Symbol komunistycznego zniewolenia czy zasłużony? Historia stanie przed sądem

05.09.2016 | Kraków ma problem z ulicą Dworcową. Jej nazwa pochodzi od pobliskiego dworca czy radzieckiego pisarza?
05.09.2016 | Kraków ma problem z ulicą Dworcową. Jej nazwa pochodzi od pobliskiego dworca czy radzieckiego pisarza?
Mateusz Kudła | tvn24
Dekomunizacja ulic - sprawa kontrowersyjnaMateusz Kudła | tvn24

Polityka historyczna już w przyszłym roku może trafić na sądowe wokandy. Stanie się tak, jeżeli część gmin i miast nie będzie chciała zmienić nazw ulic kojarzących się z komunizmem.

Samorządy mają rok (licząc od września), aby zmienić nazwy ulic i placów, które odwołują się do komunistów lub komunizmu. Jeżeli tego nie uczynią, zrobią to za nie wojewodowie.

Jednak od decyzji wojewody gmina czy miasto będą mogły się odwołać do sądu administracyjnego. I to sąd wtedy będzie rozstrzygał, kto ma rację. Rzeczniczka NSA sędzia Małgorzata Jaśkowska przyznaje, że składy orzekające wkrótce będą musiały zmierzyć się z tą materią.

Być może drogi sądowej uda się w wielu przypadkach uniknąć, ale należy realnie brać ją pod uwagę, bo część samorządowców nie kryje, że nie jest zadowolona z nowej ustawy.

Wojewoda Ziętek patrzy z góry

Prezydent Słupska Robert Biedroń już zapowiada, że chce ustawę zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego, bo narusza ona - jego zdaniem - autonomię samorządu.

Na Górnym Śląsku część samorządowców i wielu mieszkańców nie wyobraża sobie wycofania z przestrzeni publicznej postaci generała Jerzego Ziętka, który - choć był urzędnikiem komunistycznej władzy - uważany bywa za budowniczego potęgi Śląska i Zagłębia. W Siemianowicach Śląskich miejscowa Rada Miasta nadała skwerowi imię Jana Mitręgi (wieloletniego wicepremiera i ministra górnictwa w rządach PRL). Zrobiła to już w tym roku, po uchwaleniu przez Sejm ustawy dekomunizacyjnej. Argumentację władz miasta można streścić w słowach: dekomunizacja dekomunizacją, ale Mitręga jest zasłużonym dla miasta obywatelem i zasługuje na upamiętnienie.

Przykłady można mnożyć i śmiało przewidywać, że niektóre "uliczne" spory samorządowców z administracją państwową znajdą finał w sądzie.

Ta droga jest o tyle ciekawa, że w powszechnej świadomości sądy administracyjne kojarzą się z nudnymi, hermetycznymi rozprawami, zakończonymi wyrokami, które są w stanie zrozumieć tylko urzędnicy. Tymczasem już wkrótce te sądy prawa mogą stanąć w obliczu konieczności osądzania historii. Bo nic nie stoi na przeszkodzie, aby samorządy spierały się z wojewodami nie tylko o formalności.

- To zależy, jaką taktykę dana gmina przyjmie - tłumaczy nam radca prawny dr Łukasz Bernatowicz. - Jeżeli zaskarży sprawy formalne, będzie musiała udowodnić swoją rację w sprawach formalnych. Ale jeśli odwoła się od treści, czyli od meritum decyzji wojewody, będzie zobowiązana dowieść, że wojewoda narusza prawo, nadając ulicy swoją nazwę - dodaje.

Sąd ustali, kto jest symbolem komunistycznego zniewolenia?

Jak gminy będą bronić swoich racji przed sądami, to już tylko od nich zależy. Nie mogą wprawdzie powoływać świadków czy biegłych, bo sądy administracyjne pracują wyłącznie na dokumentach. - Można jednak wyobrazić sobie sytuację, w której samorząd będzie chciał przekonać sąd, że jakiegoś patrona ulicy wojewoda niesłusznie uważa za symbol komunistycznego zniewolenia, bo przeczą temu konkretne fakty historyczne - mówi nam sędzia NSA w stanie spoczynku prof. Małgorzata Stahl. - I sąd będzie musiał zmierzyć się z tą argumentacją - podkreśla.

- Ocena zasadności podniesionych w skardze zarzutów odbywa się w ramach merytorycznego rozpoznania sprawy i znajduje swoje odzwierciedlenie w wyroku - potwierdza sędzia Małgorzata Jaśkowska, rzecznik NSA.

Sędziowie postawieni w niewygodnej sytuacji

Konkretne składy sędziowskie mogą oczywiście odrzucać wnioski stron. Bo na tym też polega rola sądu, by nie mnożyć dowodów ponad granice rozsądku. Z naszych rozmów z prawnikami wynika jednak, że ocena przez sądy postaci, wydarzeń czy dat z historii, może okazać się nieunikniona.

Wszak kryterium określonym przez ustawę jest to, czy nazwa ulicy, placu czy mostu symbolizuje, czy nie symbolizuje represyjny, autorytarny i niesuwerenny system władzy w Polsce w latach 1944–1989. Żeby ocenić, czy wojewoda lub samorząd w kwestii nazw ulic działają legalnie czy nie, trzeba chcąc nie chcąc odnieść się do faktów z historii.

Ustawa dekomunizacyjna stawia więc sędziów sądów administracyjnych w nader niewygodnej sytuacji. Zapewne nikt nie będzie się spierał o kwestie upamiętnienia postaci jednoznacznie negatywnie zapisanych na kartach historii. Problemem są jednak patroni ulic, których postawa wymyka się jednoznacznej ocenie. A przecież wyroki sądów jednoznaczne być muszą.

Sędziowie unikają więc na razie deklaracji, jak będą podchodzić do sporów o ulice.

- Wykładnia przepisów prawa należy do niezawisłego sądu, stąd też obecnie ani prezes NSA, ani rzecznik prasowy sądu nie mogą się wypowiadać co do sposobu rozumienia określonych przepisów, gdyż stanowiłoby to niedopuszczalną ingerencję w sferę niezawisłości sędziowskiej – twierdzi sędzia Małgorzata Jaśkowska.

Przyjdzie egzekutor z młotkiem i gwoździami?

Sądowe spory o ulice, jeżeli do nich dojdzie, zaczną się najprawdopodobniej na początku 2018 roku. Samorządy mają bowiem czas na zmianę nazw do września przyszłego roku. Dopiero potem wojewodowie podejmą działania wobec "opornych". Sprawy sporne trafią do sądów, gdy samorządy nie zgodzą się z zarządzeniami wojewodów. Czas rozpatrywania skarg lokalnych władz, według danych rzeczniczki NSA, wynosi przeciętnie trzy miesiące.

A gdy wyroki zapadną, powinny być wykonane. Osobną kwestią pozostaje więc jeszcze egzekucja orzeczeń NSA w sprawie nazw ulic. Najnowsza historia polskiej samorządności odnotowała już przypadki lokalnych włodarzy tak przeświadczonych o swojej racji, że wyroki mieli za nic. Za taką postawę grozi jednak grzywna albo postępowanie karne, bo niewykonywanie wyroków jest przestępstwem.

W egzekucji administracyjnej teoretycznie możliwy jest również przymus bezpośredni. W skrajnych przypadkach można więc sobie wyobrazić, że gdy wojewoda wygra przed NSA spór o ulicę, może skierować do upartej gminy ludzi, którzy przybiją nowe tabliczki.

Autor: jp//rzw

Źródło zdjęcia głównego: TVN 24

Pozostałe wiadomości

W Strasburgu na wschodzie Francji w sobotę około 50 osób zostało rannych w wyniku zderzenia dwóch tramwajów w tunelu przy centralnym dworcu kolejowym. Wstępne ustalenia pozwoliły na wykluczenie hipotezy o działaniu umyślnym - zakomunikowała prokuratura.

Zderzenie tramwajów w tunelu. Dziesiątki poszkodowanych

Zderzenie tramwajów w tunelu. Dziesiątki poszkodowanych

Źródło:
PAP

W sobotę po południu w Brandenburgii, na autostradzie A11 w kierunku Szczecina, doszło do wypadku autokaru. Zginęły dwie osoby, a 11 zostało rannych, w tym cztery poważnie. Ofiary śmiertelne to 29-letnia kobieta z kraju Europy Wschodniej i 48-letni Niemiec - podał lokalny portal rbb.

Wypadek autokaru na polskich tablicach. Ofiary śmiertelne

Wypadek autokaru na polskich tablicach. Ofiary śmiertelne

Aktualizacja:
Źródło:
Bild, PAP

Śledczy ustalają przyczynę śmierci 33-latka z gminy Barwice (woj. zachodniopomorskie). Wcześniej pijanemu mężczyźnie chciała pomóc kilkuletnia dziewczynka - wynika z relacji jej ojca. 33-latek miał być jednak agresywny i ją popchnąć. Ojciec dziecka uderzył go i odszedł. Kiedy wrócił, mężczyzna już nie oddychał.

Popchnął kilkuletnią dziewczynkę, jej ojciec go uderzył. 33-latek nie żyje

Popchnął kilkuletnią dziewczynkę, jej ojciec go uderzył. 33-latek nie żyje

Źródło:
TVN24

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W części kraju obowiązują alarmy drugiego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu. W nocy spodziewane są także podmuchy silnego wiatru oraz oblodzone nawierzchnie.

Śnieżyce, silny wiatr, oblodzone jezdnie. IMGW ostrzega

Śnieżyce, silny wiatr, oblodzone jezdnie. IMGW ostrzega

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Ukraińska armia wzięła do niewoli dwóch północnokoreańskich żołnierzy. Walczyli oni w rosyjskim obwodzie kurskim częściowo kontrolowanym przez Ukrainę. Schwytanie żołnierzy wroga ogłosił w sobotę prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski.

"Zazwyczaj dobijają swoich", ale im się udało. "Są w Kijowie, rozmawiają ze śledczymi"

"Zazwyczaj dobijają swoich", ale im się udało. "Są w Kijowie, rozmawiają ze śledczymi"

Źródło:
PAP

Makabryczne odkrycie w Jaśle (woj. podkarpackie). W kontenerze na śmieci znaleziono zwłoki mężczyzny. Na miejscu pracują policjanci i prokurator. Informację otrzymaliśmy na Kontakt24.

Zwłoki mężczyzny w kontenerze na śmieci. Na miejscu policja i prokurator

Zwłoki mężczyzny w kontenerze na śmieci. Na miejscu policja i prokurator

Źródło:
Kontakt24, tvn24.pl

Atak zimy w Polsce. W kolejnych godzinach "śnieżna spirala" nadal będzie obracać się nad naszym krajem, przynosząc dalszy przyrost pokrywy śnieżnej. Gdzie w nocy możemy spodziewać się najobfitszych opadów?

"Śnieżna spirala" kręci się nad Polską. Gdzie w nocy dosypie najwięcej?

"Śnieżna spirala" kręci się nad Polską. Gdzie w nocy dosypie najwięcej?

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

W sobotę na trasie Reblino-Wrześnica (woj. pomorskie) został wstrzymany ruch pociągów. Powodem było drzewo, które w związku z opadami śniegu i silnym wiatrem spadło na trakcję kolejową. Wielu pasażerów utknęło na dworcu w Słupsku. Narzekają na brak bieżących informacji o opóźnieniach, które wynoszą nawet 400 minut.

Drzewo spadło na trakcję kolejową, pasażerowie utknęli na dworcu. "Jesteśmy załamani, bo nie ma tu nic"

Drzewo spadło na trakcję kolejową, pasażerowie utknęli na dworcu. "Jesteśmy załamani, bo nie ma tu nic"

Źródło:
tvn24.pl

Robert Biedroń, współprzewodniczący Nowej Lewicy, stwierdził w "Faktach po Faktach" w TVN24, że premierowi Donaldowi Tuskowi "brakuje determinacji", jeżeli chodzi o przeforsowanie w koalicji rządzącej ustaw dotyczących aborcji i związków partnerskich. Zdaniem europosła szef rządu, nie dyscyplinując ministrów, którzy sprzeciwiają się tym zmianom, "daje na to przyzwolenie".

Biedroń: Tuskowi brakuje determinacji, coś jest nie tak

Biedroń: Tuskowi brakuje determinacji, coś jest nie tak 

Źródło:
TVN24

Prawicowo-populistyczna Alternatywa dla Niemiec (AfD) zdecydowała, że jej kandydatką na kanclerza w wyborach do Bundestagu, które odbędą się 23 lutego, będzie współprzewodnicząca partii Alice Weidel. Zajmująca drugie miejsce w sondażach AfD po raz pierwszy wystawia swojego polityka w wyścigu o fotel szefa rządu. Tego samego dnia konwencja wyborcza SPD w Berlinie potwierdziła niemal jednomyślnie kandydaturę Olafa Scholza na kanclerza.

To ona będzie kandydatką AfD na kanclerza. Pierwsza taka sytuacja w historii

To ona będzie kandydatką AfD na kanclerza. Pierwsza taka sytuacja w historii

Źródło:
PAP

Asteroida (887) Alinda będzie widoczna na nocnym niebie w niedzielę. Chociaż obiekt jest zbyt ciemny, by można było go dostrzec gołym okiem, warto uzbroić się w lornetki - tak duże skały rzadko kiedy zapuszczają się tak blisko Ziemi.

Asteroida przemknie po nocnym niebie. Szansa "jedna na dekadę"

Asteroida przemknie po nocnym niebie. Szansa "jedna na dekadę"

Źródło:
LiveScience, Forbes, in-the-sky.org

Tankowiec Eventin, należący do rosyjskiej tak zwanej "floty cieni", został w piątek zatrzymany przez niemiecki holowniki. Statek, który przewozi około 99 tysięcy ton ropy, z powodu awarii silnika dryfował na Morzu Bałtyckim na północ od należącej do Niemiec wyspy Rugii. Jednostka jest odholowywana do portu w Sassnitz. Informacje przekazały niemieckie morskie służby ratunkowe.

Tankowiec "floty cieni" dryfował po Bałtyku

Tankowiec "floty cieni" dryfował po Bałtyku

Źródło:
PAP, Reuters, BBC

W weekend Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczyna wysyłkę 23 tysięcy decyzji odmawiających przyznania wakacji składkowych - poinformował w sobotę rzecznik ZUS Wojciech Dąbrówka. Natomiast ponad 1,4 miliona wnioskodawców już wie, że otrzymało ulgę.

Ponad 20 tysięcy odmownych decyzji. ZUS rozpoczyna wysyłkę

Ponad 20 tysięcy odmownych decyzji. ZUS rozpoczyna wysyłkę

Źródło:
PAP

Wokalista Sam Moore zmarł w piątek w wieku 89 lat w wyniku komplikacji po przebytej operacji. Muzyk znany był ze współtworzenia w latach 60. duetu Sam and Dave. Był autorem takich przebojów jak "Soul Man" i "Hold on, I'm comin". O śmierci artysty poinformowała w sobotę jego żona.

Zmarła legenda R&B i muzyki soul. Przyczyną komplikacje po operacji

Zmarła legenda R&B i muzyki soul. Przyczyną komplikacje po operacji

Źródło:
PAP

Policjanci zatrzymali mężczyznę, który miał "naruszyć nietykalność cielesną" kobiety na terenie term w Tarnowie Podgórnym. Do tej sytuacji miało dojść w strefie saun. Trwa wyjaśnianie okoliczności zdarzenia.

Miał napastować kobietę na terenie term. Został zatrzymany

Miał napastować kobietę na terenie term. Został zatrzymany

Źródło:
TVN24

Nie ma znaczenia, czy mieszkanie jest czyste, czy niesprzątane, w nowym budownictwie, czy też w blokach z wielkiej płyty - insekty, szczególnie pluskwy, pojawiają się już wszędzie. Ich populacja zaczęła rosnąć po pandemii. To coraz większy problem nie tylko Warszawy.

Zawędrowały do mieszkań, podróżują z nami komunikacją. Są zmorą dużych miast

Zawędrowały do mieszkań, podróżują z nami komunikacją. Są zmorą dużych miast

Źródło:
tvnwarszawa.pl

O krok od tragedii na przejściu dla pieszych przy ulicy Pomorskiej w Łodzi. W sieci pojawiło się nagranie, na którym widać, jak dwie osoby w kapturach na głowach weszły na "zebrę", nie upewniając się, czy nic nie jedzie, i zmusiły motorniczego tramwaju do gwałtownego zatrzymania. - Trzeba pamiętać, że tramwaj waży kilkadziesiąt ton i nie zatrzyma się w miejscu - komentuje rzecznik MPK Łódź.

O krok od tragedii. "Uważali, że im wszystko wolno". Nagranie

O krok od tragedii. "Uważali, że im wszystko wolno". Nagranie

Źródło:
tvn24.pl

Popularny naturopata w kolejnym materiale szerzy tezę, jakoby strofantyna hamowała zawał serca, bo "wystarczy ją włożyć pod język i nagle zawał ustępuje" - a wielu internautów w to wierzy. Jednak to nieprawda. Lekarze tłumaczą, jak działa strofantyna i przestrzegają przed korzystaniem z porad Oskara Dorosza. Rzecznik Praw Pacjenta również.

Strofantyna na zawał serca? Uwaga na porady "pseudoedukatora"

Strofantyna na zawał serca? Uwaga na porady "pseudoedukatora"

Źródło:
Konkret24

Zmarła aktorka Barbara Rylska - poinformował w sobotę prezes Związku Artystów Scen Polskich (ZASP) Krzysztof Szuster. 20 stycznia skończyłaby 89 lat. "Odeszła wspaniała koleżanka, wielki talent komediowy" - dodał.

Zmarła aktorka Barbara Rylska. "Wielki talent komediowy"

Zmarła aktorka Barbara Rylska. "Wielki talent komediowy"

Źródło:
PAP, TVN24

Katarzyna Cichos, doktor nauk prawnych, ogłosiła, że zamierza wystartować w wyborach prezydenckich jako bezpartyjna kandydatka. Głównymi punktami jej programu będą bezpieczeństwo, rozwój i społeczeństwo.

Kolejna kandydatka ogłosiła start w wyborach prezydenckich

Kolejna kandydatka ogłosiła start w wyborach prezydenckich

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Jedna osoba zginęła po zderzeniu samochodu osobowego z ciężarówką na drodze krajowej nr 10 w Przyłubiu (woj. kujawsko-pomorskie). Na miejscu wprowadzono ruch wahadłowy.

Zderzenie osobówki z tirem. Auto rozerwane na pół

Zderzenie osobówki z tirem. Auto rozerwane na pół

Źródło:
PAP/TVN24

To bardzo niedobra sytuacja. Bardzo mi wstyd za prezydenta, który postanowił podłożyć świnię rządowi Donalda Tuska - powiedział w "Jeden na jeden" w TVN24 profesor Roman Kuźniar, politolog, kierownik Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Uniwersytetu Warszawskiego. Odniósł się do listu Andrzeja Dudy w sprawie premiera Izraela Benjamina Netanjahu, ściganego przez MTK, oraz uchwały podjętej przez rząd.

"Prezydent Duda świadomie postawił rząd w trudnej sytuacji"

"Prezydent Duda świadomie postawił rząd w trudnej sytuacji"

Źródło:
TVN24
Nie chodzi tylko o seks. Dlaczego (niektórzy) Polacy boją się edukacji zdrowotnej

Nie chodzi tylko o seks. Dlaczego (niektórzy) Polacy boją się edukacji zdrowotnej

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Centrum Psychiatrii i Onkologii dla Dzieci i Młodzieży to placówka, która powstała z inicjatywy Fundacji TVN oraz Centrum Zdrowia Dziecka przy wsparciu Ministerstwa Zdrowia. Ośrodek jest odpowiedzią na rosnącą liczbę młodych osób w kryzysie zdrowia psychicznego. Pierwszych pacjentów przyjmie już w lutym 2025. Dzisiaj centrum zostało oficjalnie otwarte.

Centrum Psychiatrii i Onkologii dla Dzieci i Młodzieży otwarte. Pomoże młodym w kryzysie psychicznym 

Centrum Psychiatrii i Onkologii dla Dzieci i Młodzieży otwarte. Pomoże młodym w kryzysie psychicznym 

Źródło:
Fundacja TVN
"Służby wsadziły polityków na minę", a "cała sprawa powinna być objęta tarczą antykorupcyjną"

"Służby wsadziły polityków na minę", a "cała sprawa powinna być objęta tarczą antykorupcyjną"

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Niedobory wody utrudniają gaszenie niebezpiecznych pożarów, które od kilku dni pustoszą okolice Los Angeles. Braki skłoniły wiele osób do zastanowienia się, dlaczego strażacy podczas akcji nie korzystają ze słonej wody oceanicznej, której w przybrzeżnej Kalifornii jest pod dostatkiem. Istnieje bardzo proste wyjaśnienie tej decyzji służb.

"Wyczerpaliśmy wszystkie zasoby". Dlaczego ognia w Kalifornii nie gasi się wodą oceaniczną?

"Wyczerpaliśmy wszystkie zasoby". Dlaczego ognia w Kalifornii nie gasi się wodą oceaniczną?

Źródło:
USA Today, tvnmeteo.pl

Tegoroczny Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy już 26 stycznia - zgromadzone podczas niego środki wesprą onkologię i hematologię dziecięcą. Związane z tym wydarzeniem są liczne aukcje internetowe. Wśród nich są te przygotowane przez dziennikarzy i dziennikarki TVN i TVN24. Grzegorz Kajdanowicz i Konrad Piasecki zwycięzcy licytacji proponują wspólną grę w padla. Do udziału w akcji zachęcali w sobotę na antenie TVN24.

"Lekka, łatwa i przyjemna". Kajdanowicz i Piasecki zapraszają do wspólnej gry

"Lekka, łatwa i przyjemna". Kajdanowicz i Piasecki zapraszają do wspólnej gry

Źródło:
TVN24

Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy to również setki najróżniejszych aukcji internetowych. Wśród nich są te, przygotowane przez dziennikarzy i dziennikarki TVN24, TVN, TTV oraz gwiazdy znane z produkcji TVN Warner Bros. Discovery. Wspólna gra w golfa, warsztaty pięknego mówienia, suknie ślubne czy piłka podpisana przez Shaquille'a O'Neala - to tylko niektóre wyjątkowe przedmioty i atrakcje, które trafiły "pod młotek". Zebrane w ten sposób pieniądze trafią w całości na konto WOŚP.

WOŚP 2025. Aukcje dziennikarzy i gwiazd TVN Warner Bros. Discovery

WOŚP 2025. Aukcje dziennikarzy i gwiazd TVN Warner Bros. Discovery

Źródło:
tvn24.pl

- To jest najnowocześniejsza placówka tego typu w Europie. Znajduje się w Centrum Zdrowia Dziecka, największym szpitalu pediatrycznym w Polsce - powiedziała w programie "Wstajesz i weekend" na antenie TVN24 prezeska Fundacji TVN Zuzanna Lewandowska, odnosząc się do nowo otwartego Centrum Psychiatrii i Onkologii dla Dzieci i Młodzieży w CZD. Z kolei dyrektor instytutu "Pomnik - Centrum Zdrowia Dziecka" dr. n. med. Marek Migdał mówił, że to nie przypadek, że obie specjalizacje - psychiatria i onkologia - znalazły się w Centrum obok siebie.

"Najnowocześniejsza placówka tego typu w Europie"

"Najnowocześniejsza placówka tego typu w Europie"

Źródło:
tvn24.pl

W najnowszym "Kadrze na kino" Ewelina Witenberg podsumowała najważniejsze wydarzenia ze świata filmu i muzyki w mijającym tygodniu. W programie między innymi o filmie "Kleks i wynalazek Filipa Golarza", wyczekiwanej premierze "Babygirl" i szansie na wygranie Oscara przez "Zieloną Granicę".

Wyzwalająca "Babygirl", szansa na Oscara "Zielonej Granicy" i wywiad gwiazdy popu z Tokarczuk

Wyzwalająca "Babygirl", szansa na Oscara "Zielonej Granicy" i wywiad gwiazdy popu z Tokarczuk

Źródło:
tvn24.pl