Umowa na zastępstwo – wszystko, co warto wiedzieć przed jej podpisaniem

Pracodawca decyduje się na oferowanie umowy o pracę na zastępstwo, gdy któryś z jego pracowników przebywa na długim zwolnieniu zdrowotnym, urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, a także w przypadku długich urlopów bezpłatnych.

Czym jest taki rodzaj umowy? Zgodnie z Kodeksem pracy od 2016 roku umowa o pracę na zastępstwo jest formą umowy o pracę na czas określony. Osoba zatrudniona na umowę na zastępstwo czasowo zajmuje to samo stanowisko, co osoba zastępowana, i wykonywać powinna te same lub podobne obowiązki. 

Pozostałe warunki zatrudnienia nie muszą być jednak tożsame z warunkami zatrudnienia osoby zastępowanej. Osoba pracująca na umowę na zastępstwo może na przykład otrzymywać niższe wynagrodzenie, jeżeli zostanie to obiektywnie uzasadnione np. jej niższymi kwalifikacjami.

Umowa o pracę na zastępstwo powinna zawierać te same elementy, co zwykła umowa o pracę, czyli strony zawieranej umowy, miejsce wykonywania pracy, rodzaj i czas wykonywania pracy, wysokość wynagrodzenia, także czas trwania umowy. Ponadto powinna zawierać cel zawarcia umowy, czyli wskazanie konieczności zastąpienia stałego pracownika na czas jego nieobecności, a także nazwę stanowiska zajmowanego przez nieobecnego pracownika. Pracodawca nie musi jednak wskazywać osoby zastępowanej z imienia i nazwiska.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE W TVN24 GO >>>

W umowie na zastępstwo powinien wskazany być czas jej obowiązywania. Nie zawsze jednak pracodawca jest w stanie dokładnie przewidzieć, jak długa będzie nieobecność etatowego pracownika, którego chce zastąpić. W przypadku urlopu macierzyńskiego jest to dość łatwe, jeśli jednak nieobecność spowodowana jest np. ciężką chorobą, przewidzenie terminu powrotu zastępowanego pracownika do pracy może być niemożliwe.

W takich sytuacjach umowa na zastępstwo może być podpisana na czas bieżącego zwolnienia zastępowanego pracownika, a następnie w miarę potrzeb przedłużana. W przeciwieństwie do zwykłych umów o pracę na czas określony, umowa na zastępstwo może być wydłużana dowolną liczbę razy i na dowolny okres. Po upływie 33 miesięcy lub zawarciu czwartej umowy nie ulega ona automatycznemu przekształceniu w umowę na czas nieokreślony.

Częstą praktyką jest również podpisywanie umów na zastępstwo zawierających zapis, że umowa trwa przez czas nieobecności zastępowanego pracownika, bez podawania konkretnej daty. Wówczas umowa na zastępstwo ulega automatycznemu rozwiązaniu z chwilą powrotu zastępowanego pracownika.

Umowa o pracę na zastępstwo może również zostać zakończona przed przewidzianym terminem. Można to zrobić w dowolnym momencie trwania umowy za porozumieniem stron. Umowę można również rozwiązać za wypowiedzeniem. Okres wypowiedzenia jest w tym przypadku taki sam, jak w przypadku umów na czas określony:

- 2 tygodnie, jeśli zatrudnienie trwa krócej niż pół roku

- 1 miesiąc, jeśli zatrudnienie trwa od pół roku do trzech lat

- 3 miesiące, jeżeli zatrudnienie trwa dłużej niż trzy lata

Umowa o pracę na zastępstwo ulega również zakończeniu w przypadku śmierci osoby zastępowanej. 

Należy pamiętać, że w przypadku zajścia w ciążę umowa o pracę na zastępstwo nie daje takiej samej ochrony jak zwykła umowa o pracę na czas określony.

Oznacza to, że wraz z upływem terminu, na jaki została zawarta, umowa na zastępstwo może zostać rozwiązana również wobec ciężarnej pracownicy.