Odszedł mistrz drugiego planu, specjalista od czarnych charakterów. "Niepowtarzalny bas"

Był ulubieńcem Brytyjczyków. Nie tylko za role filmowe, również telewizyjne i teatralne. Posiadał jeden z najbardziej charakterystycznych głosów w świecie filmu i telewizji. Swoją przygodę z filmem i telewizją rozpoczął w 1978 roku rolą Tybalta w telewizyjnej wersji „Romea i Julii”. Każdy kolejny rok przynosił mu kolejne role, za które kochały go miliony.

Zapisał się jako wszechstronny, charyzmatyczny aktor o bardzo bogatych warunkach aktorskich. Dlatego, zarówno w rolach teatralnych – pamiętnych kreacjach szekspirowskich - jak i w rolach „czarnych charakterów” sprawdzał się rewelacyjnie.

Był klasycznie wykształconym aktorem – zanim ukończył Royal College of Art, uczęszczał do Chelsea College of Art and Design, dzięki czemu mógł pracować jako projektant graficzny w „Notting Hill Herald”. W latach 1972-74 studiował na Royal Academy of Dramatic Art. W tym czasie zdobył kilka ważnych nagród teatralnych. Pod koniec lat 70. stał się członkiem zespołu aktorskiego Royal Shakespeare Company. W 1985 zagrał jedną z najgłośniejszych swoich ról teatralnych – wcielił się w postać Vicomte’a de Valmonta w głośnej adaptacji „Niebezpiecznych związków” w reżyserii Howarda Daviesa. „Mówiło się w Londynie wówczas, że publiczność bardziej lub mniej otwarcie wyraża tęsknotę za seksem” – napisał Peter Bradshaw na łamach „The Guardian”.

Międzynarodową sławę przyniosły mu filmy przełomu lat 80. i 90., dzięki którym został dostrzeżony przez Hollywood. Pierwszą znaczącą postać stworzył w „Szklanej pułapce” w 1988 roku, gdzie wcielił się w Hansa Grubera. Fani kina pamiętają go jako nikczemnego, ale pełnego klasy terrorystę. Postać Grubera zajęła 46. miejsce na „Liście 100 największych bohaterów i złoczyńców”, stworzonej przez Amerykański Instytut Filmowy w 2003 roku.

W 1991 roku zagrał Szeryfa Nottingham w filmie „Robin Hood: Książę Złodziei”. Za tę drugoplanową rolę w wyreżyserowanym przez Kevina Reynoldsa obrazie Rickman otrzymał pierwszą w swoim dorobku nagrodę BAFTA (1992 r.). Krytycy kina zgodnie ocenili, że Rickman stworzył „skandalicznie śmieszny” czarny charakter, który przeszedł do historii kina jako jeden z najbardziej charakterystycznych złoczyńców w filmie.

W 1992 roku był nominowany dwukrotnie do nagrody BAFTA, poza drugoplanową rolą, w której zwyciężył, miał szansę na statuetkę za główną rolę w melodramacie „Głęboko, prawdziwie, do szaleństwa” (1990). W kolejnych latach zdobył jeszcze dwie nominacje do najważniejszej brytyjskiej nagrody filmowej. Obie za role drugoplanowe: w 1996 r. za film „Rozważna i romantyczna” i w 1997 r. za „Michael Collins”.

„W kinie pozostanie jako znaczący odtwórca ról drugoplanowych, który za każdym razem kreował zupełnie inne show” – napisał Andreas Borcholte na łamach niemieckiego „Der Spiegel”.

Brytyjski aktor bardzo często (i chyba bardzo chętnie) brał udział w produkcjach telewizyjnych. Patrząc na jego aktorskie portfolio, to cała dekada lat 80. w jego karierze zdominowana została przez kreacje telewizyjne. Jednak rola „szalonego mnicha” – Rasputina w produkcji HBO „Rasputin” przyniosła Rickmanowi nagrodę Emmy oraz Złotego Globa. Na jego koncie jest szereg ról telewizyjnych, których nie sposób wyliczyć.

„Ludzie mają w nawyku postrzegać aktorów przez pryzmat ról, które grają, dlatego może to być zaskakujące dla niektórych, że w przeciwieństwie do niektórych przerażających ról, jakie grał, Alan był niezwykle miły, życzliwy, bardzo skromny i zabawny. Pewne rzeczy stawały się jeszcze bardziej zabawne, gdy towarzyszył im jego niepowtarzalny bas” – napisał na jednym ze swoich profili społecznościowych Daniel Radcliffe, któremu Rickman towarzyszył w filmach o Harrym Potterze. To właśnie rola Severusa Snape’a będzie kojarzona z Rickmanem przez miliony fanów serii o Harrym Potterze.

„Alan Rickman jest bez wątpienia jednym z największych aktorów, z przyszło mi kiedykolwiek współpracować. Jest również jednym z najbardziej lojalnych i wspierających osób, jakie kiedykolwiek spotkałem w branży filmowej. Podnosił mnie na duchu zarówno w czasie pracy na planie, jak i w latach po Potterze. Jestem pewien, że przychodził i oglądał wszystko co robiłem zarówno w Londynie jaki i w Nowym Jorku. Nie musiał tego robić. Znam osoby, które przyjaźniły się z nim znacznie dłużej ode mnie i które mówiły: jeśli zadzwonisz do Alana, to nie ma znaczenia gdzie jest i co robi albo jak bardzo jest zajęty pracą, przyjedzie do ciebie tego samego dnia” – wyznał Radcliffe.

Krytycy niejednokrotnie wypominali członkom Amerykańskiej Akademii Filmowej to, że ani razu nie nominowali Rickmana za rolę Snape’a. W większości przypadków, kiedy pojawiały się recenzje kolejnych części przygód Pottera, uwagę recenzentów przykuwał Rickman.

Chociaż większość miłośników kina pamięta go jako „czarne charaktery”, to jednak na koncie ma wiele pozytywnych, zabawnych i ciepłych ról. Zresztą odmówił na początku lat 90. producentom „GoldenEye”, którzy proponowali mu rolę Aleca (którą ostatecznie zagrał Sean Bean), bo nie chciał być kojarzony tylko z negatywnymi postaciami. Nie można zapomnieć o jego kreacjach komediowych, chociażby kinowym hicie „To właśnie miłość” (który powtarzany jest niemal w każdym sezonie bożonarodzeniowym), gdzie zagrał męża postaci granej przez Emmę Thompson, z którą dość często współpracował, wielokrotnie w teatrze.

Zagrał sir Alexandra Dane’a/Dr Lazarusa w „Kosmicznej załodze” (parodii „Star Treka”)., Głos Boga w kultowej „Dogmie” czy Sędziego Turpina w „Sweeney Todd: Demoniczny golibroda z Fleet Street” Tima Burtona. Stworzył również postać Shahbandara, bogatego megalomana, filmowego szefa Colina Firtha w remake’u komedii z lat 60. „Gambit, czyli jak ograć króla”.

W 1997 roku zdecydował się przejść na drugą stronę kamery. Zadebiutował z filmem „Zimowy gość”, który wyreżyserował i był autorem scenariusza. Krytycy zarówno w Europie, jak i w USA, uznali ten debiut za bardzo udany. Film pokazywany był na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji, gdzie otrzymał trzy nominacje do festiwalowych nagród, a ostatecznie zdobył dwie: Nagrodę CinemAvvenire (za najlepszy film opowiadający o związku człowieka z naturą) oraz Nagrodę Katolickiego Biura Filmowego (OCIC).

Reżyserował i produkował również sztuki teatralne. „Odrobina chaosu” z 2014 r. była ostatnim dziełem reżyserskim Rickmana. Zagrał w nim również drugoplanową rolę króla Ludwika XIV. Akcja dzieje się na dworze „króla Słońce” w XVII wieku. Główną rolę zagrała Kate Winslet, z którą przed laty Rickman już współpracował.

Z całą pewnością Alan Rickman należy do grupy aktorów, których się nie zapomina. Niemal każda kreacja na srebrnym i małym ekranie zapada w pamięć.

W pierwszych komentarzach łączy się śmierć brytyjskiego aktora z odejściem Davida Bowiego. W ciągu kilku dni odeszły dwie ikony brytyjskiej kultury, których strata jest nieoceniona.

(Cytaty z tekstów "Zum Tode Alan Rickmans: König der Szenendiebe" Andreasa Borcholta - "Der Spiegel" oraz "Alan Rickman, giant of British screen and stage, dies at 69" Petera Bradshawa - "The Guardian")

Autor: Tomasz-Marcin Wrona / Źródło: tvn24.pl