Z okazji 500-lecia nadania Pile praw miejskich, wydana została specjalna monografia pt. "Zarys Dziejów Piły w latach 1945-2000". Zawierać ona będzie wiele zdjęć, na których podziwiać można Piłę, jakiej już dziś nie zastaniemy.
Jak opowiada Marek Fijałkowski z Muzeum Okręgowego im. Stanisława Staszica w Pile, miasto to zostało podczas wojny mocno doświadczone, przez co wielu miejsc dla pilan ważnych pozostaje już tylko na zdjęciach i w pamięci.
Jak Warszawa czy Gdańsk
- Piła była w gronie tych miast, które zostały podczas działań wojennych bardzo mocno zniszczone, tak jak Warszawa czy Gdańsk. Początkowo Rosjanie próbowali zdobyć miasto od strony wschodniej, jednak tam było ono mocno ufortyfikowane. W końcu weszli do Piły od zachodu. W ciągu około dwóch tygodni walk znaczna część miasta praktycznie przestała istnieć. Podczas walk została zniszczona cała zachodnia częśc miasta i większość głównych ulic - opowiada Fijałkowski.
Największe w regionie
W połowie XX wieku Piła liczyła ok 50 tys. mieszkańców.
- To dużo. To było największe miasto w regionie. Było siedzibą rejencji, czyli ówczesnego odpowiednika województwa. Niestety po wojnie wiele rzeczy zostało zniszczonych, a gdy nastąpił pokój, wielu budynków nie odbudowywano, bo taka była polityka - dodaje.
Taki los spotkał więzienie i wiele kamienic.
- Na ulicy Bohaterów Stalingradu ostała się tylko jedna oryginalna przedwojenna kamienica - przypomina Fijałkowski.
W tamtym czasie przestał istnieć układ urbanistyczny Piły, który pamiętał jeszcze XVII wiek.
Młyńska zniknęła
Z powierzchni ziemi zniknęła np. ulic Młyńska i Kościół pod wezwaniem św. Janów.
- Powstawał on przez kilka stuleci. Drewniany stał już w XV wieku, a murowany w XVII. Budowany był przez 300 lat. Murowane wieże powstały dopiero w XIX wieku. Była to ostoja polskości w okresie rozbiorów. To przy nim istniało Katolickie Towarzystwo Przemysłowe i przy nim w 1917 założono działający do dziś Chór Halka. Zabytek został zniszczony w 1945 roku ale szczątki wysadzono w powietrze dopiero 30 lat późńiej. Długo łudzono się że kościól zostanie odbudowany. Dziś pozostał już tylko na zdjęciach - mówi Fijałkowski.
Cały rok obchodów
Wiele zniszczonych miejsc Piły można będzie zobaczyć w powstałej monografii. Jest ona częścią całorocznych obchodów 500-lecia nadania praw miejskich.
- Przygotowana przez zespół pilan - blisko trzystustronicowa - praca składa się z jedenastu rozdziałów i przedstawia szerokie spektrum zagadnień z historii powojennej Piły. Publikacja będzie dostępna w Regionalnym Centrum Kultury - Fabryka Emocji, a także w Domu Księgarskim MJL przy ul. 14 Lutego 2 i w Galerii IBI - informuje Dorota Strugała, rzecznik prasowy UM Piły.
Autor: kk/par / Źródło: TVN24 Poznań
Źródło zdjęcia głównego: muzeum.pila.pl