Dziś rocznica tragicznych wydarzeń sprzed 67. lat. 2 października uznaje się za datę ostatecznej kapitulacji Powstania Warszawskiego.
Szczegółowe pertraktacje co do kapiulacji trwały cały dzień. W nocy z 2 na 3 października 1944 roku został podpisany "Układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie". Dla ludności cywilnej najważniejsze były dwa punkty części pierwszej układu. Pierwszy z nich mówił: w stosunku do ludności cywilnej, znajdującej się w okresie walk w Warszawie, nie będzie stosowana odpowiedzialność cywilna. Niemcy zapowiedzieli także, że ewakuacja ludności cywilnej zostanie przeprowadzona w czasie i w sposób oszczędzający zbędnych cierpień.
W najbliższych dniach wielokrotnie zostały złamane te obietnice. Świadczą o tym nie tylko cierpienia ludzi, ale powszechnie znany los wielu bezcennych dóbr kultury narodowej z premedytacją niszczonych w opustoszałej Warszawie.
"Żołnierz Powstania dał z siebie wszystko"
3 października o zakończeniu Powstania informowały nieliczne powstańcze gazety. W "Biuletynie Informacyjnym AK" można było przeczytać: „Tragiczny próg najcięższej decyzji Powstania został przekroczony. [...] Żołnierz Powstania dał ze siebie wszystko, co mógłby dać najlepszy żołnierz świata. [...] Mamy głębokie przeświadczenie, że w historycznej skali ten nasz żołnierski wysiłek da Polsce więcej, niż jakikolwiek w tej pięcioletniej wojnie czyn polskiego oręża".
Większość ludności i część walczących opuściła miasto. Reszta oddziałów oddała się do niewoli.
Nieoszacowane straty
Dotąd nie obliczono dokładnie, ilu mieszkańców straciło życie w czasie walk powstańczych. Podaje się, że od 50 do nawet 200 tys. Prawdopodobnie najbliższa rzeczywistości jest liczba podana w końcu października 1944 r. – 150 tys. cywilnych mieszkańców stolicy.
Do niewoli poszło około 16 tys. powstańców, ponad 3 tys. wymknęło się wraz z ludnością cywilną. Straty wśród powstańców również nie zostały dotychczas dokładnie policzone. Według raportu szefa sztabu Okręgu Warszawskiego AK ppłk "Chirurga", życie straciło blisko 10 tys. walczących, ponad 5 tys. uznano za zaginionych, ponad 6 tys. zostało rannych. Inne źródła podają jeszcze większe straty. Mówi się o 18 tys. poległych i 25 tys. rannych.
W Powstaniu zostało całkowicie zniszczone Stare Miasto. W bardzo dużym stopniu Powiśle, centrum i Wola. Z 24 724 budynków, jakie posiadała stolica przed Powstaniem, zburzonych zostało zupełnie 10 455.
Kalendarium Powstańcze tvnwarszawa.pl//mz