Mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków wpisał do rejestru kamienicę parafii Ewangelicko-Augsburskiej przy Kredytowej 4. W jego opinii to "cenny przykład zabudowy mieszkalno-użytkowej zaprojektowanej przez wybitnego architekta Henryka Gaya". W czasie II wojny światowej budynek frontowy uległ uszkodzeniu, zachował się natomiast niemal kompletny wystrój elewacji frontowej.
Jak zaznaczył mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków Jakub Lewicki, wewnątrz budynku frontowego zachowały się pozostałości pierwotnego wystroju świadczącego o wysokim standardzie budynku – dekoracyjne posadzki z płytek ceramicznych oraz marmurowa klatka schodowa. "Niezwykle istotny jest walor historyczny kamienicy, która powstała na miejscu Domu Starców i Sierot jako dom dochodowy, mający umożliwić utrzymanie ośrodków i kontynuowanie podejmowanych przez parafię Ewangelicko-Augsburską działań o charakterze opiekuńczym, dobroczynnym i edukacyjnym" - dodał.
"Dzieje kamienicy łączą się z działalnością ważnych instytucji i organizacji"
Jak podkreślił konserwator, budynek upamiętnia jednocześnie wybitnych architektów warszawskich związanych ze środowiskiem luterańskim wyznania augsburskiego Henryka Gaya i Pawła Hosera, a także przedstawicieli elity intelektualnej zaangażowanych w działalność Komisji Budowlanej i realizację prowadzonej inwestycji, między innymi Kazimierza Ganzowa czy Towarzystwo Akcyjne Zakładów Przemysłowo-Budowlanych Franciszek Martens & Adolf Daab.
"Dzieje kamienicy łączą się również z działalnością ważnych instytucji i organizacji, m.in. Rady Głównej Opiekuńczej działającej w latach 1916-1920, Dyrekcji Gazowni Miejskiej, czy spółek prywatnych działających na polu edukacji, przemysłu i techniki" - zaznaczył konserwator.
Posesja przy Kredytowej 4 została zakupiona przez Gminę Ewangelicką w 1852 roku od Banku Polskiego. Rok później ukończono budowę Domu Starców i Kalek Ewangelickich projektu Ludwika Szmideckiego. W 1875 r. Kolegium Kościelne Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Warszawie podjęło decyzję o zabudowie narożnej części działki. W 1900 r. Kolegium zdecydowało się przenieść Dom Starców i Sierot na Wolę na ulicę Żytnią 36, a istniejący budynek przebudować i rozbudować.
Wstępne koncepcje budynku frontowego opracował architekt Paweł Hoser. Ostatecznie do realizacji budynku głównego i oficyny przyjęto jednak projekt autorstwa Henryka Gaya. W 1910 r. częściowo rozebrano budynek Domu Starców i Kalek Ewangelickich, wykorzystując zachowane mury w nowoprojektowanej kamienicy. W kolejnych latach na działce wzniesiono dom parafialny oraz budynek szkolny z oficyną, nadbudowano także oficyny.
Zniszczony w czasie II wojny światowej
W dwudziestoleciu międzywojennym w kamienicy przy Kredytowej 4 swoją siedzibę miały liczne instytucje i przedsiębiorstwa, między innymi Dyrekcja Gazowni Miejskiej, Zarząd Rady Głównej Opiekuńczej, Związek Zawodowy "Przemysł Superfosfatowy", S-ka firmowa Składy Elektrotechniczne Jerzy Hirszowski Inżynier, w piwnicach oficyny poprzecznej zlokalizowana została drukarnia.
W czasie II wojny światowej budynek frontowy uległ uszkodzeniu – zniszczone zostały dachy i część stropów budynku, zachował się natomiast niemal kompletny wystrój elewacji frontowej. Z względu na zniszczenia oraz nową koncepcję urbanistyczną rozebrano część historycznej zabudowy posesji wznosząc nowe budynki wzdłuż wschodniej granicy historycznej posesji. Zdecydowano się na zachowanie przedwojennego budynku frontowego i oficyny, wydzielając je z posesji historycznej. Obecnie oba budynki wraz z działką stanowią własność parafii Ewangelicko-Augsburskiej.
Pisaliśmy też o zabytkowej kamienicy przy Bednarskiej, która popada w ruinę:
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: MWKZ