Szczątki ludzkie odkryto na terenie aresztu NKWD i UB

W latach 1945-49 w płockim areszcie komunistycznych służb bezpieczeństwa więzieni byli m.in. żołnierze podziemia niepodległościowego. Na szczątki ludzkie natrafiono obecnie w trzech jamach grobowych odkrytych w miejscu rozebranych garaży, w pobliżu których już wcześniej, w 2015 r., znaleziono niepełny szkielet, czaszkę oraz szereg pojedynczych kości trzech osób.

- Po wznowieniu poszukiwań odnaleźliśmy dotychczas szczątki kolejnych trzech osób. Wszystkie znajdują się w sąsiedztwie miejsca, gdzie rok temu prowadziliśmy prace badawcze – powiedział wiceprezes IPN dr hab. Krzysztof Szwagrzyk, który kieruje ogólnopolskimi poszukiwaniami miejsc pochówku ofiar komunistycznego terroru. Jak wyjaśnił, na szczątki natrafiano w trzech wykopach, dwóch położonych blisko siebie i w trzecim oddalonym od pozostałych o ok. 10 metrów – we wszystkich tych miejscach nie odnaleziono żadnych śladów trumien. - Na ręku jednej z osób, których szczątki obecnie odkryto, znaleźliśmy dwie obrączki. Być może pozostały na nich grawerowane napisy, które mogłyby ewentualnie pomóc w ustaleniu tożsamości tej osoby – podkreślił dr Szwagrzyk.

Przekazał, że prace poszukiwawcze, które na terenie dawnego aresztu NKWD i UB w Płocku wznowiono na początku listopada od rozbiórki garaży, będą tam kontynuowane. - Na pewno ten tydzień i następny będziemy pracowali, licząc się z tym, że kolejne dni mogą ujawnić kolejne szczątki ludzkie – powiedział dr Szwagrzyk.

Przypomniał jednocześnie, iż w sprawie odnalezionych na terenie dawnego płockiego aresztu NKWD i UB szczątków ludzkich od 2015 r. śledztwo prowadzi oddziałowa Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi. Jak przyznał dr Szwagrzyk, nadal aktualny jest apel IPN o zgłaszanie się osób, które mają wiedzę na temat więzionych na terenie dawnego płockiego aresztu NKWD i UB, zwłaszcza w przypadku rodzin ofiar komunistycznego terroru, których los jest dotąd nieznany. - Liczę na to, że informacje o nowych odkryciach w Płocku spowodują, iż ludzie, którzy z różnych powodów nie zgłaszali się do nas, tym razem uwierzą, że naprawdę istnieje taka potrzeba, że istnieją szanse na identyfikacje – oświadczył wiceprezes IPN.

Podczas prac archeologicznych, które IPN prowadził od 3 do 5 grudnia 2015 r., na terenie przyległym do dziedzińca dawnej płockiej siedziby NKWD i UB natrafiono na szczątki ludzkie, jak wykazały badania antropologiczne, należące do trzech osób, w tym mężczyzny w wieku ok. 50 lat, a także na artefakty: łyżkę, fragment butów i metalowy, wojskowy guzik z wizerunkiem orła w koronie. Odkrycia dokonano w miejscu, gdzie w czasach PRL znajdował się wybieg dla milicyjnych psów, w sąsiedztwie dawnych garaży, które w latach 80. XX wieku należały do Komendy Wojewódzkiej MO. W innym wykopie, już na terenie samego dziedzińca dawnego aresztu, znaleziono łuski i pociski od broni automatycznej. W 2015 r. prace archeologiczne na terenie dawnego aresztu NKWD i UB w Płocku prowadzili pracownicy Samodzielnego Wydziału Poszukiwań IPN oraz Muzeum Archeologicznego we Wrocławiu, a także specjaliści z zakresu medycyny sądowej. Poszukiwania zostały przerwane z uwagi na konieczność rozbiórki garaży, gdzie – jak już wówczas podejrzewano - mogą znajdować się kolejne szczątki ludzkie. Prowadzone w 2015 r. wykopaliska poprzedziły badania z wykorzystaniem georadaru. Ich celem była m.in. weryfikacja informacji, iż dziedziniec dawnego aresztu był miejscem tajnych pochówków z lat 40. lub 50. XX wieku dokonywanych tam przez komunistyczne służby bezpieczeństwa. Na zachowanych fotografiach lotniczych Płocka z 1950 r. widoczne są - dokładnie na dziedzińcu aresztu - niezidentyfikowane nigdy potem wykopy ziemne. Budynek dawnego aresztu NKWD i UB, znajdujący się w centrum Płocka przy ul. 1 Maja, to kamienica wybudowana ok. 1905 r. W 1941 r. gmach zajęło gestapo. Po zakończeniu II wojny światowej do budynku wprowadziły się NKWD i UB. Potem była tam siedziba MO i SB. W ostatnich latach nieruchomość należała do policji, która opuściła ją w 2014 r. po wybudowaniu nowej płockiej komendy. Kiedy w marcu 2015 r. IPN rozpoczął pierwsze badania w piwnicach budynku odkryto tam dawne cele z prowadzącymi do nich drewnianymi drzwiami z wizjerami oraz inne, zamurowane bądź zasypane gruzem pomieszczenia. Po ich oczyszczeniu na ścianach znaleziono kilkadziesiąt rysunków i napisów pozostawionych przez więźniów. Wśród inskrypcji odczytano m.in. daty, w tym z 1941 r. oraz z lat 1945-46, a także pełne nazwiska, jak np. "Zanecka" czy "Eugeniusz Nowak Kanigowo". Odkryto też wyryte w tynku litery: "AK" i rysunek krzyża, a także inicjały "ZB".

Autor: js/ / Źródło: PAP