Cenne dokumenty dotyczące działań batalionów Armii Krajowej "Parasol" i "Zośka" podczas niemieckiej okupacji Polski trafiły we wtorek do Archiwum Akt Nowych (AAN) w Warszawie.
Dokument z 1 września 1943 r. powołujący do życia batalion "Zośka", podpisany przez Ryszarda Białousa ps. Jerzy oraz dokumenty związane z akcją bojową "Koppe" z 11 lipca 1944 r. udostępniło Archiwum Akt Nowych (AAN) na swojej stronie internetowej.
Wybitny historyk
Cenne dokumenty placówka otrzymała - z jednym wyjątkiem - od, jak go określił dyrektor AAN Tadeusz Krawczak: "wybitnego historyka Podziemnego Państwa Polskiego, który chciał zostać anonimowy". Tym wyjątkiem jest akt powołania batalionu "Zośka". Przekazał go do AAN Zbigniew Ostoja-Rylski ps. Brzoza żołnierz "Parasol". - Przeszłość tworzy przyszłość, jak się nie pamięta o przeszłości to nie ma przyszłości. (...) Jestem dumny, że walczyłem w tym batalionie - powiedział Ostoja-Rylski. W dokumentacji akcji "Koppe" można zobaczyć m.in. oryginalną mapę używaną przez uczestników akcji, zestawienia finansowe wydatków z nią związanych, wykazy podróży żołnierzy "Parasola" na trasie Warszawa - Kraków, notatki, rozkazy, itp. AAN dostało też materiały, opracowane przez pchor. Kazimierza Glazera pseudonim "Sam" z komórki Moto, do celów szkolenia wojskowego i samochodowego.
"Odwaga, dzielność"
- Ogromne wrażenie, które ciągle robi na nas historia batalionów Parasol i Zośka to jest niesłychana odwaga i mądrość. Tych dwóch cech Polska ciągle bardzo potrzebuje. Polska może być krajem silnym i mądrym. To jest bardzo ważna lekcja wartości, którą nam dajecie. Odwaga, dzielność, wierność idei, przywiązanie do ojczyzny to są wielkie słowa, których nośnikiem jesteście właśnie wy - powiedziała wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Magdalena Gawin, zwracając się do obecnych na sali kombatantów. Oprócz Zbigniewa Ostoi-Rylskiego w uroczystości wzięli też udział Roman Staniewski z batalionu "Miotła" i Jakub Nowakowski z "Zośki". Batalion „Parasol” to batalion Armii Krajowej składający się z harcerzy "Szarych Szeregów", konspiracyjnego Związku Harcerstwa Polskiego. Do najważniejszych zadań bojowych żołnierzy "Parasola" zalicza się akcję "Kutschera" (1 lutego 1944 r. w Warszawie). Podczas powstania warszawskiego batalion „Parasol” wszedł, obok batalionu "Zośka", w skład zgrupowania Kedywu KG AK – "Radosław". (Kedyw - Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej – pion organizacyjny AK). Batalion AK "Zośka" został utworzony pod koniec sierpnia 1943 r., przyjął nazwę "Zośka" dla upamiętnienia dowódcy warszawskich Grup Szturmowych Tadeusza Zawadzkiego "Zośki" (poległego w akcji na posterunek graniczny w Sieczychach). Akcja "Koppe" była nieudana akcją AK, przeprowadzoną 11 lipca 1944 r. w Krakowie przeciwko Wilhelmowi Koppemu, wyższemu dowódcy SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie i jednocześnie sekretarzowi stanu w niemieckim "rządzie" Generalnego Gubernatorstwa i zastępcy Hansa Franka.
PAP/ran/pm