projekt rozporządzenia, zgodnie z którym wskazane typy urządzeń elektronicznych mają mieć gniazda typu USB C do ładowania. To implementacja unijnej dyrektywy. Resort chce, by rozporządzenie weszło w życie 28 grudnia 2024 roku z wyjątkiem laptopów, dla których wprowadzenie systemu ładowania USB-C ma wejść w życie 28 kwietnia 2026.

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Jedna ładowarka do kilku urządzeń. Padły terminy

Źródło:
PAP

Akcjonariusze PGE nie udzielili siedmiorgu byłym członkom zarządu absolutorium za 2023 rok. Absolutorium udzielono natomiast trojgu byłym członkom rady nadzorczej spółki.

Były zarząd PGE bez absolutorium

Były zarząd PGE bez absolutorium

Źródło:
PAP

Trwają analizy nad wprowadzeniem czterodniowego tygodnia pracy - przekazał Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki. Wyjaśnił, że Centralny Instytut Ochrony Pracy ma przez rok badać, jak wprowadzenie tego rozwiązania wpłynie na wypadkowość w miejscu pracy i stan zdrowia pracownika.

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Czterodniowy tydzień pracy w Polsce? "Trwają poważne analizy"

Źródło:
PAP

Wycofanie z obrotu i zakaz wprowadzenia do obrotu wszystkich serii produktu Qutiro - taką decyzję podjął Główny Inspektorat Farmaceutyczny (GIF). W decyzji wskazano, że lek może stwarzać "realne zagrożenie dla zdrowia lub życia pacjentów". 

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Lek wycofany z obrotu. "Realne zagrożenie zdrowia lub życia"

Źródło:
tvn24.pl

- Dzisiaj nie ma przestrzeni na podniesienie wieku emerytalnego - mówi w czwartkowym wydaniu "Dziennika Gazety Prawnej" prezes ZUS Zbigniew Derdziuk. Wcześniej Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na pytania redakcji biznesowej tvn24.pl przekazało, że nie prowadzi obecnie prac mających podwyższyć wiek emerytalny czy też nad zrównaniem go dla kobiet i mężczyzn.

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Co dalej z wiekiem emerytalnym? Prezes ZUS odpowiada

Źródło:
PAP

Premier Donald Tusk powiedział w środę, że będzie rozmawiał z wicepremierem Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem o Funduszu Kościelnym, bo nie widzi "jakiegoś dynamicznego procesu" w tej sprawie, a "wiadomo, że ten sposób finansowania Kościoła nie jest najlepszy".

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Co z likwidacją Funduszu Kościelnego? Zapowiedź premiera

Źródło:
PAP