Nie żyje Julian Eugeniusz Kulski. "Odszedł bohater Powstania Warszawskiego, architekt, wykładowca"

"Wraz z pogrążoną w bólu rodziną i przyjaciółmi, z ogromnym żalem zawiadamiamy, iż dziś w nocy odszedł od nas bohater Powstania Warszawskiego" - poinformowała w piątek rano na Facebooku Fundacja Kulskich.

Ze swej strony ambasador RP w Stanach Zjednoczonych Piotr Wilczek napisał na Twitterze: "Z wielkim smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci Juliana Kulskiego - wieloletniego mieszkańca Waszyngtonu, wielkiego patrioty, weterana II wojny światowej i Powstania Warszawskiego, honorowego człowieka i mojego dobrego przyjaciela. Niech spoczywa w pokoju".

"Z wielkim smutkiem przyjąłem wiadomość o śmierci Juliana Kulskiego, uczestnika Powstania Warszawskiego i weterana II Wojny Światowej. To wielka strata zarówno dla Polaków, jak i Amerykanów. Niech spoczywa w pokoju" - napisał z kolei chargé d'affaires amerykańskiej ambasady w Polsce Bix Aliu.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

W sierpniu 2020 roku prof. Julian Kulski, ps. Goliat, mówił Polskiej Agencji Prasowej, że Powstanie Warszawskie było najważniejszą częścią jego życia, a jego udział w ruchu oporu wynikał z wiedzy, jaką czerpał z historii i wychowania w duchu patriotycznym.

Uniknął Auschwitz tylko ze względu na młody wiek i pozycję ojca

Wychowany w kulcie polskich zrywów niepodległościowych syn Juliana Spitosława Kulskiego, wiceprezydenta Warszawy, szybko zaangażował się w walkę z niemieckim okupantem, najpierw przez akcje małego sabotażu, a w 1941 roku złożył przysięgę żołnierską i wstąpił do Związku Walki Zbrojnej.

Wraz ze swym opiekunem i dowódcą, Ludwikiem Bergerem, Kulski przedostał się kilkakrotnie do getta na rozmowy z członkami żydowskiego podziemia. Aresztowany przez gestapo w 1942 roku, więziony i bity na Pawiaku, Kulski uniknął Auschwitz tylko ze względu na swój młody wiek i pozycję ojca. To doświadczenie dodatkowo wzmogło w nim wolę walki. Walczył w Powstaniu Warszawskim od chwili jego wybuchu, w ugrupowaniu "Żywiciel". W rozmowie z PAP z kwietnia 2015 r. zapewniał, że nie miał żadnej taryfy ulgowej ze względu na wiek. - Byłem wysoki i mówiłem, że jestem 2-3 lata starszy. Ale robiłem wszystko co inni. Po tym, co przeszedłem na Pawiaku, byłem pełnym żołnierzem - mówił. Został ranny w Powstaniu, a za odwagę w walce otrzymał Krzyż Walecznych.

Najmłodszy jeniec wojenny

Kulski przypuszczał, że był najmłodszym jeńcem wojennym, gdy po upadku Powstania jako 15-latek trafił do obozu jenieckiego w Altengrabow w Saksonii. Na pięć dni przed wyzwoleniem obozu przez Armię Czerwoną uciekł, wskakując na ciężarówkę amerykańskiego Czerwonego Krzyża. Anglicy przemycili go do Anglii jako wracającego angielskiego jeńca wojennego.

W Anglii zaopiekowała się nim bardzo zamożna lady Ida Copeland, która poznała ojca Kulskiego jeszcze przed wojną. To w jej posiadłości w Kornwalii, zajmując pokój, w którym wcześniej pomieszkiwał przyjaciel rodziny Ignacy Paderewski, Kulski, chory na gruźlicę i wyczerpany pobytem w niemieckim obozie pracy, dochodził do sił.

W 1949 r. Kulski wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie ukończył architekturę na Uniwersytecie Yale. Stał się cenionym architektem; jego projekty, między innymi dla Banku Światowego, zrealizowano w 30 krajach. Uważał, że te sukcesy zawdzięcza ciężkiej szkole, jaką przeszedł podczas wojny. 

Kulski zmarł w dniu, w którym Fundacja Kulskich poinformowała o uzyskaniu pozwolenia na budowę Pomnika Prezydentów Wielkiej Warszawy - Stefana Starzyńskiego i jego zastępcy Juliana Kulskiego. To on zainicjował projekt monumentu.