Prymas: nie lekceważymy sygnałów od osób zranionych w Kościele 

W środę w Warszawie w siedzibie Konferencji Episkopatu Polski odbyła się konferencja "Pomoc zranionym w Kościele" z udziałem m.in. prymasa Polski, arcybiskupa Wojciecha Polaka oraz kierownika Biura Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży, księdza Piotra Studnickiego. 

Arcybiskup Polak przypomniał, że na początku roku została zarejestrowana Fundacja św. Józefa. W każdej diecezji ma mieć koordynatora, który będzie docierać z pomocą do skrzywdzonych osób. - Nie lekceważymy sygnałów od osób, które w dzieciństwie były wykorzystywane seksualnie przez duchownych (...) uczyniliśmy bardzo ważny i konkretny krok na rzecz budowy systemu pomocy i wsparcia dla osób wykorzystanych w okresie dzieciństwa i małoletności, w stanie niepełnosprawności lub bezradności - podkreślił arcybiskup Polak. Dodał, że celem fundacji jest "wspieranie istniejących i inicjowanie nowych struktur pomocowych, w których osoby skrzywdzone będą mogły znaleźć profesjonalną pomoc psychoterapeutyczną, konsultację prawną czy kompetentne wsparcie duchowe".

Arcybiskup Polak poinformował również o działaniach prewencyjnych podejmowanych przez Kościół. - Ogromną pracę wykonuje Centrum Ochrony Dziecka. (…) Szkoleni są księża, zakonnicy, zakonnice, katecheci, nauczyciele, wychowawcy i animatorzy. W szkoleniach do tej pory uczestniczyło około tysiąc osób - powiedział. Dodał, że dla trzech czwartych diecezji zostały już opracowane programy prewencji wykorzystywania seksualnego nieletnich. W planach są też programy prewencji, które mają służyć ochronie osób z niepełnosprawnościami. Wskazał, że konieczne jest też "zintensyfikowanie pomocy duchowej" dla ofiar wykorzystywania seksualnego. Powstała grupa duszpasterzy pokrzywdzonych. Ponadto w pierwszy piątek Wielkiego Postu, w tym roku wypadający 28 lutego, jest obchodzony Dzień Modlitwy i Pokuty za Grzech Wykorzystania Seksualnego Małoletnich. Prymas Polski przypomniał też, że w październiku zeszłego roku episkopat Polski znowelizował wytyczne dotyczące dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o wykorzystywanie nieletnich.

- Nasz system składania zawiadomień jest oparty na instytucji delegatów w diecezjach i zakonach. Dane kontaktowe do nich mają być łatwo dostępne na stronach diecezji, zgromadzeń zakonnych. Pełna baza delegatów znajduje się też na stronie Centrum Ochrony Dziecka i na stronie Ochrona.episkopat.p - poinformował prymas Polski. Podkreślił też, że ogromną zmianą jest decyzja papieża Franciszka znosząca papieski sekret w przypadku postępowań dotyczących wykorzystania seksualnego małoletnich przez duchownych. - W ten sposób papież umożliwił jeszcze ściślejszą współpracę Kościoła ze świeckimi organami ścigania - wskazał.

Od marca 2019 r. działa też infolinia "Zranieni w Kościele". Przez pierwsze pół roku funkcjonowania odebrano ponad 80 telefonów. Trzy czwarte zgłoszonych na infolinii spraw nie było wcześniej nigdzie zgłaszanych. Dr Barbara Smolińska, jedna z inicjatorek infolinii, zwróciła uwagę, że najczęściej osoby wykorzystane w dzieciństwie mówią o tym po kilkudziesięciu latach. - Tworząc infolinię, zdawaliśmy sobie sprawę, że te osoby nie miały o tym komu powiedzieć. Zazwyczaj mówią to po raz pierwszy. Pierwsza rzecz, jaką możemy zrobić dla tych osób, to ich wysłuchać - mówiła. Podkreśliła, jak ważna jest czujność rodziców i obserwacja, co się dzieje z dzieckiem. Wskazała, że sygnałem ostrzegawczym jest sytuacja, gdy osoba dorosła chce się spotykać z dzieckiem, wyjeżdżać z nim. - Mam nadzieję, że ponieważ dużo się o tym mówi, będzie rosnąć nasza świadomość - powiedziała. Telefon wsparcia działa w każdy wtorek od godz. 19.00 do 22.00 pod numerem 800-280-900.

W czasie konferencji prymas Polski był pytany, czy można oszacować skalę zjawiska wykorzystywania seksualnego nieletnich przez duchownych. Odparł, że trudno ją określić, ponieważ "trauma dotycząca wykorzystania trwa latami". - Będziemy monitorować tę rzeczywistość w następnych latach, żeby ten obraz był nam znany – zapewnił. Abp Polak odniósł się też do sprawy krakowskiego biskupa Jana Szkodonia, opisanej w "Dużym Formacie". Autor opisuje relacje hierarchy z 15-letnią wówczas Moniką. Według kobiety, biskup podczas spotkań miał jej wsuwać ręce pod koszulę i bieliznę oraz między uda. Do molestowania nieletniej miało dochodzić w Krakowie ponad 20 lat temu.

- My, jako Kościół w Polsce, nie jesteśmy tutaj stroną. Osoba pokrzywdzona zgłosiła się bezpośrednio do Stolicy Apostolskiej, czyli Kongregacji Nauki Wiary - powiedział. Wskazał, że jest to jedna z dwóch możliwych dróg, drugą jest zgłoszenie się do konkretnego metropolity.

Wyjaśniał również, że w kwestii zadośćuczynień w Kościele "nie ma odpowiedzialności zbiorowej". Jak mówił, za każdy przypadek wykorzystywania seksualnego jest odpowiedzialny, także finansowo, sprawca. - Jeśli natomiast sąd wykaże jakieś zaniedbania dotyczące procedury, czyli winę konkretnego biskupa, to jest inna sprawa. (...) Będziemy oczywiście wykonywać te sprawy zasądzone - stwierdził. Konferencji towarzyszyła premiera książki "Łzy niewinności. Przemoc seksualna w dzieciństwie. Droga duchowego uzdrowienia" Joëla Pralonga. Przedstawiono w niej świadectwa siedmiu osób wykorzystanych seksualnie w dzieciństwie.