Znamy kandydatów do tytułu Honorowego Obywatela Warszawy

Honorowe Obywatelstwo jest wyrazem najwyższego wyróżnienia dla zasług i osiągnięć danych osób. Tytuł przyznawany jest co roku przez Radę Warszawy. W tym roku kandydatów do tytułu - podobnie jak rok temu - jest troje.

Pierwsza to Halina Birenbaum - polsko-izraelska pisarka i poetka, ocalona z Holocaustu. Urodziła się w 1929 roku w Warszawie. W czasie II wojny światowej początkowo przebywała w getcie warszawskim. Potem ukrywała się wraz z matką w bunkrze przy Miłej. Jednak kiedy ten został znaleziony przez Niemców - trafiła do obozu koncentracyjnego na Majdanku. Tam straciła matkę. Razem z bratową została wywieziona do obozu Auschwitz - Birkenau. Bratowa pani Haliny zmarła tam z wycieńczenia, a ją samą wywieziono do obozu w Ravensbruck i Neustadt-Glewe, gdzie doczekała wyzwolenia. Birenbaum w 2001 roku otrzymała tytuł "Człowieka Pojednania", przyznawany przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów. W 2015 roku z kolei została wyróżniona odznaką "Zasłużony dla Warszawy". "Jest członkiem Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej i Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Jej książki, przede wszystkim "Nadzieja umiera ostatnia", zostały przetłumaczone na kilkanaście języków" - czytamy w uzasadnieniu uchwały rady miasta.

Kandydaturę Haliny Birenbaum zgłosiła prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz. Podobnie jak drugą osobę - Krystynę Budnicką.

Budnicka również ocalała z Holocaustu. Urodziła się w 1932 roku jako Hena Kuczer - ósme, najmłodsze dziecko Józefa-Lejzora i Cyrli. Gdy hitlerowskie Niemcy napadły na Polskę, miała siedem lat. Dziś jest wiceprzewodniczącą powstałego w 1991 roku Stowarzyszenia Dzieci Holocaustu. Pani Krystyna początkowo również przebywała w getcie warszawskim - do 1943 roku. Część jej rodziny wywieziono do obozu w Treblince, dwaj starsi bracia zginęli w powstaniu warszawskim, a jeden - Rafał - został zamordowany przez Gestapo w Alei Szucha. Budnicka (wtedy Kuczer) przetrwała powstanie w getcie w bunkrze. Później kanałami przeszła na stronę aryjską i była ukrywana z pomocą "Żegoty", między innymi przez państwa Budnickich. - Z całą pewnością życie zawdzięczam Polakom, nie miałabym żadnych szans - mówiła niedawno w programie "Piaskiem po oczach" w TVN24.

Ostatni nominowany do tytułu Honorowego Obywatela to Marian Turski. Został zgłoszony przez przewodniczącą rady miasta Ewę Malinowską-Grupińską (PO). Turski to historyk i dziennikarz żydowskiego pochodzenia. Urodził się w 1929 roku jako Mosze Turbowicz. Miał 14 lat, kiedy trafił do łódzkiego getta, skąd w 1944 roku jednym z ostatnich transportów został wywieziony do Auschwitz - Birkenau. Tam zamordowano jego rodziców i brata. "W 1945 roku Turski przeżył dwa marsze śmierci: w styczniu z Auschwitz do Buchenwaldu, a w kwietniu z Buchenwaldu do Theresienstadt, gdzie 9 maja w stanie bliskim agonii doczekał wyzwolenia przez Armię Czerwoną" - czytamy w projekcie uchwały rady miasta. Po wojnie na stałe zamieszkał w Warszawie. W 1958 roku zaczął prace w tygodniku "Polityka", gdzie od 60 lat kieruje działem historycznym. "Do największych zasług Mariana Turskiego na rzecz utrwalania historii Warszawy (…) należy wieloletnia praca prowadząca do powstania na Muranowie Muzeum Historii Żydów Polskich Polin" - czytamy w projekcie uchwały rady. Turski działał na rzez powstania tej placówki jako przewodniczący (obecnie wiceprzewodniczący) Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, które było jednym z głównych inwestorów instytucji. Obecnie jest przewodniczącym Rady Muzeum Polin. Zasiada we władzach Stowarzyszenia Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej, Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej i Rady Miejsca Pamięci Wannsee-Konferenz. Za swoje zasługi Turski został uhonorowany m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (w 1997 roku), niemieckim Krzyżem Zasługi I klasy (w 2001 roku) i francuskim Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej (w 2012 roku).

Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 roku. Jako pierwszy uhonorowany tym tytułem został Józef Piłsudski. Rada miasta nadawała go w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Przyznanie tytułu jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców.

Honorowe obywatelstwo stolicy przyznano m.in.: Ignacemu Paderewskiemu, Marii Curie-Skłodowskiej, Stefanowi Starzyńskiemu, Markowi Edelmanowi, Irenie Sendlerowej, Jerzemu Buzkowi, Witoldowi Kieżunowi, Irenie Santor czy Janowi Olszewskiemu.

W ubiegłym roku tytuł ten otrzymali: Wanda Traczyk-Stawska, Daniel Olbrychski i Wiesław Johann.

kw/gp