"Teren tzw. dolnej papierni - wraz z zabytkowym zespołem papierni górnej (wpisanym do rejestru zabytków decyzją z dnia 9 czerwca 1958 roku oraz z dnia 21 grudnia 2001 roku) - należy do najstarszej części miejscowości Jeziorna (dzisiejszego Konstancina - Jeziorny), posiadającej tradycję wytwórstwa papieru począwszy od XVIII wieku" – wyjaśnia Agnieszka Żukowska, rzeczniczka mazowieckiego konserwatora zabytków.
Do dziś historyczne założenie dolnej papierni przy ul. Mirkowskiej zachowało praktycznie niezmieniony układ. To między innymi budynek dyrekcji, hala maszyn, warsztaty, magazyny, turbinownia i komin fabryczny.
"Poszczególne obiekty współtworzą zintegrowany zespół dokumentujący środowisko przemysłowe, począwszy od zaplecza socjalnego po zabudowania mieszczące proces technologiczny i infrastrukturę transportowo-magazynową. Decyduje to o wartości historyczno-naukowej zespołu" – przekonuje rzeczniczka.
Od fabryki do galerii
Ceglane budowle fabryczne powstałe w latach 1888-1913 czerpały ze stylistyki gotyku. Papiernia powstała w 1776 roku. Funkcjonowała najpierw jako manufaktura królewska, a później jako Papiernia Banku Polskiego. Zelektryfikowane w 1901 roku kompleksy papierni górnej oraz dolnej, pięć lat wcześniej połączone kolejką wąskotorową, do 1939 roku zatrudniały 1200 pracowników i produkowały 13 000 ton papieru rocznie. Przy zespołach papierni rozlokowano osadę robotniczą oraz rezydencję właściciela fabryki E. Natansona.
Dolna papiernia to inny obiekt niż tak zwana górna papiernia, położona przy ulic Warszawskiej, w której od 2002 roku działa niewielkie centrum handlowe.
ran/roody
Źródło zdjęcia głównego: MWKZ